[ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ 1974 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1998] Στις 20 Ιουλίου η προδοσία της Κύπρου ολοκληρώνεται. Μετά το πραξικόπημα της χούντας στη Μεγαλόνησο, εισβάλλει η Τουρκία, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι στόχος της είναι να προστατεύσει την καθοριζόμενη από τις διεθνείς συνθήκες νομιμότητα, την οποία κατέλυσε το ελληνικό δικτατορικό καθεστώς, με την ανατροπή του Μακαρίου και την κατάληψη της εξουσίας. Ο Κ. Καραμανλής, ο οποίος βρίσκεται στο Παρίσι, καταγράφει σε ιδιόχειρο σημείωμα που συμπεριλαμβάνεται στο αρχείο του τα ακόλουθα: «Εις τας 6.00 το πρωί, μου τηλεφώνησε από το Λονδίνο ο κ. Λαμπρίας και με ενημέρωσε επί της τουρκικής αποβάσεως στην Κύπρο. Εις τας 8.00 εκάλεσα στο τηλέφωνο τον εις Παρισίους πρέσβην της Ελλάδος και τον παρακάλεσα να με κρατή ενήμερον επί των εξελίξεων διά να είμαι εις θέσιν αν χρειασθή να βοηθήσω τον τόπο. Ο πρέσβης, με τον οποίον ειρήσθω εν παρόδω επικοινωνούσα διά πρώτην φοράν, μου υπεσχέθη μεν ενημέρωσιν αλλά απέφυγε να επικοινωνήοη εκ νέου μαζί μου.
 |
|
Το αεροπλάνο που μεταφέρει τον Κ. Καραμανλή από το Παρίσι προσγειώνεται στο Ελληνικό στις 2.05 μετά τα μεσάνυχτα της 23ης προς 24η Ιουλίου.
|
Η συμπεριφορά του μου επροξένησεν βαθείαν οδύνην τοσούτον μάλλον καθ’ όσον ξέναι Κυβερνήσεις επροθυμοποιούντο να με ενημερώσουν και ηρνείτο η Κυβέρνησις της χώρας μου. Εις τας 9.00 π.μ. με εκάλεσε ο γραμματεύς του ΝΑΤΟ κ. Σέκερης διά να με ενημερώση. Τον παρακάλεσα να μεταφέρη στον κ. Λουνς το κάτωθι μήνυμα: “Οτι είμαι ανήσυχος διά την κατάστασιν, αγανακτισμένος διά το πραξικόπημα των Τούρκων και ότι θα πρέπη να ασκήση όλην την επιρροήν του διά να αποτρέψη χειρότερα”. Εις τας 11.00 η ώρα μου τηλεφώνησε ο βασιλεύς από το Λονδίνο και μετά την ανταλλαγή των πληροφοριών που είχαμε μου επρότεινε να μεταβώ εις Λονδίνον προς συνάντησίν του. Του απήντησα ότι δεν έκρινα σκόπιμον την μετάβασίν μου και του εξήγησα διατί. Εις τας 12.00 εκάλεσα τον κύριον Αργυρόπουλον της Ολυμπιακής και τον παρεκάλεσα να εξετάση εάν η εταιρεία μπορεί να διαθέση αεροπλάνο διά την μετάβασίν μου εις την Ελλάδα και να ρωτήση τας αρχάς των Αθηνών εάν, παρά την απαγόρευσης θα επέτρεπαν την προσγείωσιν του αεροπλάνου. Ο κύριος Αργυρόπουλος μου είπε ότι δεν υπάρχει αεροπλάνο της εταιρείας εις το εξωτερικόν πλην ενός το οποίον ευρέθη στο Λονδίνο, και ότι επεχείρησε μεν να επικοινωνήοη με τον κύριον Ωνάση, αλλά ούτος από την προηγουμένη βρισκόταν σε κρουαζιέρα. Εν συνεχεία δε με επληροφόρησε ότι και το ευρισκόμενο εις το Λονδίνο αεροσκάφος είχεν ανακληθή εις την Αθήνα. Εις τας 3.00 το απόγευμα με κάλεσε ο κ. Σέκερης και μου είπε ότι ο κύριος Λουνς τού ανέθεσε να με ευχαρίστηση για το μήνυμά μου και να με διαβεβαιώοη ότι θα κάνη ό,τι μπορεί για να βοηθήση την κατάστασιν. Παρακάλεσα δε τον κύριο Σέκερη να μεταφέρη στον κύριο Λουνς το εξής μήνυμά μου: “Οτι αισθάνομαι την ανάγκη, αυτή την στιγμή, να ευρίσκωμαι στην Ελλάδα και θα ήθελα να εξετάση εάν ημπορή να διαθέση αεροπλάνο του οργανισμού διά να διευκολύνη την μετάβασίν μου”. Εις τας 5.00 η ώρα με εκόλεσε ο κύριος Σέκερης και μου είπε ότι ο κύριος Λουνς εκτιμά την πρόθεσίν μου αλλά δεν ημπορεί να με διευκολύνη διότι ο οργανισμός δεν έχει εις την διάθεσίν του αεροπλάνα. Μου διαβίβαζε δε συγχρόνως την φιλικήν του γνώμη ότι υπό τας παρούσας συνθήκας και αν ήτο δυνατή δεν θα ήτο σκόπιμος η μετάβασίς μου εις την Ελλάδα. Η διαπίστωσις ότι ήτο αδύνατος η μετάβασίς μου εις την Ελλάδα με έφερε σε απόγνωση. Διότι γνωρίζω ότι ο λαός το ανέμενε, αισθανόμην όχι πλέον την πολιτικήν αλλά την ψυχικήν ανάγκην να συμμεριστώ την τύχην του... Ενα άλλο γεγονός από την κρίσιν αυτήν που μου επροξένησεν οδυνηρά εντύπωσιν είναι ότι ο Μακάριος, ευρεθείς στο Λονδίνο, απέφυγε να επικοινωνήση μαζί μου, είτε για να μ’ ευχαριστήση για τις δηλώσεις μου, είτε για να ανταλλάξουμε, στην κρίσιμον αυτή στιγμή, τας σκέψεις μας επί της καταστάσεως». Στο μεταξύ στην Αθήνα επικρατεί κλίμα ολοκληρωτικής κατάρρευσης της χούντας. Θρασύδειλοι οι δικτάτορες, με επικεφαλής τον Δ. Ιωαννίδη, έχοντας ολοκληρώσει την εθνική προδοσία μέσω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, έχουν αποσυρθεί από το προσκήνιο και έχουν αφήσει τους ομοϊδεάτες τους στρατηγούς (τον «πρόεδρο της Δημοκρατίας» Φαίδωνα Γκιζίκη, τον αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Γρηγόρη Μπονάνο, τον αρχηγό Στρατού αντιστράτηγο Ανδρέα Γαλατσάνο, τον αρχηγό Αεροπορίας αντιπτέραρχο Αλέξανδρο Παπανικολάου και τον αρχηγό Ναυτικού αντιναύαρχο Πέτρο Αραπάκη) να «βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά», δηλαδή να χρεωθούν το βάρος της συντριπτικής στρατιωτικής ήττας στην Κύπρο και σε ενδεχόμενο ελληνοτουρκικό πόλεμο. Αυτοί, φυσικά, δεν είναι ανόητοι να αφεθούν να οδηγηθούν οικεία βουλήσει στο εκτελεστικό απόσπασμα, ως υπεύθυνοι εθνικής ταπείνωσης. Το πρώτο που αποφασίζουν είναι να δηλώσουν ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι αδύνατον να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις πολέμου εναντίον της Τουρκίας - πράγμα αντικειμενικά σωστό - και το δεύτερο, να παραδώσουν την εξουσία στους πολιτικούς. Δεδομένης της εθνικής συμφοράς στην οποία έχει οδηγήσει τη χώρα η χούντα, οι στρατηγοί διαισθάνονται ότι η ανατροπή του καθεστώτος είναι πλέον ζήτημα ελάχιστου χρόνου. Πολύ σωστά εκτιμούν ότι, αν παραδώσουν την εξουσία με δική τους πρωτοβουλία αντί να περιμένουν μοιρολατρικά την ανατροπή της χούντας, τότε η μεταπολίτευση θα γίνει με συμβιβασμό και το ελάχιστο που θα πετύχουν θα είναι τουλάχιστον να μην τιμωρηθούν οι ίδιοι για τη δικτατορική διακυβέρνηση της χώρας. Η αποσύνθεση της «κυβέρνησης» Ανδρουτσόπουλου διευκόλυνε τα σχέδιά τους για την ανάληψη πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση αυτή. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζόζεφ Σίσκο, προφανώς ενήμερος για τα σχέδια της τουρκικής εισβολής, βρίσκεται στην Αθήνα το πρωί της 20ής Ιουλίου, ώστε να αποτρέψει επί τόπου «απονενοημένες» αντιδράσεις κάποιων μη ελεγχόμενων στοιχείων της χούντας, αν φυσικά υπάρξουν τέτοιες.
 |
|
Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι έχουν συρρεύσει στο κέντρο της πόλης και σε όλη τη διαδρομή από το αεροδρόμιο ως τη Βουλή. Οι πανηγυρισμοί του πλήθους για την κατάρρευση της 7χρονης δικτατορίας και την άφιξη του Κ. Καραμανλή αγγίζουν τα όρια του παραληρήματος.
|
Ψάχνοντας να βρει κάποιον να συνεννοηθεί, καθώς κανένας δεν θέλει να πάρει την ευθύνη, ο Σίσκο καταλήγει μετά τα μεσάνυκτα της 21 προς 22 Ιουλίου να πάρει στο τηλέφωνο τον αντιναύαρχο Αραπάκη, αρχηγό του Ναυτικού, αφού ήταν ο μόνος που βρήκε! Διηγείται χαρακτηριστικά ο Π. Αραπάκης, σε αναλυτικό υπόμνημα που θα συντάξει στις 17 Απριλίου 1975 προς τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, έπειτα από επιθυμία του τελευταίου: «Κατά την νύκτα της 21 προς 22 Ιουλίου και περί ώραν 01.20 πρωινήν, ενώ ευρισκόμην εις την παρά το γραφείον μου κλίνην εκστρατείας εζητήθην εις το τηλέφωνον υπό του κ. Σίσκο όστις μου είπεν: “Επιμόνως επεζήτησα να επικοινωνήσω τηλεφωνικώς με όλους τους αρμοδίους, δυστυχώς δεν ηδυνήθην να εύρω κανέναν. Είμαι ευτυχής που ευρίσκω εσάς και σας παρακαλώ να με βοηθήσητε εις την προσπάθειάν μου προς κατάπαυσιν του πυρός εις την Κύπρο”. Του είπα ότι θα προσπαθούσα να συνεννοηθώ μετά των αρμοδίων και θα τον έπαιρνα εις το τηλέφωνον. Πράγματι ετηλεφώνησα διαδοχικώς εις τους Μπονάνον, Ανδρουτσόπουλον και Κυπραίον, εκ των οποίων ο μεν πρώτος εις τον οποίον ανέφερα το συμβάν μοι εδήλωσεν ότι δεν επεθύμει να έλθη εις επαφήν μετ’ αυτών, διότι εθεώρει εαυτόν αναρμόδιον. Εν συνεχεία ήλθον εις επαφήν μετά του Πρωθυπουργού Ανδρουτσοπούλου, τον οποίον ενημέρωσα σχετικώς. Η προς εμέ απάντησίς του ήτο:
—“Αφήστε τους κ. Αρχηγέ. Αυτοί μας κοροϊδεύουν. Δεν είναι ειλικρινείς. Και χθες εζήτησαν να κάνουμε κατάπαυση του πυράς, την οποίαν και δεν επαγματοποίησαν. Αφήστε τους, αύριο βλέπουμε”.
—“Κύριε Πρωθυπουργέ, του είπα, νομίζω ότι θα πρέπει να συζητήσωμε μαζί τους. Αι συνθήκαι της Κύπρου το επιβάλλουν”.
—“Συζητήστε εάν νομίζετε”.
 |
|
Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι έχουν συρρεύσει στο κέντρο της πόλης και σε όλη τη διαδρομή από το αεροδρόμιο ως τη Βουλή. Οι πανηγυρισμοί του πλήθους για την κατάρρευση της 7χρονης δικτατορίας και την άφιξη του Κ. Καραμανλή αγγίζουν τα όρια του παραληρήματος.
|
Πιστεύων ότι έπρεπε να ενημερωθή και ο Υπουργός των Εξωτερικών επεκοινώνησα μαζί του και του ανέφερα το περιεχόμενον της μετά του Σίσκο συζητήσεώς μας. Εκείνος μου είπε:
—“Γνωρίζω την προσπάθεια των Αμερικανών. Υπάρχουν αμφιβολίαι διά την ειλικρίνειάν των. Εσείς πάντως κάνετε την προσπάθειάν σας”.
Εγώ του είπα ότι θα δώσω πράγματι συνέχεια και ότι θα τον τηρήσω ενήμερον. Ακολούθως κατέβαλα προσπάθεια να έλθω εις επαφήν μετά του Ταξιάρχου Ιωαννίδη, πράγμα που κατέστη αδύνατον.
 |
|
Εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι έχουν συρρεύσει στο κέντρο της πόλης και σε όλη τη διαδρομή από το αεροδρόμιο ως τη Βουλή. Οι πανηγυρισμοί του πλήθους για την κατάρρευση της 7χρονης δικτατορίας και την άφιξη του Κ. Καραμανλή αγγίζουν τα όρια του παραληρήματος.
|
Κατόπιν τούτου, εν όψει της κρισιμότητος της καταστάσεως ιδία μετά τας εκ Κύπρου αναφοράς, περί του ότι εστερούντο πυρομαχικών, και τας αιτήσεις αποστολής τοιούτων, προσέτι τών μετά το πραξικόπημα συνθηκών αίτινες ήσαν παν άλλο ή εγγυώμεναι επιτυχείς στρατιωτικός εξελίξεις, εθεώρησα επιβαλλομένην την ανακωχήν ως υπαγορευομένην υπό του υψίστου Εθνικού συμφέροντος πριν ή οι Τούρκοι αντίληφθούν την αμέσως ανωτέρω αναφερομένην κατάστασιν και πριν ή εξατμισθή η εντύπωσις εκ της μέχρι τότε σθεναρός αντιστάσεως. Υπό τοιαύτας σκέψεις διακατεχόμενος ετόλμησα να αναλάβω την πρωτοβουλίαν με πλήρη συναίσθηση των ευθυνών μου καθ’ όσον αφορά τας τύχας του Εθνους και της Νήσου. Εκάλεσα εις το τηλέφωνον τον κ. Σίσκο με πρόθεσιν να πραγματοποιήσω οπωσδήποτε την κατάπαυσιν του πυρός. Ο Σίσκο με ηρώτησε εάν εκπροσωπώ την Κυβέρνησιν (are you authorized to speak for your goverment?). Ηναγκάσθην να τον επιβεβαιώσω. Το ίδιο έπραξα και όταν με ηρώτησεν ειδικώς εάν είναι σύμφωνος και ο Ταξίαρχος Ιωαννίδης. Απαντών ως άνω καταφατικώς επίστευα ότι ούτω προέβαλε το Εθνικόν Συμφέρον και ότι ήτο ο μόνος τρόπος διά να φθάσω εις θετικόν αποτέλεσμα. Αμέσως με ηρώτησε εάν θα μπορούσε να με πάρη εις το τηλέφωνον ο κ. Κίσινγκερ τον οποίον είχεν εις ετέραν γραμμήν, προκειμένου να μιλήσω απευθείας μαζί του. Του είπον ότι, εφ’ όσον ευρίσκετο εις τηλεφωνικήν επαφήν μετά του Κίσινγκερ, θα ηδύνατο άμεσα να του μεταβιβάζη την συνομιλίαν και να έχη τας απόψεις του. Από της στιγμής εκείνης η συζήτησις διεξήγετο κατ’ αυτόν τον τρόπον, δηλαδή παν ό,τι μεταξύ μας συνεζητείτο μετεβιβάζετο εις τον Κίσινγκερ όστις εξέφερε αμέσως γνώμην... Επί τη βάσει των ανωτέρω συμφωνιών μετά του Σίσκο απεφασίσθη όπως:
α) Η κατάπαυσις του πυρός λάβη χώραν την 4ην απογευματινήν τοπικήν ώραν Ελλάδος της 22 Ιουλίου, ημέρα Δευτέρα.
β) Η ανακοίνωοις από αμερικανικής πλευράς γίνη την 6ην πρωινήν της ιδίας ημέρας.
γ) Η Ελλάς και η Τουρκία ανακοινώσουν την συμφωνίαν την 9ην πρωινήν της ιδίας ημέρας προκειμένου να παρασχεθή χρόνος και καταστή από Ελληνικής πλευράς δυνατή η εξαγγελία. Διά τούτο και η ώρα 9 πρωινή συνεπληρώθη εκ των υστέρων εις τα κείμενα. Επί τούτοις επεκαλέσθην εις τας συζητήσεις μας την αποφασισθείσαν ήδη σύγκλησιν του Υπουργικού Συμβουλίου διά την 8ην πρωινήν ώραν, ότε και θα ενη-μερούτο το Υπουργικόν Συμβούλιον.
Κατά μίαν διακοπήν των συνομιλιών μας ο Κίσινγκερ μου είπεν ότι εις προηγηθείσαν προ ολίγων λεπτών συνομιλίαν του μετά του Ετσεβίτ ο τελευταίος τού παρεπονείτο ότι 14 Ελληνικά πολεμικά πλοία επεσημάνθησαν πλέοντα προς Κύπρον, τα οποία οι Τούρκοι θα προσέβαλλον, εάν δεν απεμακρύνοντο εκ της περιοχής των επιχειρήσεων. Εγώ, παρ’ ότι εγνώριζα καλώς ότι δεν υφίσταντο τα πλοία μας εκεί, εν τούτοις δεν διέψευσα την εντύπωσιν. Η σχηματισθείσα ούτω πεπλανημένη παρ’ αυτών εντύπωσις συνέτεινε εις την δημιουργηθείσαν ήδη σύγχυσιν, ένεκα της οποίας εξελάμβανον τουρκικά πλοία ως ελληνικά. Περαίνων το κεφάλαιον περί συμφωνιών μου διά την κατάπαυσιν του πυρός, αναφέρω ότι ηξίωσα όπως άμα τη εξαγγελία υπό των Αμερικανών της συμφωνηθείσης ανακοινώσεως ειδοποιηθώ σχετικώς. Την 06.20 ώραν εζητήθην εις το τηλέφωνον υπό του Σίσκο, ο οποίος μου ανέφερεν ότι έχει την εντολήν του Κίσινγκερ να με βεβαιώση ότι την 06.00 προέβη εις επίσημον αναγγελίαν κατά τα συμπεφωνημένα και παρεκάλεσεν όπως και η Ελλάς προβή εις την συμφωνηθείσαν ανακοίνωσιν κατά την καθορισθείσαν ώρα. Μετά ταύτα εκάλεσα εκ νέου εις το τηλέφωνον τον κ. Κυπραίον και τον ενημέρωσα. Επέστησα δε την προσοχήν αυτού επί της ανάγκης συμμορφώσεως προς τα συμφωνηθέντα. Ούτος με διαβεβαίωσεν ότι μετά την ενημέρωσιν του Υπουργικού Συμβουλίου θα προέβαινεν εις την εξαγγελίαν. Εν συνεχεία η μεν Τουρκία ανήγγειλεν την κατάπαυσιν του πυρός την εξαγγελθείσαν ώραν, η δε Ελλάς με σχετικήν καθυστέρησιν. Συνέπεια των υπ’ εμού αναληφθεισών πρωτοβουλίαν περί καταπαύσεως του πυρός υπήρξεν η σχηματισθείσα εντύπωσις παρά του Κίσινγκερ ότι είχεν συντελεσθή αλλαγή τις εις την διακυβέρνησιν της χώρας, αφού από Τουρκικής πλευράς αι διαπραγματεύσεις εγίνοντο υπό του Ετσεβίτ, από δε της Ελληνικής υπ’ εμού, ο οποίος ενεφανιζόμην ως περιβεβλημένος πλείονας εξουσίας. Τούτο απετέλεσε την κυρίαν αιτίαν, ίνα εξαγγείλη ότι εν Ελλάδι κατά πρόβλεψιν θα συνετελείτο Κυβερνητική αλλαγή...». Πραγματικά, κατά πρωτοφανή τρόπο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Κίσινγκερ αναγγέλλει ότι... επίκειται κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα, πριν καν αυτή πραγματοποιηθεί! Προφανώς γνωρίζει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα νομίζει ο αντιναύαρχος Αραπάκης... Το πρωί της Τρίτης, 23 Ιουλίου, οι τέσσερις προαναφερθέντες στρατηγοί συσκέπτονται και ο αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων Γρ. Μπονάνος μεταβαίνει στον Φ. Γκιζίκη για να του προτείνει την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς. Μετά τις συνεννοήσεις τους, ο Φ. Γκιζίκης καλεί στο γραφείο του τους Π. Κανελλόπουλο, Γ. Μαύρο, Ευ. Αβέρωφ, Στ. Στεφανόπουλο, Π. Γαρουφαλιά, Γ. Αθανασιάδη-Νόβα, Σπ. Μαρκεζίνη και Ξ. Ζολώτα. Ο Ευ. Αβέρωφ διηγείται για τη σύσκεψη αυτή, μεταξύ πολλών άλλων λεπτομερειών: «Προσήλθαν οι τέσσερις αρχηγοί, εκάθησε στην κεφαλή της τραπέζης ο κ. Γκιζίκης, ο οποίος άρχισε απευθύνοντας μια έκκληση: Είπε ότι οι στιγμές ήσαν εξαιρετικά κρίσιμες, ότι είχε γίνει δεκτή η κατάπαυση του πυρός, αλλά εξακολουθούσαν οι παραβιάσεις από μέρους των Τούρκων, ότι έπρεπε να δοθή απάντηση για τη μετάβαση Ελληνος υπουργού των Εξωτερικών την επομένη ή την μεθεπομένη στη Γενεύη για διαπραγματεύσεις, αλλά από το πρωί ο, ας τον ονομάσωμε “πρωθυπουργόν”, Ανδρουτσόπουλος και ο, ας τον ονομάσωμε “υπουργόν Εξωτερικών”, Κυπραίος είχαν εξαφανιστεί και ότι ενώπιον των συνθηκών αυτών η στρατιωτική ηγεσία είχε αποφασίσει να αναθέση την εξουσία στους πολιτικούς, ότι ο στρατός θα παρέμενε στα καθήκοντά του, θα παρέδιδε πλήρως την εξουσία στην πολιτική Κυβέρνηση και έθετε μόνον δύο παρακλήσεις. Παρακαλούσε να μη εκληφθούν ως όροι αλλά ως παρακλήσεις.
 |
|
Στις 4.15 τα χαράματα της 24ης Ιουλίου ο Κ. Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός της χώρας από τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ. Η συγχαρητήρια χειραψία, αμέσως μετά από την ορκωμοσία, από τον «Πρόεδρο της Δημοκρατίας» του δικτατορικού καθεστώτος, στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, σηματοδοτεί την παράδοση της εξουσίας από τη Χούντα.
|
Το ένα ήταν να μη γίνη λόγος περί ημερομηνίας εκλογών, διότι ήταν αδύνατο να διεξαχθούν αμέσως εκλογές. Και το άλλο, εάν ήταν δυνατόν, να διατηρηθούν στις θέσεις τους οι υπουργοί Εθνικής Αμύνης, Ασφαλείας και Εσωτερικών. Ο στρατηγός Γκιζίκης με ύφος σοβαρό, με έκφραση σοβαρού και συγκινημένου ανθρώπου, που είχε συναίσθηση των ευθυνών, απηύθυνε έκκληση να αποδεχθούμε την πρόταση των Ενόπλων Δυνάμεων και να εξέλθουμε το ταχύτερο από την αίθουσα εκείνη έχοντας σχηματίσει Κυβέρνηση. Μίλησε πρώτος ο κ. Π. Κανελλόπουλος. Μίλησε δεύτερος ο κ. Γ. Μαύρος. Δεν ανήκει σε μένα να πω τι είπαν, είναι άλλωστε γνωστά αυτά από αφηγήσεις των ιδίων. Γενικά μπορώ να πω ότι μίλησαν πολύ καλά, έκαναν μια κριτική του παρελθόντος, αυστηρή αλλά αντικειμενική. Και απέρριψαν βεβαίως τον “όρο” του στρατηγού Γκιζίκη να διατηρηθούν στα τρία υπουργεία οι τότε κατέχοντες αυτά. Δήλωσαν ότι έτσι όπως ήσαν τα πράγματα, με τις ασάφειες, οι οποίες υπήρχαν, δεν ήταν δυνατόν να σχηματισθή Κυβέρνηση, έτσι “επί τροχάδην”...». Στη σύσκεψη αποφασίζεται να σχηματίσει κυβέρνηση ο Π. Κανελλόπουλος, τελευταίος ηγέτης της προδικτατορικής ΕΡΕ, με τον Γ. Μαύρο, ο οποίος εκπροσωπεί το ένα από τα τρία κομμάτια, στα οποία είχε διασπαστεί η προδικτατορική Ενωση Κέντρου - τα άλλα δύο ήταν το ΠΑΚ του Α. Παπανδρέου και οι «αποστάτες». Η σύσκεψη διακόπτεται για λίγες ώρες, ώστε να μπορέσουν να συνεννοηθούν οι Π. Κανελλόπουλος και Γ. Μαύρος για τη σύνθεση της κυβέρνησης. Ο ίδιος ο Π. Κανελλόπουλος εξιστορεί τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν μετά την αποχώρησή του από το Πολιτικό Γραφείο, με τον ακόλουθο τρόπο: «Επέστρεψα κατ’ ευθείαν στο σπίτι μου, όπου μετά μία ώρα συνήντησα πάλι τον κ. Μαύρο και ανταλλάξαμε απόψεις καταρτίζοντας τον κατάλογο των υπουργών. Γύρω στις 7 χτυπά και πάλι το τηλέφωνο. Ηταν ο στρατηγός Γκιζίκης. Μου ανήγγειλε ότι επεκοινώνησε στο Παρίσι με τον κ. Καραμανλή, ο οποίος είχε δεχθεί να σχηματίση Κυβέρνηση και θα έφθανε στην Αθήνα τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης 24 Ιουλίου. Με πληροφορούσε επίσης ότι είχε δώσει εντολή στον πρεσβευτή της Ελλάδος στο Παρίσι κ. Φαίδωνα Αννινο-Καβαλιεράτο να φροντίση για τη ναύλωση ειδικού αεροσκάφους που θα μετέφερε τον τέως πρωθυπουργό στην Αθήνα. Απάντησα στον στρατηγό ότι είμαι ευτυχής διότι υπήρξε λύση, λύση με την οποία συνέπιπτε η γνώμη των περισσοτέρων που ελάβαμε μέρος στη σύσκεψη. Και μείναμε σύμφωνοι να συναντηθούμε ύστερα από μία περίπου ώρα στο γραφείο του. Η συνάντηση έγινε πράγματι στις 8.30. Παρουσία όλων ανηγγέλθη η δοθείσα λύση. Ο κ. Γκιζίκης ανέφερε τα της στιχομυθίας του με τον κ. Καραμανλή και είπε να παραμείνωμε εκεί - όχι βέβαια εν συσκέψει - κυρίως για να αντιμετωπίσωμε όλοι μαζί - αφού δεν υπήρχε Κυβέρνηση - τη δυσχερεστάτη κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η χώρα και να λάβωμε αν ε-χρειάζετο ορισμένες αποφάσεις». Τι είχε μεσολαβήσει; Καθώς έφευγαν οι πολιτικοί μετά τη μεσημεριανή σύσκεψη, οι στρατιωτικοί κράτησαν κοντά τους τον Ευ. Αβέρωφ, στον οποίον είχαν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη, αφού λειτουργούσε ως «γεφυροποιός» με τη χούντα, και συζήτησαν μαζί του εκτενέστερα το ενδεχόμενο της λύσης Καραμανλή. Πραγματικά, επικοινώνησαν τηλεφωνικά με τον Κ. Καραμανλή στο Παρίσι. Ο Ευ. Αβέρωφ διηγείται: «Του είπα τα συμβαίνοντα, μου είπε ότι δεν μπορεί να έλθη, ότι θέλει τουλάχιστον 24 ώρες για να ενημερωθή, ότι δεν είναι δυνατόν να αναλάβη την λύση μιας τραγωδίας χωρίς να είναι ενήμερος. Επέμεινα ότι είναι απόλυτη ανάγκη. Τον βεβαίωσα ότι η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο και ότι είχαν γίνει συνεννοήσεις το πρωί των αρχηγών με τον Ιωαννίδη. Ο κ. Καραμανλής εξακολουθούσε όχι να αρνήται κατηγορηματικά, αλλά πάντως να μη δέχεται να έλθη το ίδιο βράδυ. Οπότε πήραν το τηλέφωνο από τα χέρια μου, δεν ενθυμούμαι εάν ήταν πρώτος ο κ. Αραπάκης ή ο κ. Παπανικολάου, και του απηύθυναν έκκληση να έλθη. Μετά μίλησε και ο στρατηγός Γκιζίκης, ο οποίος με πολλή ηρεμία και πολλή σοβαρότητα του απηύθυνε έκκληση να έλθη αμέσως, να πάρη το πρώτο αεροπλάνο ή να του στείλωμε αεροπλάνο και να έλθη. Με ξαναζήτησε στο τηλέφωνο ο Πρόεδρος, με ερώτησε εάν νομίζω ότι είναι εσωτερικώς η κατάσταση υπό επαρκή έλεγχο, ώστε να μπορέση να διοικήση η Κυβέρνηση. Απάντησα κατηγορηματικώς: “Ναι”. Δεν εγνώριζα βεβαίως τι έλεγα εκείνη την ώρα... Οταν ανέλαβα το υπουργείο Εθνικής Αμύνης, τότε κατάλαβα ότι δεν μετέδιδα την πραγματικότητα, αλλά εν πάση περιπτώσει, εκείνη την ώρα είπα ότι τα πράγματα εσωτερικώς ήταν υπό πλήρη έλεγχο. Και ο Καραμανλής με κάποιον δισταγμό είπε: “Καλά, στείλτε μου αεροπλάνο αμέσως”. Του είπα για να μη χάνωμε χρόνο δεν θα έπρεπε να στείλωμε αεροπλάνο, ότι θα τηλεφωνούσαμε στην Πρεσβεία να νοικιάση αεροπλάνο και ότι θα ειδοποιείτο, πού να πάη για να πάρη το αεροπλάνο κάι να έλθη».
Στις 10.30 τη νύχτα το ραδιόφωνο μεταδίδει την είδηση: «Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδος Κ. Κωνσταντίνος Καραμανλής ανεχώρησε ήδη εκ Παρισίων δι' Αθήνας, κληθείς όπως μετάσχη εις την σύσκεψιν των πολιτικών αρχηγών, την οποίαν συνεκάλεσεν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης». Πραγματικά, από τις 10.00 έχει αναχωρήσει ο Κ. Καραμανλής από το αεροδρόμιο Μπουρζέ της γαλλικής πρωτεύουσας, με αεροπλάνο που του παραχώρησε ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν.
 |
|
Θριαμβευτική υποδοχή του Γιάννη Χαραλαμπόπουλου μετά την
απελευθέρωση του από τη φυλακή.
|
 |
|
«Το Πολυτεχνείο χαιρετάει τον τυραννοκτόνο» γράφει ένα από τα πανώ που κρατούν εκείνοι που υποδέχονται τον Αλέκο Παναγούλη, κατά την επιστροφή του από το εξωτερικό.
|
 |
|
«Καταργείται το στρατόπεδον Γυάρου και απολύονται όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι» υπογραμμίζει η πρώτη απόφαση της πρώτης συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου, το οποίο συνεδριάζει αμέσως μετά την ορκωμοσία του, το απόγευμα της 24ης Ιουλίου.
|
Τον συνοδεύουν ο Κ. Χρυσοστάλης, γραμματέας του στο Παρίσι, ο ανιψιός του Μιχ. Λιάπης και ο Παν. Λαμπρίας. «Προσεύχεσθε για μένα» δηλώνει ο Κ. Καραμανλής στους δημοσιογράφους που τον περιμένουν στην έξοδο του παρισινού του διαμερίσματος. Ο Π. Λαμπρίας περιγράφει αναλυτικά την πτήση της επιστροφής, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Η σκηνή μέσα στο μικρό αεριωθούμενο που μετέφερε τον Καραμανλή από το παρισινό αεροδρόμιο του Μπουρζέ στο Ελληνικό. Ταξίδι ομαλό, πυκνό με σιωπές. Ακόμη και η ιπταμένη συνοδός, που σέρβιρε το ωραίο δείπνο, λίγο μετά την απογείωση (ώρα 10 μ.μ. Γαλλίας) είχε χάσει το επαγγελματικό της χαμόγελο. Κι έμοιαζε να προσπαθή να αποτυπώση κάθε στιγμή στη μνήμη της, να τη ρουφάη σα στυπόχαρτο. Οι άλλοι τρεις συνεπιβάτες του Προέδρου - ο γραμματεύς του Χρυσοστάλης, ο ανεψιός του Λιάπης κι ο υπογραφόμενος - κρύβαμε την αγωνία μας για το αργοκύλισμα του χρόνου σε αμήχανα βλέμματα που ανταλλάσσαμε, με μόνιμο επίκεντρο Εκείνον. Εκείνος κρατούσε σταθερά το ποτήρι με το ουίσκυ στο χέρι του - δεν θέλησε καν να δοκιμάση το έξοχο κρασί της Βουργουνδίας - κι είχε τον περισσότερο καιρό προσηλωμένα τα μάτια του σ’ ένα σημείο. Ηταν φανερό ότι στοχαζόταν επίμονα, καθολικά, με όλες τις πνευματικές του δυνάμεις σε συναγερμό. Με απόλυτη κυριαρχία στις μικρές κινήσεις του. Πού και πού μόνο χαλάρωνε την προσοχή του κι έσκυβε να ρίξη μια ματιά από το παράθυρο. Απ’ έξω μάς τύλιγε το απέραντο σκοτάδι. Και το αεροπλάνο, με τον κανονικό ρόγχο των κινητήρων του, φαινόταν σαν να μη προχωρή κι απλώς ν’ αναπνέη μηχανικά. Για τους τρεις συνεπιβάτες η αίσθηση του χρόνου, της απόλυτης αδυναμίας να εκβιασθή η ροή του, γινόταν διαρκώς και περισσότερο πιεστική. Συστρεφόμαστε διαρκώς στα καθίσματά μας και συσπούσαμε τα δάκτυλα χωρίς λόγο. Γι’ αυτό ένοιωσα σαν ν’ απαλλάσσωμαι από ένα βραχνά, όταν ο βοηθός του πιλότου μπήκε στο σαλονάκι μας και με προσκάλεσε να πάω μπροστά για να ακούσω τη ραδιοφωνική εκπομπή που είχαν πιάσει. Προτού βάλω τ’ ακουστικά, καθισμένος πλάι στον πιλότο, έψαξα με το βλέμμα μήπως φάνηκαν τα φώτα της Αθήνας που είχα σχεδόν επτά χρόνια να τα δω. Αργούσαν ακόμη. Ηταν μεσάνυχτα ακριβώς (με αφετηρία τη γαλλική ώρα - ώρα 2 στην Αθήνα). Η εκπομπή που άκουγα τώρα, ευκρινέστατα στα θαυμάσια αγγλικά της, ήταν του Μπι-Μπι-Σι - Γουόρλντ Σέρβις. Κι έλεγε: “...Το μεγαλύτερο πλήθος κόσμου, που συνάχθηκε ποτέ από την εποχή της απελευθερώσεως από τους Γερμανούς, έχει ξεχυθεί στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας και κατεβαίνει στο αεροδρόμιο για να υποδεχθεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή... Με λαμπάδες αναστάσιμες, με ιαχές και τραγούδια...”. Ενας κόμπος μ’ έσφιξε στο λαιμό. Από τη συγκίνησή μου δεν μπόρεσα καν να ψελλίσω “ευχαριστώ” στους πιλότους, που μου είχαν κάνει αυτό το υπέροχο δώρο... Γύρισα στο σαλονάκι. Τα μάτια μου ήσαν βουρκωμένα. Αλλ’ η φωνή μου, ύστερα από κάποια προσπάθεια, βγήκε ζωηρή, ενθουσιώδης, καθώς σε υψηλότερο τόνο προσπαθούσε να μεταφέρη στον Πρόεδρο ολόκληρη την εκπομπή του Μπι Μπι Σι που μόλις είχα ακούσει: “...Το μεγαλύτερο πλήθος κόσμου από την εποχή της απελευθερώσεως!...”. Εκείνος με άκουσε ατάραχα. Κι όταν τελείωσα, όταν έψαχνα αχόρταγα να δω την εντύπωση που του έκανε το λαχταριστό ρεπορτάζ που μαθαίναμε, έτσι καθώς πορευόμαστε με το λιλιπούτειο αεροπλάνο στο σκοτεινό άγνωστο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μού είπε τη φράση που δεν θα ξεχάσω ποτέ! Με κατανυκτική απλότητα: “Αυτό προσδιορίζει το μέγεθος των ευθυνών μου”. Ηταν το αυθεντικό σχόλιο του Ηγέτου· όχι προς ένα δημοσιογράφο, αλλά προς την Ιστορία. Ανακαλώντας αργότερα τις στιγμές εκείνες στη μνήμη του, ο ίδιος ο Καραμανλής θα πη: “Συχνά σκεπτόμουν τη συγκίνηση που θα δοκίμαζα όταν θα ξαναπατούσα το έδαφος της πατρίδος. Και μπορώ να σας αποκαλύψω ότι με τη σκέψη αυτή εδάκρυζα προκαταβολικά. Κι όμως ουδέποτε υπήρξα τόσο ψύχραιμος, ουδέποτε είχα τόση αυτοκυριαρχία, όση τη στιγμή που έφθανα στο αεροδρόμιο. Και αυτό γιατί το αίσθημα των ευθυνών που επρόκειτο να αναλάβω ήταν τόσο έντονο, ώστε να πνίγη, να εξαφανίζη κάθε άλλο αίσθημα...”». Στις 2.05 μετά τα μεσάνυχτα ο Κ. Καραμανλής φθάνει στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Αμέτρητα πλήθη λαού παραληρούν. «Είμαι ευτυχισμένος που επιστρέφω εις την πατρίδα. Ηλθα διά να συμβάλω με όσας δυνάμεις διαθέτω στην αποκατάστασιν της ομαλότητος και της Δημοκρατίας» δηλώνει συγκινημένος ο Κ. Καραμανλής. Η «Βραδυνή» περιγράφει: «Το Πρόπτζετ του Γάλλου Προέδρου που διετέθη στον πρωθυπουργό της Οκταετίας ακούμπησε στο διάδρομο προσγειώσεως στις 2 και 2' ακριβώς. Τρία λεπτά κράτησε η τροχοδρόμηση και σ’ αυτά τα τρία λεπτά στάθηκε αδύνατον για την ισχυρή αστυνομική δύναμη να συγκρατήση γνωστούς, φίλους και αγνώστους που πολιόρκησαν το αεροσκάφος. Ηταν σχεδόν αδύνατον ακόμη και η πτυσσόμενη σκάλα να κατεβή. Οταν η Γαλλίδα αεροσυνοδός κατάφερε να τη στηρίξη, ο Καραμανλής εμφανίσθηκε σκύβοντας στη χαμηλή πόρτα. Τα υπόλοιπα χέρια που απλώθηκαν από τον κόσμο δεν μπορούσε πια να τα μετρήση κανείς. Ο Καραμανλής σήκωσε το χέρι απαντώντας στις κραυγές “Σώσε την Ελλάδα”... Στάθηκε αδύνατος η αστυνόμευση της πρώτης ομάδος που υποδέχθηκε τον Πρόεδρο, δύο βήματα από το αεροπλάνο. Ο Καραμανλής κυριολεκτικά σύρθηκε μέχρι την είσοδο του αεροδρομίου, ενώ παλαιοί του συνεργάτες με δυσκολία μπόρεσαν να τον πλησιάσουν. Οι αστυνομικοί κυριολεκτικά “συμπιέζοντας” τον ανύπαρκτο χώρο γύρω από τον Πρόεδρο, κατάφεραν να τον συνοδεύσουν μέχρι το ασανσέρ και να τον ανεβάσουν στον τρίτο όροφο. Κόσμος που ξεφύτρωνε από παντού τον περικύκλωσε στη βεράντα του αεροδρομίου. Μέσα στο πυκνό σκοτάδι, μόνον οι ανταύγειες από τα φώτα υδραργύρου της λεωφόρου κι ένας προβολέας. Κι όμως, 10.000 άνθρωποι που περίμεναν ώρες από κάτω δεν χρειάσθηκαν τίποτα περισσότερο από το ένστικτό τους για να τους το πη. Μόλις πρόβαλε στον εξώστη περικυκλωμένος από το μικρό πλήθος που σκαρφάλωσε κι έτρεξε πίσω του, ο κόσμος σήκωσε τα χέρια ψηλά, σημαίες ανέμισαν και όλοι με μια φωνή κραύγασαν ρυθμικά: Σώσε την Ελλάδα.
 |
|
Επιστρέφει στην Αθήνα από το εξωτερικό και ο αιρετός δήμαρχος της Γεώργιος Πλυτάς
|
 |
|
Η Μελίνα Μερκούρη επιστρέφει στην Ελλάδα
|
 |
|
Ελεύθερος και ο Δημήτρης Παρτσαλίδης
|
Ο Πρόεδρος, με την ωριμότητα ενός πολιτικού που ξέρει να χαλιναγωγή το πλήθος, σήκωσε τα χέρια, οι φωνές σίγησαν και χωρίς μεγάφωνα - κανείς δεν είχε προβλέψει τέτοιου είδους λεπτομέρειες - μίλησε στους πρώτους που είχαν την τύχη να τον ακούσουν. Χαλούσε ο κόσμος από τις ζητωκραυγές όταν ο Καραμανλής επέστρεψε στο κτίριο του αεροδρομίου... Ο Πρόεδρος μπήκε σε μια μπλε Μερσεντές. Τα αυτοκίνητα που τον συνάντησαν τυχαία στον δρόμο, τον συνοδέυσαν μέχρι το Σύνταγμα κορνάροντας με τα φώτα αναμμένα. Και ήταν σχεδόν απίστευτη αυτή η ξενυχτισμένη Αθήνα με τις φωταψίες και το θόρυβο αναστάσιμης νύχτα. Μ’ όλο τον αποκλεισμό τουλάχιστον 50.000 αυτοκινήτων - κατά τους υπολογισμούς της Τροχαίας - έκλεισαν τελείως τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης προσπαθώντας να πλησιάσουν το Ελληνικό. Μ’ όλη την ένταση και την αγωνία των τελευταίων ημερών, ένας ολόκληρος λαός έκανε τη νεκρή πόλη να ζωντανέψη και να ζήση στιγμές που τις ονειρευόταν χρόνια. Ωρα 2.58. Το αυτοκίνητο με τον Καραμανλή εισέρχεται στο Κυβερνητικό Μέγαρο από την είσοδο της λεωφ. Βασ. Σοφίας. Η ατμόσφαιρα δονείται από το σύνθημα του κόσμου: “Ζήτω ο Καραμανλής”. Στην πλατεία Συντάγματος άλλα πλήθη περίμεναν υπομονετικά, καθισμένα στα πεζοδρόμια, τις πρώτες πρωινές ώρες την άφιξη του Καραμανλή. “Λαέ προχώρα, πέρασε η μπόρα» ήταν το σύνθημα που επικρατούσε την ώρα που ο Καραμανλής έφθανε στην κεντρική είσοδο των Παλαιών Ανακτόρων». Στις 3.10 ο Κ. Καραμανλής φθάνει στο Πολιτικό Γραφείο, όπου τον περιμένει ο στρατηγός Φ. Γκιζίκης, οι αρχηγοί των τριών Οπλων και οι πολιτικοί αρχηγοί. Ο αντιπτέραρχος Αλ. Παπανικολάου, αρχηγός Αεροπορίας, αιρηγείται: «Ο κ. Καραμανλής αφίχθη εις το γραφείον του Προέδρου της Δημοκρατίας περί ώραν 03.10 της 24ης Ιουλίου. Αμέσως επραγματοποιήθη σύντομος αυτού ενημέρωσις επί της καταστάσεως. Παρεσχέθησαν εις αυτόν, εκ νέου, διαβεβαιώσεις εκ μέρους των Αρχηγών εις ό,τι αφεώρα εις την πειθαρχίαν και την υπακοήν των υπ’ αυτούς Κλάδων. Επίσης, υφ’ απάντων τών πολιτικών ανδρών παρεσχέθησαν διαβεβαιώσεις υποστηρίξεως του κ. Καραμανλή εις την προσπάθειαν άρσεως του αδιεξόδου εις ο είχεν περιέλθει η Χώρα και περαιτέρω χειρισμού του Εθνικού θέματος. Εις ερώτησιν του κ. Καραμανλή περί της παλαιάς κυβερνήσεως, εδόθη εις αυτόν η απάντησις ότι αύτη έχει παύσει υφισταμένη από της πρωίας της 23ης Ιουλίου. Παρά την επιμονήν απάντων των παρευρισκομένων, περί αμέσου ορκωμοσίας του ως πρωθυπουργού, ο κ. Καραμανλής αντέδρασεν δι' ίσης επιμονής, λέγων: “Αυτά είναι θέατρον. Επιθυμώ να ενημερωθώ περαιτέρω. Αύριον το πρωί θα γίνουν αυτά”. Προς στιγμήν συνεζητήθη η λύσις τής εκ μέρους του κ. Καραμανλή αποδοχής εντολής σχηματισμού Κυβερνήσεως, της ορκωμοσίας αναβαλλομένης διά την πρωίαν. Η λύσις αύτη, όμως, απερρίφθη αμέσως, άπαντες δε επέμενον όπως η ορκωμοσία πραγματοποιηθή πάραυτα, δεδομένου ότι πάσα παράτασις της εκκρεμότητος καθίστατο άκρως επικίνδυνος. Παρά ταύτα ο κ. Καραμανλής παρέμενεν ανένδοτος. Επεθύμει να ορκισθή την 10.00 ώραν... Τελικώς ο κ. Καραμανλής εκάμφθη και συνοδευόμενος υπό των ευχών απάντων των παρισταμένων, μετέβη μετά του Προέδρου της Δημοκρατίας εις παρακείμενον χώρον ένθα ανέμενεν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος και έδωκεν τον νενομισμένον όρκον του Πρωθυπουργού». Η σύνθεση του πρώτου κυβερνητικού κλιμακίου, υπό τον Κ. Καραμανλή, ήταν η ακόλουθη: Γ. Μαύρος, αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών· Ξενοφών Ζολώτας, υπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού· Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, υπουργός Εθνικής Αμυνας· Γεώργιος Ράλλης, υπουργός Εσωτερικών· Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, υπουργός Δικαιοσύνης· Σόλων Γκίκας, υπουργός Δημόσιας Τάξης· Κωνσταντίνος Τσάτσος, υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών· Κωσταντίνος Λάσκαρης, υπουργός Απασχολήσεως· Ανδρέας Κοκκέβης, υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών· Νικόλαος Λούρος, υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων και Παναγιώτης Λαμπρίας, υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ. Το κλιμάκιο αυτό ορκίζεται στις 4.30 το απόγευμα της 24ης Ιουλίου και αμέσως μετά συνέρχεται το υπουργικό συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση και αποφασίζει, όπως ανακοινώνει ο υφυπουργός Π. Λαμπρίας:
«1.Καταργείται το Στρατόπεδον Γυάρου και απολύονται όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι οπουδήποτε και εάν κρατούνται, εις αστυνομικά τμήματα, στρατιωτικός υπηρεσίας, τμήματα Χωροφυλακής κ.λπ.
2.Αμνηστεύονται όλα τα πολιτικά αδικήματα που έχουν τελεσθή μετά τον Αύγουστον του 1973, περιλαμβανομένων και εκείνων που είχον εξαιρεθή κατά την αμνηστίαν του Αυγούστου 1973, εκείνων δηλαδή των ειδικών αδικημάτων που εξαιρούσε η αμνηστία του Αυγούστου 1973 ως ειδικά αδικήματα τελεσθέντα πριν από την 21ην Απριλίου 1967. Δηλαδή, διά να μην εμπλέκωμεν τους νομικούς τύπους, οποιοδήποτε αδίκημα είναι πολιτικό, αμνηστεύεται.
3.Αποδίδεται η ιθαγένεια εις όσους εστερήθηκαν αυτήν δυνάμει της υπ’ αριθμόν 121 Συντακτικής Πράξεως του Ιουλίου 1967, όπως συνεπληρώθη με μεταγενεστέραν Συντακτικήν Πράξιν το 1968.
4.Ακυρώνεται κάθε απόφασις αφαιρέσεως ή στερήσεως διαβατηρίου ή απαγορεύσεως αποδημίας που είχε εκδώσει το Υπουργείον Δημοσίας Τάξεως και ανατίθεται στο Υπουργείο Εσωτερικών η εφαρμογή του νόμου του 1953 “περί διαβατηρίων”».
Αυτό σημαίνει ότι απολύονται αμέσως από τις φυλακές και το στρατόπεδο της Γυάρου όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι, ενώ αρχίζουν να επιστρέφουν ελεύθερα από το εξωτερικό όλοι όσοι είχαν στερηθεί την ελληνική ιθαγένεια λόγω αντιδικτατορικής δράσης. Από την κυβέρνηση απουσιάζει ο Π. Κανελλόπουλος, ο οποίος αισθάνεται μετέωρος από την τροπή που πήραν τα πράγματα και την κλήση του Καραμανλή ως πρωθυπουργού εν αγνοία του, την ώρα που ο ίδιος κατάρτιζε κατάλογο υπουργών από κοινού με τον Γ. Μαύρο, ως υποτιθέμενος πρωθυπουργός. Αρνείται την αντιπροεδρία που του προτείνει ο Κ. Καραμανλής και του λέει, όπως αφηγείται ο ίδιος: «Αν ήταν ανάγκη να σχηματίσω εγώ κυβέρνηση, θα το έκανα χθες. Αν και κουρασμένος, θα ώφειλα να το κάνω. Αλλά να μπω τώρα στην κυβέρνηση ως βοηθός άλλου, αυτό θα με κούραζε πολύ».
 |
|
Ο Κ. Καραμανλής ανταμείβεται απο τον ελληνικό λαό για την αναντικατάστατη συμβολή του στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας με μια σαρωτική νίκη στις πρώτες μεταδικτατορικές εκλογές στις 17 Νοεμβρίου.
|
Πάντως ο Π. Κανελλόπουλος υπόσχεται ότι θα βοηθήσει την κυβέρνηση στο έργο της και κάνει πραγματικά την ακόλουθη δήλωση: «Το συμφέρον της χώρας επιβάλλει όπως υποστηρίξωμεν όλοι την υπό τον κ. Κωνσταντίνον Καραμανλήν Κυβέρνησιν, η οποία έχει την βαρυτάτην αποστολήν να αντιμετώπιση μίαν εκτάκτως σοβαράν εθνικήν κρίσιν και να άνοιξη εξ άλλου τον δρόμον προς τας δραματικός εξελίξεις». Η κυβέρνηση αποκαλείται «Εθνικής Ενότητος» αλλά η αλήθεια είναι ότι έχει αποκλείσει από τους κόλπους της τόσο την κομμουνιστική Αριστερά όσο και την αριστερή πτέρυγα της παλιάς Ενωσης Κέντρου, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, η οποία σύντομα θα στεγαστεί κάτω από τη στέγη του ριζοσπαστικού ΠΑΣΟΚ. Στις 26 Ιουλίου ορκίζεται και το δεύτερο κλιμάκιο υπουργών: Γεώργιος Ράλλης, ως υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ. Χριστόφορος Στράτος, ως υπουργός Εσωτερικών. Ιωάννης Πεσμαζόγλου, ως υπουργός Οικονομικών. Δημήτριος Παπασπύρου, ως υπουργός Γεωργίας. Χαράλαμπος Πρωτοπαππάς, ως υπουργός Βιομηχανίας. Αθανάσιος Κανελλόπουλος, ως υπουργός Εμπορίου. Γεώργιος Μαγκάκης, ως υπουργός Δημοσίων Εργων. Γεώργιος Μυλωνάς, ως υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Ιωάννης Μηναίος, ως υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας. Ευάγγελος Δεβλέτογλου, ως υφυπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού. Ιωάννης Μπούτος, ως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ. Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, ως υφυπουργός Εσωτερικών. Δημήτριος Τσάτσος, ως υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Κωνσταντίνος Αποσκίτης, ως υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Γεώργιος Λιανόπουλος, ως υφυπουργός Οικονομικών. Γεώργιος Παπαγιαβής, ως υφυπουργός Γεωργίας. Αθανάσιος Ταλιαδούρος, ως υφυπουργός Βιομηχανίας. Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, ως υφυπουργός Εμπορίου. Αθανάσιος Τσαλδάρης, ως υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών. Κωνσταντίνος Αλαβάνος, ως υφυπουργός Δημοσίων Εργων και Εμμανουήλ Κεφαλογιάννης, ως υφυπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, ενώ μετά την επιστροφή του από τη Γενεύη ορκίζεται υφυπουργός Εξωτερικών και ο Δημήτρης Μπίτσιος. Η αντιπολίτευση επικεντρώνει την κριτική της στο γεγονός ότι το υπουργείο Αμυνας και το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, δηλαδή πολιτικοί προϊστάμενοι του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας, ανέλαβαν οι Ευ. Αβέρωφ και Σ. Γκίκας, τους οποίους χαρακτηρίζει «ακροδεξιούς» και ειδικά τον δεύτερο «φασίστα». Σε μεταγενέστερο κείμενό του ο Π. Λαμπρίας γράφει, αναφερόμενος στο θέμα αυτό: «Πρέπει στο σημείο αυτό να τονισθή ότι οι υπηρεσίες που προσέφερε ο Γκίκας στον Καραμανλή προσωπικά και γενικώτερα στην αποκατάσταση της δημοκρατίας ήταν ανεκτίμητες. Ο ίδιος ο Καραμανλής που του έτρεφε απεριόριστη εμπιστοσύνη - όχι μόνο στην απόλυτη αφοσίωση προς αυτόν αλλά και στη βαθειά του πείρα και τη θετικότητα της σκέψεώς του - επανειλημμένα υπογράμμισε στους συνεργάτες του την οφειλή προς τον Γκίκα. Και τίποτε δεν εκνεύριζε τον Καραμανλή περισσότερο (σαν ασυγχώρητη αδικία) όσο η ενορχηστρωμένη αργότερα από την Αριστερά και κατόπιν την αντιπολίτευση εκστρατεία δυσφημήσεως του Γκίκα ως διαπνεομένου από φασιστικές τάσεις. Ο Καραμανλής επέλεξε τον Γκίκα - και στηρίχθηκε από την πρώτη στιγμή σ’ αυτόν - γιατί εγνώριζε ότι δεν υπήρχε αξιωματικός που να μπορούσε ν’ αμφισβητήση τον πατριωτισμό και το κύρος του. Παράλληλα ο Γκίκας γνώριζε εις βάθος “πρόσωπα και πράγματα” στον Στρατό και η κρίση του, λόγω του είχε εξαντλήσει όλα τα αξιώματα (είχε χρηματίσει και υπουργός κατά την Οκταετία του Καραμανλή) και ήταν ανώτερος από κάθε τάση ή κλίκα, δεν επηρεαζόταν από συμπάθειες ή επιδιώξεις. Από το ένα μέρος ο Αβέρωφ (ο οποίος είχε κάποια απήχηση στον Στρατό δεδομένου ότι υποστήριξε κατά το δεύτερο ήμισυ της δικτατορίας την “πολιτική της γέφυρας” - δηλαδή της συνδιαλλαγής με το στρατιωτικό καθεστώς) και από το άλλο ο Γκίκας, υπήρξαν οι πολύτιμοι παραστάτες του Καραμανλή στην προσπάθειά του να επαναφέρη τις Ενοπλες Δυνάμεις στα νόμιμά τους καθήκοντα, αυτά που άλλωστε απαιτούσαν και οι κρίσιμες για το έθνος περιστάσεις». Η ουσία είναι ότι με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο η Δημοκρατία αποκαθίσταται στην Ελλάδα μετά την επτάχρονη νύχτα της δικτατορίας της 21ης Απριλίου. Η πληθώρα των χουντικών αξιωματικών δεν τολμά να απειλήσει πια τους δημοκρατικούς θεσμούς, ενώ η περιπέτεια του δικτατορικού καθεστώτος βοηθά να επουλωθούν και πληγές που είχαν μείνει προ-δικτατορικά ανοιχτές από την εποχή του εμφυλίου πολέμου. Μόνο που το βαρύ τίμημα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα το πληρώνει η Κύπρος...
from anemourion https://ift.tt/2KQNOQw
via IFTTT