Το καλοκαίρι του 480 π.Χ., στα στενά της Φθιώτιδας, εκεί όπου η γη στενεύει και το πέρασμα γίνεται σύνορο ανάμεσα στη βαρβαρότητα και τον ελληνικό πολιτισμό, γράφτηκε μία από τις ενδοξότερες σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας: η Μάχη των Θερμοπυλών.
Η Περσική αυτοκρατορία, υπό τον Ξέρξη Α’, εξαπολύει μια τεράστια στρατιωτική εκστρατεία για να καθυποτάξει τις ελληνικές πόλεις. Μπροστά σ’ αυτή τη θύελλα, οι Έλληνες, συνειδητοποιώντας την ανάγκη για ενότητα, αποφασίζουν να αντισταθούν. Στρατιωτική ηγεσία αναλαμβάνει ο βασιλιάς της Σπάρτης, Λεωνίδας Α’, ο οποίος συγκεντρώνει περίπου 7.000 άνδρες, εκ των οποίων οι 300 ήταν Σπαρτιάτες οπλίτες – η ελίτ της εποχής, εκπαιδευμένοι στη στρατιωτική πειθαρχία και το ιδεώδες της θυσίας για την πατρίδα.
Η επιλογή του πεδίου μάχης δεν είναι τυχαία. Οι Θερμοπύλες, ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στο όρος Καλλίδρομο και τη θάλασσα, δίνουν στους Έλληνες τη δυνατότητα να εξουδετερώσουν την αριθμητική υπεροχή των Περσών. Για τρεις ημέρες, η ελληνική φάλαγγα αποκρούει με γενναιότητα και ακρίβεια τις μαζικές επιθέσεις του Ξέρξη. Ο Λεωνίδας πολεμά στην πρώτη γραμμή, πλάι στους άνδρες του, δίνοντας υπόσταση στο αρχαίο ιδανικό του ηγέτη-πολεμιστή.
Όμως, η προδοσία δεν αργεί. Ένας Έλληνας, ο Εφιάλτης, αποκαλύπτει στους Πέρσες ένα μυστικό μονοπάτι που παρακάμπτει το πέρασμα. Ο Λεωνίδας, κατανοώντας πως η περικύκλωση είναι αναπόφευκτη, αποδεσμεύει το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στρατού και μένει πίσω με τους 300 Σπαρτιάτες και λίγους ακόμη συμμάχους, αποφασισμένος να πεθάνει όρθιος και με τιμή.
Η τελευταία τους μάχη είναι μυθική. Ο Λεωνίδας πέφτει μαχόμενος. Τα σώματά τους κατακρεουργούνται, αλλά το πνεύμα τους μένει αδούλωτο. Η θυσία τους χαράσσεται στην αιωνιότητα.
"Ξένε, αγγέλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε
κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι."
(Σιμωνίδης ο Κείος)
Η Μάχη των Θερμοπυλών δεν ήταν στρατιωτική νίκη. Ήταν ηθικός και πολιτισμικός θρίαμβος. Ήταν το «όχι» μιας μικρής δύναμης στην απόλυτη αυτοκρατορία. Ήταν το παράδειγμα πως η ελευθερία και η τιμή έχουν τίμημα – και κάποιοι είναι έτοιμοι να το πληρώσουν.