Ο παλιός νερόμυλος στο Δίκαστρο Φθιώτιδας (video)

Η ανακαίνιση και τα εγκαίνια λειτουργίας

Στις 20 Αυγούστου 2015, και ώρα 19,00, ετελέστησαν, στη θέση «μύλος», τα εγκαίνια έναρξης της λειτουργίας του ανακαινισμένου μύλου του Δικά στρου. Στην τελετή παραβρέθηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους, ο Δήμαρχος Μακρακώμης- Σπερχειάδας κ. Θύμιος Παπαευθυμίου, ο τέως Δή μαρχος Αγίου Γεωργίου κ. Νίκος Αντωνόπουλος και όλοι οι Δικαστριώτες, μόνιμοι κάτοικοι και παρα θεριστές. Χοροστάτησε ο Αρχιερατικός Επίτροπος Δήμου Μακρακώμης-Σπερχειάδας παππα-Ηλίας Σκαρλάτος, ιερέας της Ενορίας Καστρίου. Ήταν μια απλή και σεμνή τελετή και την χάρη- καν όλοι οι Δικαστριώτες. Μετά από μια περίοδο αχρησίας και καταστροφής, πλέον των 40 ετών, ο μύλος ανακαινίστηκε εξ’ ολοκλήρου και είναι σή μερα ένας αξιοθαύμαστος παραδοσιακός μύλος, έτοιμος για λειτουργία, αλλά και για προσέλκυση επισκεπτών. Εκτός του μύλου, ανακαινίστηκε με καλντερίμι και ο περιβάλλον χώρος και η τοποθε σία, με τα πανύψηλα πλατάνια και την πέτρινη Βρύση της, έγινε ένα αξιοθέατο τοπίο του Δικάστρου.

Mέ την ευκαιρία, θα αναφέρω μερικά στοιχεία της ιστορίας των μύλων του Δικάστρου. Οι μύλοι ήταν ένα σημαντικό τεχνικό έργο, που συνδέον ταν με την οργάνωση του χωριού, ως κοινότητας και Ενορίας. Η κατασκευή και οι επισκευές τους ήταν μεταξύ των πρώτων μελημάτων των κατοί κων, καθώς το αλεύρι, που χρησιμοποιείται για τον επιούσιο άρτο, ήταν βασικό στοιχείο του διατρο- φικού τρίπτυχου «σιτάρι, αλεύρι, ψωμί».

Η παλαιότητα των μύλων

Στοιχεία για το χρόνο κατασκευής των μύλων του Δικάστρου δεν διασώζονται. Η κατασκευή μύλων, κατά την βυζαντινή περίοδο, δεν φαίνεται πιθανή, καθώς δεν συνέτρεξαν στο Δίκαστρο οι προϋποθέσεις της κατασκευής τους. Η περιοχή, ως ορεινή, δεν είχε τόση γεωργική καλλιέργεια (σι τάρι, καλαμπόκι), που να δικαιολογεί την κατα σκευή και λειτουργία μύλων.

Από την καταγραφή του 1896, συμπεραίνουμε, ότι οι μύλοι ανήκαν εξ΄αρχής στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και ότι η ιστορία της κατασκευής τους είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και την ιστορία της Κοινότητας Δικάστρου, που έχουν τις απαρχές τους στους πρώτους χρόνους, της τουρ- κοκρατίας και της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Η αναγκαιότητα των μύλων

Η ανάγκη άλεσης των δημητριακών προϊόν- των, από τα «ξεχερσωμένα χωράφια», που άρχισαν να καλλιεργούν οι 300 οικογένειες της Κοινότητας, κατέστησε επιτακτική την κατασκευή μύλων, στο Δίκαστρο. Ο μύλος όμως ήταν ένα τεχνικό έργο του χωριού, του οποίου η κατασκευή ήταν αδύνατη, κατά τους χρόνους της τουρ- κοκρατίας, αλλά ήταν και ένα ζωτικό έργο, καθώς τo αλεύρι ήταν απαραίτητο για τον επιούσιο άρτο. Κανένας από τους κατοίκους δεν μπορούσε να διαθέσει την δαπάνη κατασκευής τους.

Οι κάτοικοι του Δικάστρου, για να αντιπαρέλθουν τις αδυναμίες της κατα- σκευής μύλων, επέλεξαν την πλέον συμφέρουσα και πρόσφορη λύση. Το 1525, που συγκρότησαν την Κοινότητα και ίδρυσαν την Ενορία τους, κατασκεύασαν τους μύλους, με προσωπική εργασία και αφιέρωσαν την κυριότητά στην Εκκλη- σία-Μοναστήρι του πολιούχου Αγίου Γεωργίου, για να μπορούν, οι μύλοι τους και τα δημητριακά τους προϊόντα νάχουν την προστασία των προνομίων της Εκκλησίας (αφορολόγητο, ακατάσχετο).

Η καταστροφή των μύλων του Δικάστρου

Τα προνόμια της Εκκλησίας-Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου και των άλλων Εκκλησιών του Δικάστρου δεν ήταν πάντοτε σεβαστά από τους Τούρκους. Πολ- λάκις οι Τούρκοι άρπαξαν τα αλέσματα και πολλάκις κατέστρεψαν τους μύ- λους, κατά τις επιδρομές τους. Οι κάτοικοι, όμως, πάντοτε επισκεύαζαν και επαναλειτουργούσαν τους μύλους του Αγίου Γεωργίου, μέχρι και τον 18ο αιώνα, ως αναγκαίους για την άλεση των δημητριακών προϊόντων τους.

Κατά τα έτη 1774 (Ορλωφικά) και 1794, που οι Τούρκοι εξαπέλυσαν, κατά κύματα, μεγάλες επιδρομές, «για την εξόντωση των κλέφτικων ασκεριών», η περιοχή Τυμφρηστού και Αγράφων υπέστη εξοντωτικές καταστροφές. Στο Δί- καστρο, «οι κάτοικοι κατεσφάγησαν, παλουκώθηκαν και σπίτια, Εκκλησίες, μύλοι πυρπολήθηκαν». Ο Κασομούλης αναφέρει, ότι οι Τούρκοι «επέδραμον, φέροντες πύρ και σίδηρον και σκοινί και παλούκι» και ο Πουκιεβίλ κατέγραψε, ότι στο Δίκαστρο, το 1805, υπήρχαν μόνο 20 οικογένειες.

Η επαναλειτουργία των μύλων

Μετά την Ελληνική Επανάσταση (1821) και την αναγνώριση της ανεξαρτη- σίας του Ελληνικού κράτους (Συνθήκη Λονδίνου, 1827), οι μύλοι του Δικάστρου ξανακτίστηκαν, με προσωπική εργασία και ξαναλειτούργησαν, ως αφιερωμένοι (Βακούφικοι) στη Εκκλησία του πολιούχου Αγίου Γεωργίου, καθώς συνέτρεξαν τα εξής ιστορικά γεγονότα:

1. Η σύσταση της Μητρόπολης Φθιώτιδας (1832), με την συγχώνευση της επι- σκοπής Υπάτης και της επισκοπής Λαμίας.
2. Η τοποθέτηση του ιερέα Γρηγόρη Γρηγορίου στην Εκκλησία και Ενορία του Αγίου Γεωργίου Δικάστρου (1832), «ως λειτουργού και διακόνου». Η σύσταση του Δήμου Τυμφρηστού (1836), στον οποίο υπήχθη ο οικισμός του Δικάστρου και όλοι οι οικισμοί περιοχής Τυμφρηστού.

Η συγκρότηση του οικισμού Δικάστρου και η οργάνωση και λειτουργία του ως «πλήρους και αυτάρκους» Δημοτικού Διαμερίσματος (1836). Έκτοτε, οι μύλοι του Δικάστρου, με την διαρκή φροντίδα των ιερέων, των εκκλησιαστικών συμβουλίων και των μυλωνάδων και με τις τεχνικές επισκευές των μαστόρων και κτιστών του χωριού, λειτούργησαν κανονικά μέχρι και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, οπότε, έπαυσε να λειτουργεί ο «κάτω μύλος» και συνέχισε τη λειτουργία του ο «πάνω μύλος», ο οποίος και ανακαινίστηκε, με χρήματα του συλλόγου και του Δήμου Μακρακώμης.



πηγή: www.dikastro.gr

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr