Ιστορία πρώτη.
Βρισκόμαστε αμέσως μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας που υπογράφηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1945 σύμφωνα με τη οποία, έπρεπε να συγκεντρωθεί ο οπλισμός και τα πυρομαχικά των αντιστασιακων οργανωσεων σε συγκεκριμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα
(Αφήγηση Βασ.Χαρ. Σταμοκώστα) Ο Θανάσης Ευσταθίου "Καπετάν Αστέρας" είχε οριστεί υπεύθυνος για όλη τη περιοχή για τη συγκέντρωση οπλισμού και πυρομαχικών
Όταν έφυγαν οι Γερμανοί από τη Λαμία είχαν υπονομεύσει με εκρηκτικά 2 αποθήκες με όπλα και πυρομαχικά που υπήρχαν στην περιοχή της Αμπλιανης για να μην πέσουν στα χέρια των ανταρτών. Ωστόσο, δύο άνδρες, ένας Ιταλός και ένας Αυστριακός θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους με σκοπό να αποτρέψουν την ανατίναξη. Ο Ιταλός, Εουτζένιο Ντε Σιμόνε, και ο Αυστριακός, Γιόζεφ Μπλέχιγκερ πρόλαβαν και αποσύνδεσαν τα εκρηκτικά. Αν γινόταν αυτή η έκρηξη θα είχε ισοπεδωθεί η μισή Λαμία.
Φόρτωσαν τα όπλα και τα πυρομαχικά και άρχισαν να τα ανεβάζουν στα ορεινά χωριά
Στη περιοχή μας τα ανέβασαν στη Άνω Φτέρη και τα αποθήκευαν στην οικία Κέστου και στην οικία Τασιόπουλου, και μερικά στο υπόγειο του σπιτιού του Θανάση Ευσταθίου. Ήταν πυρομαχικά, 2 οπλοπολυβόλα, και μερικά ατομικά όπλα. (Σύμφωνα με αφήγηση του Βασ. Δ. Σταμοκώστα όπλα αποθηκεύτηκαν και στο σπίτι τους μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και παρέμειναν εκεί για μια βδομάδα περίπου)
Στην Άνω Φτέρη, η οικία Γιώργου Τασιόπουλου ήταν 50 μέτρα περίπου μετά τη Καλυβό-Βρυση, στην αριστερή πλευρά όπως πηγαίνουμε για τα Ευσταθαίϊκα
Από αυτό το σπίτι δεν υπάρχει πλέον σχεδόν τίποτα (όπως και όλα τα υπόλοιπα παλιά σπίτια στην Άνω Φτέρη), παρά μόνο κάποια ίχνη της τοιχοποιΐας. Με τη πέτρα αυτού του σπιτιού μετά από άδεια των κληρονόμων, κτίστηκε ο πρόναος του Αγίου Γεωργίου.
Εκτός από τα πυρομαχικά που είχαν συγκεντρωθεί εκεί, όλη η γύρω περιοχή ήταν διάσπαρτη από εγκαταλελειμμένα πυρομαχικά ή από αντιαρματικά ή οβίδες που δεν είχαν σκάσει. Προσφιλές παιχνίδι των πιτσιρικάδων τότε, ήταν να βρίσκουν άσκαστα βλήματα, να τα ανοίγουν και να χρησιμοποιούν τη πυρίτιδα για παιχνίδι.
Σχετικό άρθρο έχει γράψει και ο Κώστας Τσίφτης, για αυτό το «παιχνίδι», που συνεχιζόταν μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 60 .
Τα υπόλοιπα στοιχεία της ιστορίας, μου τα αφηγήθηκε ο αείμνηστος πλέον Βασίλης Χαρ. Σταμοκώστας (1920-2017) που ήταν αυτόπτης μάρτυρας.
Ανατολικά της πλατείας της Άνω Φτέρης και σε απόσταση 100 μέτρων περίπου ήταν η οικία των Σταμοκωσταίων. Του Δημ. Γεωρ. Σταμοκώστα και του Βασίλη Χαρ. Σταμοκώστα, από ένα δωμάτιο ο καθένας όλο κι όλο.
Ο Βασίλης Χαρ. Σταμοκώστας, είχε ανεβεί εκείνη τη μέρα στην Άνω Φτέρη για να μαζέψει λούρες από το καστανόλογγο για να φτιάξει σβάρνα.
Απέναντι από το σπίτι των Σταμοκωσταίων, ήταν το σπίτι του Αθανασίου και της Αλεξάνδρας Βαρσαμά. Εκεί γύρω τριγύριζαν οι πιτσιρικάδες Κώστας Βαρσαμάς και Νίκος Ευσταθίου, 16 χρονών και οι δύο.
Κάπου βρήκαν ένα αντιαρματικό βλήμα που δεν είχε σκάσει. Το πήραν στα χέρια τους και πήγαν στον Βασίλη Χαρ. Σταμοκώστα και του ζήτησαν αν έχει καμιά τανάλια για να το ανοίξουν να πάρουν τη πυρίτιδα από μέσα. Αυτός τα μάλωσε και τους πήρε το βλήμα από τα χέρια. Αυτά όμως, προφανώς πήγαν και βρήκαν άλλο βλήμα και προσπάθησαν να το ανοίξουν !!!
Και τότε έγινε το κακό….!!!!!
Ο Βασίλης Χαρ. Σταμοκώστας, μόλις άκουσε το μπάμ έτρεξε να δει τι είχε γίνει. Είδε τα 2 παιδιά μέσα στα αίματα και λίγο πιο πέρα είχε τραυματιστεί στο πόδι, και η Αλεξάνδρα μητέρα του Κώστα Βαρσαμά. Έτρεξαν όλοι όσοι ήταν στη Άνω Φτέρη να δουν τι έγινε και να βοηθήσουν.
Ο Κώστας Βαρσαμάς, σκοτώθηκε επί τόπου!!! Ο Νίκος Ευσταθίου, ήταν βαριά τραυματισμένος αλλά ανάπνεε ακόμα. Τον έβαλε επάνω στο άλογο ο μεγάλος αδελφός του Χαράλαμπος Ευσταθίου, για να τον πάει στην Παλιοβράχα στον γιατρό τον Κούκιο, μπας και τον γλυτώσει. Δυστυχώς μετά από λίγο άφησε και αυτός τη τελευταία του πνοή.
Η κηδεία των δυο παιδιών έγινε στις 29 Μαρτίου 1945.
Ο Κώστας Βαρσαμάς που διετέλεσε και πρόεδρος στον «Σύλλογο των Απανταχού Φτεριωτών», και ο οποίος γεννήθηκε μετά από αυτό το τραγικό γεγονός, πήρε το όνομα του αδικοχαμένου αδελφού του σε μια συνάντηση μας μου αφηγήθηκε ότι μετά από αυτό το τραγικό γεγονός δεν ξανά ανέβηκαν ποτέ στο σπίτι τους στην Άνω Φτέρη!!!
Και πριν λίγα χρόνια που έβαλε κάποιους να καθαρίσουν το οικόπεδο από τα βάτα και τα δέντρα, βρήκαν μια κεφαλή από αντιαεροπορικό βλήμα χτυπημένο στη μια πλευρά του, που πιθανόν να είναι το βλήμα που έγινε αφορμή να χάσουν τη ζωή τους τα δυο παιδιά. Το έχει κρατήσει στο σπίτι του σαν τραγικό οικογενειακό ενθύμιο.
Λίγες μέρες μετά από αυτό το τραγικό γεγονός έγινε ανατίναξη των πυρομαχικών που είχαν συγκεντρωθεί –παρουσία Άγγλων και εκπροσώπων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στη ρεματιά κάτω από τη Σουμπασίνα.
Σείστηκε όλη η περιοχή!!!!! Τόσα πολλά ήταν τα πυρομαχικά!!!
Φωτογραφία Βασίλη Κανέλλου
Ιστορία δεύτερη
Την περίοδο του Εμφυλίου, στη περιοχή μας δρούσε το ΑΜΑΚ (Ανεξάρτητο Μεταβατικό Απόσπασμα Κρανιά). Το αποτελούσαν έφεδροι αξιωματικοί και πρώην αντάρτες και το συγκρότησε ο Αντισυνταγματάρχης του Εθνικού Στρατού Αριστείδης Κρανιάς. Οι ντόπιοι τους φώναζαν «Κρανιάδες»!!
Στις 6/1/1947, μαθεύτηκε ότι οι «Κρανιάδες» θα κάνουν έφοδο στη Παλαιοβράχα.
Οι νέοι του χωριού, που δεν είχαν βγει στο βουνό και συνέχιζαν να ζουν στα σπίτια τους στο χωριό, φοβήθηκαν όπως φοβόντουσαν και όταν μάθαιναν ότι θα έρθουν οι αντάρτες. Μια ομάδα από αυτούς λοιπόν, ξεκίνησαν να ανεβούν στην Άνω Φτέρη να κρυφτούν.
Μπήκαν και λημέριασαν στο σπίτι των Δημητρεσσαίων. Αυτό το σπίτι ήταν το μοναδικό δίπατο σπίτι στην Άνω Φτέρη, αρχοντικό για τα δεδομένα της εποχής, έστω και αν ήταν τελείως άδειο τότε. Βρίσκονταν μετά τη Καλυβο-Βρυση, πηγαίνοντας για τα Ευσταθαίϊκα, 200 μέτρα μετά στην αριστερή πλευρά και λίγο πιο μέσα από το δρόμο. (Ούτε από αυτό το αρχοντικό έχει απομείνει τίποτα παρότι υπήρχαν κληρονόμοι και οικογενειακή συνέχεια). Μπήκαν λοιπόν αυτά τα παιδιά μέσα και άναψαν φωτιά για να ζεσταθούν
Οι «Κρανιάδες», είδαν να βγαίνει καπνός απο τη φωτιά και νόμισαν ότι είναι αντάρτες. Άρχισαν να πυροβολούν ομαδικά και έριξαν και μια χειροβομβίδα !!!!
Σκοτώθηκαν οι :
1). ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Θεοφάνης του Δημητρίου.
2). ΜΠΟΤΙΝΑΣ Βασίλειος του Ιωάννου.
3). ΠΑΝΑΓΟΣ Κων/νος του Βασιλείου.
4). ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Δημήτριος του Χρήστου.
5). ΤΣΙΛΙΜΑΓΚΟΣ Δημήτριος του Χρήστου.
Φυσικά, δεν δόθηκε καμιά συνέχεια και δεν κατηγορήθηκε κανένας για αυτό το έγκλημα.
Επιμέλεια κειμένου Σπύρος Βασ.Παπακώστας
πηγή: www.fteri-fthiotidos.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr