Οι προπαρασκευαστικές ενέργειες του Υπουργείου Εξωτερικών και της Κυβέρνησης της Ν.Δ. εν όψει της έναρξης του ελληνοτουρκικού διαλόγου, την οποία πληροφορηθήκαμε από τον κ. Ερντογάν (!), προκαλούν διάχυτη ανησυχία και προβληματισμό. Δεν είναι δυνατόν η εξωτερική πολιτική να συνιστά πεδίο άσκησης επικοινωνιακών τακτικισμών στο όνομα μιας «μυστικής διπλωματίας», η οποία παρατηρείται για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας σε αυτό το εύρος. Το κύρος και η αξιοπιστία της πατρίδας μας πλήττονται βάναυσα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εθνικές κόκκινες γραμμές, όταν υπουργεία λαμβάνουν ετερόκλητες πρωτοβουλίες εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων, ο Υπουργός Εξωτερικών υπόσχεται αλλαγές και διορθώσεις, αλλά εν τέλει δε συμβαίνει τίποτα και ουδείς λογοδοτεί για πράξεις και παραλείψεις.
Στη διάρκεια του καλοκαιριού, αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας το «Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό» με την πρόβλεψή του ότι «στα νησιά της πρώτης υποομάδας (σ.σ. ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες) δεν επιτρέπεται κανένα είδος τουριστικής ανάπτυξης» να αποτελεί την ιδανική διευκόλυνση των τουρκικών απαιτήσεων και της περίφημης «Γαλάζιας Πατρίδας». Συνιστά μια εκ προοιμίου υποχώρηση, πριν ξεκινήσει οποιοσδήποτε διάλογος, όπως ακριβώς υποσχόταν ο κ. Μητσοτάκης λίγο μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2023 όταν ανέφερε ότι η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με την Τουρκία θα σημάνει και «υποχωρήσεις» από τη χώρα μας.
Ωστόσο, η Κυβέρνηση της Ν.Δ. οφείλει να δώσει απαντήσεις στα αμείλικτα ερωτήματα, τα οποία εύλογα τίθενται: Σε ποιες υποχωρήσεις αναφερόταν ο κ. Μητσοτάκης; Επί ποιων ζητημάτων και στη βάση ποιας ατζέντας συνομιλιών; Πότε θα ενημερωθεί η Εθνική Αντιπροσωπεία για την εν λόγω ατζέντα; Η Τουρκία ποιες αντίστοιχες δικές της θέσεις σκοπεύει να εγκαταλείψει στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης; Ο Πρωθυπουργός προανήγγειλε υποχωρήσεις έναντι ενός γείτονα, που άπαντες γνωρίζουν ότι κινείται με όρους «ανατολίτικου παζαριού», δηλαδή ζητώντας τα πάντα για να πάρει στο τέλος έστω τα μισά.
Επί του «Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τον Τουρισμό», οφείλεται αν υπενθυμισθεί ότι το 1982 υπογράφηκε η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS III), η οποία στο άρθρο 121, παράγραφος 2, προβλέπει ότι «η χωρική θάλασσα, η συνορεύουσα ζώνη, η αποκλειστική οικονομική ζώνη και η υφαλοκρηπίδα μιας νήσου καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας σύμβασης που εφαρμόζονται στις άλλες ηπειρωτικές περιοχές», ενώ στην παράγραφο 3 επισημαίνεται ότι «οι βράχοι οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή δική τους οικονομική ζωή, δεν θα έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή υφαλοκρηπίδα».
Βάσει των ως άνω προνοιών της Σύμβασης του Montego Bay, όλες οι Ελληνικές Κυβερνήσεις εφάρμοσαν κατά γράμμα τις εθνικές κόκκινες γραμμές, εκφράζοντας την πάγια θέση ότι τα νησιά διαθέτουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες. Όσον αφορά, μάλιστα, τα ακατοίκητα νησιά και τις βραχονησίδες, η χώρα μας διατηρεί διαχρονικά μια σημαντική οικονομική παρουσία σε πολλά εξ αυτών μέσω της επέκτασης της επιχειρηματικής δραστηριότητας από γειτονικά μεγάλα νησιά ή την ηπειρωτική χώρα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Χρυσής νοτίως της Κρήτης, η οποία επίσης αγνοήθηκε παντελώς κατά την οριοθέτηση της Α.Ο.Ζ. με την Αίγυπτο, το 2020.
Όταν αποκαλύφθηκε η εν λόγω μεθόδευση, τότε άρχισαν οι επικοινωνιακοί ελιγμοί ώστε να «θολώσουν τα νερά»! Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτης φέρεται να αντέδρασε, σύμφωνα με διαρροές, υποσχόμενος σε συνάντησή του με Βουλευτές της Ν.Δ. ότι «το Σχέδιο παρουσιάζει προβλήματα και δε θα περάσει». Όμως, αν δεχθούμε όσα ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης, οι ηγεσίες των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Τουρισμού δεν πρέπει να λογοδοτήσουν; Το εκπληκτικότερο, όμως, συνίσταται στο τι όντως έχει συμβεί έκτοτε. Την ημέρα σύνταξης του παρόντος κειμένου (12/12/2024), μια απλή περιήγηση στη σελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος αποδεικνύει ότι τίποτα δεν έχει αποσυρθεί και οι υποσχέσεις του κ. Υπουργού Εξωτερικών είχαν σκοπό τον απλό κατευνασμό των αντιδράσεων εντός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ., με αποτέλεσμα να τοποθετείται πλέον και ο ίδιος στο «κάδρο» των ανθρώπων, που μεθοδεύουν μία τέτοια νομοθετική πρωτοβουλία εις βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας μας.
Πέραν του ότι η Κυβέρνηση έχει μετατρέψει τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής σε εσωκομματική διαδικασία της Ν.Δ., χωρίς να ενημερώνει την Εθνική Αντιπροσωπεία, έχει επιτρέψει και την εξαγωγή μιας ανερμάτιστης εικόνας της πατρίδας μας προς το διεθνές ακροατήριο με καθ’ ύλην αναρμόδιους Υπουργούς να υπονομεύουν, με τις ενέργειές τους, τις εθνικές κόκκινες γραμμές. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία εφαρμόζει «πολιτική των κανονιοφόρων» με έναν τρόπο διαχρονικό και «συνεπή» από όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Άγκυρα. Αρνείται να υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση έχει ψηφίσει από το 1995 ότι οιαδήποτε επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων συνιστά casus belli (αιτία πολέμου), ενώ έχει διακηρύξει και τις περίφημες θεωρίες των γκρίζων ζωνών και της «Γαλάζιας Πατρίδας» βάσει των οποίων αμφισβητεί τα αναγνωρισμένα από το Διεθνές Δίκαιο ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, καθώς και τη δυνατότητα όλων ανεξαιρέτως των νησιών να διαθέτουν Α.Ο.Ζ. και υφαλοκρηπίδα.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι πολιτικές κατευνασμού αποτελούν παραδείγματα προς αποφυγή, καθόσον οι οπισθοχωρήσεις δημιουργούν ένα ντόμινο νέων απαιτήσεων δίχως τέλος από πλευράς του αναθεωρητικού δρώντα. Έναντι του νεοοθωμανικού αφηγήματος, η Ελλάδα χρειάζεται μια συντεταγμένη εξωτερική πολιτική, μια ορθοτομημένη και αξιόπιστη αποτρεπτική στρατηγική, η οποία θα καθιστά σαφές ότι το κόστος ανάληψης οποιασδήποτε επιθετικής πρωτοβουλίας από πλευράς της Τουρκίας θα είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο από το ενδεχόμενο όφελος.