Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης
Ο σχεδιασμός των πόλεων στην ιστορία και σήμερα: σύγχρονες τάσεις και εφαρμογές τους σε Ελληνικές πόλεις΄
Η δημιουργία της πόλης αποτέλεσε κομβικό σημείο της ιστορίας του ανθρώπου. Από την δημιουργία της ως σήμερα η πόλη αποτελεί έναν οργανισμό ο οποίος εξελίσσεται συνεχώς μαζί με τους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτές. Σήμερα, με την έντονη αστικοποίηση που ξεκίνησε στην αρχή του προηγούμενου αιώνα και συνεχίζεται με ραγδαίο ρυθμό, πάνω από το 50% του πληθυσμού της γης ζει σε αστικά περιβάλλοντα.
Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στις πόλεις έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που επιτείνονται από την κλιματική αλλαγή.
Στην εποχή μας, οι πόλεις έχουν την ανάγκη για βιώσιμες λύσεις, που να απαντούν στα σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η ιστορία του τρόπου σχεδιασμού και λειτουργίας της πόλης , από την προϊστορία έως σήμερα, και παρουσιάζονται παραδείγματα σχεδιασμού πόλεων ανά εποχή.
Στη συνέχεια, δίνεται έμφαση στις σύγχρονες τάσεις των πόλεων με στόχο τη για βιωσιμότητα, που κατηγοριοποιούνται σε τρία κυρίαρχα ρεύματα: της αξιοβίωτης, της ΄πράσινης’ και της ‘έξυπνης’ πόλης.
Οι σύγχρονες αυτές τάσεις στην αστική ανάπτυξη αναλύονται και παρουσιάζονται μέσα από παραδείγματα πόλεων του εξωτερικού που δείχνουν από την εφαρμογή τους.
Η πρωτογενής έρευνα της εργασίας αφορά το πώς αυτές οι τάσεις εκδηλώνονται στον ελλαδικό χώρο, μέσα από διερεύνηση των παρεμβάσεων σχεδιασμού σε τέσσερις ελληνικές πόλεις (Τρίκαλα, Αλεξανδρούπολη, Χανιά και Ηράκλειο), όπως αυτές αποτυπώνονται στις Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2014-2020). Οι πόλεις αυτές επιλέχθηκαν καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν ξεχωρίσει για τις πρακτικές που εφαρμόζουν για αύξηση της βιωσιμότητάς τους.
Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα επιμέρους κεφάλαια. Στα πρώτα δύο γίνεται η ιστορική επισκόπηση του σχεδιασμού της πόλης σε παγκόσμιο αλλά και ελληνικό επίπεδο. Στο τρίτο παρουσιάζονται οι τάσεις σύγχρονου βιώσιμου αστικού σχεδιασμού. Στο τέταρτο παρουσιάζονται η μεθοδολογία της έρευνας και τα χαρακτηριστικά 4 Δήμων που θα αναλυθούν και στη συνέχεια παρουσιάζονται οι ΣΒΑΑ και οι παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν, ανά Δήμο.
Μέσω της κατηγοριοποίησης των έργων ανά τάση / μοντέλο ανάπτυξης, γίνεται η ποσοστοποίηση για το ποια τάση κυριαρχεί.
Τέλος, η εργασία καταλήγει στη διατύπωση μιας πρότασης για εφαρμογή πρακτικών βιώσιμης αστικής ανάπτυξης που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε μελλοντικές στρατηγικές.
Σχολή/Τμήμα: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης
Συγγραφείς: Νατσιόπουλος Γιώργος
Επιβλέπων: Κατσαβουνίδου, Γαρυφαλλιά
Ημ/νία έκδοσης: 2023