ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ 1966 / ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ - ΑΘΗΝΑ: ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Τετάρτη, 7 Δεκεμβρίου, ώρα 7.30 μ.μ., Χανιά: Με μισή ώρα καθυστέρηση αποπλέει από το λιμάνι της Σούδας το φέρι-μποτ «Ηράκλειον», που μεταφέρει 206 επιβάτες, 70 μέλη του πληρώματος και 17 φορτηγά στον Πειραιά. Η κακοκαιρία που πλήττει το Κρητικό πέλαγος αναγκάζει το Λιμεναρχείο να απαγορεύσει τον απόπλου των μικρών σκαφών, αλλά τα αναμενόμενα, στο ανοιχτό πέλαγος, 5 ή 6 μποφόρ δεν θεωρούνται σπουδαία υπόθεση για το 40.000 τόννων μεγαθήριο των ελληνικών θαλασσών. Το ίδιο βράδυ, πολλοί αθηναϊκοί κινηματογράφοι προβάλλουν ένα διαφημιστικό φιλμάκι για τα σκάφη της «Εταιρίας Τυπάλδου», τα οποία παρουσιάζονται ως «τα πολυτελέστερα, τα ανετότερα και, φυσικά, τα ασφαλέστερα», με πρώτο και καλύτερο το καύχημα της εταιρίας, «το ασυναγώνιστον φέρι-μποτ «Ηράκλειον», ταχύτητος 19 μιλλίων». Περασμένα μεσάνυχτα. Ο πελώριος, σκοτεινός όγκος του «Ηράκλειον» ανεβοκατεβαίνει στις ράχες ολοένα και μεγαλύτερων κυμάτων, καθώς πλησιάζει στη Μήλο. Τα μποφόρ γίνονται 6, 7, 8... Η αγριεμένη θάλασσα χτυπάει στα πλευρά του καραβιού κι οι κρότοι αντιλαλούν δυσοίωνοι σ’ όλο το πλοίο. Οι επιβάτες αρχίζουν να ξυπνάνε στις καμπίνες τους. Τα παιδιά κλαίνε. Τα αυτοκίνητα έχουν μετακινηθεί και στο πελώριο γκαράζ αρχίζουν να μπαίνουν νερά. Ώρα δύο μετά τα μεσάνυχτα, 6 μιλιά βορειοανατολικό της Φαλκονέρας. Ένα τεράστιο φορτηγό-ψυγείο απασφαλίζεται από τους διαρκείς κλυδωνισμούς και χυμάει με φόρα -«λες και το οδηγούσε κάποιο αόρατο χέρι», όπως θα διηγηθούν αργότερα αυτόπτες μάρτυρες- στην μπουκαπόρτα. Κάποιος ναύτης θα τρέξει να ειδοποιήσει τον οδηγό να πάει να το ασφαλίσει. Δεν θα προλάβει. Στις 2.06' ακριβώς ο ασυρματιστής θα εκπέμψει το πρώτο, αγωνιώδες SOS: «Πορθμείον “Ηράκλειον”. Αυτήν την στιγμήν ανηρπάγη η πόρτα της δεξιάς πλευράς. Θέσις πλοίου επικίνδυνος». Τα νερά ορμάνε σαν δαιμονισμένα, ξεχύνονται μέσα στις ανθρωποθυρίδες και κατακλύζουν τα κύτη. Μια κραυγή πανικού ακούγεται από το γκαράζ: «Το πλοίο γέρνει»! Ο τρόμος διαδίδεται σαν αστραπή στο καράβι: «Βουλιάζουμε! Χανόμαστε! Βόηθα Παναγιά μου!». Στη γέφυρα, οι αξιωματικοί κάνουν απελπισμένες προσπάθειες. Ο τιμονιέρης φωνάζει ότι το πηδάλιο «δεν τον ακούει!» Μάταια του φωνάζει ο καπετάνιος «Κράτα την πορεία!» Το σκάφος γέρνει κι άλλο κι αρχίζει να βυθίζεται. Χτυπάει συναγερμός. Μοιράζουν όπως - όπως σωσίβια και ρίχνουν τις βάρκες στη θάλασσα. Οποιος προλάβει. Η άγρια θάλασσα καταπίνει τον πελώριο όγκο μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Στις 2.13’, μόλις 8 λεπτά από το πρώτο σήμα κινδύνου, ο ασύρματος του «Ηράκλειον» θα εκπέμψει για τελευταία φορά: «SOS! Πορθμείον “Ηράκλειον” SOS, βυθιζόμεθα! Στίγμα 36.52 βόρειον και 24,8 ανατολικόν! SOS βυθιζόμεθα!» Και μετά σιωπή...
ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΦΙΓΟΥΡΕΣ ΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΤΟΥ ΜΟΙΡΑΙΟΥ ΠΛΟΙΟΥ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ - ΜΑΤΑΙΑ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ - ΜΗΠΩΣ ΔΟΥΝ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥΣ ΔΙΑΣΩΘΕΝΤΕΣ ΝΑΥΑΓΟΥΣ
Στις αίθουσες του κεντρικού λιμεναρχείου η αγωνία είναι πιο πηχτή κι από τους καπνούς. Είναι δυνατόν να χάθηκε στο άψε - σβήσε ένας κολοσσός 40.000 τόννων, λες και δεν ήταν καράβι αλλά αεροπλάνο; Είναι δυνατόν η θάλασσα να κατάπιε 276 ψυχές μέσα σε 8 λεπτό της ώρας; Αλίμονο, φαίνεται πως ναι. Τα πρώτα μηνύματα από τα καράβια που καταπλέουν στον τόπο της τραγωδίας, στις 8.30' το πρωί, είναι αποκαρδιωτικά: Ούτε ένα συντρίμμι από το ναυάγιο και πολύ περισσότερο ούτε ίχνος επιζώντων. Οι πρώτες εκδόσεις των εφημερίδων αναφέρουν ότι το «Ηράκλειον» βυθίστηκε αύτανδρο. Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου κηρύσσει εθνικό πένθος διάρκειας μίας εβδομάδας. Τα ελαφρά τραγούδια σταματούν στους ραδιοσταθμούς, που μεταδίδουν συνεχώς ειδήσεις για την τραγωδία και πένθιμη κλασική μουσική.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΣΕ ΠΟΤΕ
TΟ «ΑΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΟΝ ΦΕΡΡΥ ΜΠΩΤ ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ». ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΑΠ’ ΟΣΟ ΤΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΑΝ 01 ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΤΟΥ
ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1966, ΕΝΑ ΜΗΝΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ, ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΨΟΥΝ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ ΤΟΥ «ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ», ΚΑΘΩΣ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ, ΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ ΔΕΝ ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΕΙ ΑΜΕΣΩΣ. ΔΥΣΤΥΧΩΣ, Η ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΘΡΗΝΕΙ ΤΟ ΧΑΜΟ 226 ΨΥΧΩΝ
Ωσπου, στις 10.20' το πρωί, έρχεται η πρώτη αχτίδα ελπίδας. Το φέρι-μποτ «Χανιά» εντοπίζει αρχικά το μοιραίο φορτηγό - ψυγείο και στη συνέχεια μια σχεδία με ναυαγούς που εκτοξεύουν φωτοβολίδες. Αμέσως κηρύσσεται γενική κινητοποίηση για την περισυλλογή των επιζώντων, στην οποία συμμετέχει συμβολικά και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, επιβαίνων στρατιωτικού αεροσκάφους τύπου «Ντακότα». Ως τις 5 το απόγευμα, που πέφτει το σκοτάδι, έχουν περισυλλέγει 45 διασωθέντες. Ενας από αυτούς περιγράφει στον ρεπόρτερ της «Καθημερινής» τις ώρες της ανείπωτης φρίκης: «Ο θόρυβος με ξύπνησε απότομα. Οταν έμαθα τι συμβαίνει, έσπευσα να προμηθευθώ σωσίβιο. Δεν υπήρχε όμως. Τα είχαν πάρει άλλοι. Εβλεπα το πλοίο να γέρνη και με έπιανε τρόμος. Χωρίς να πολυσκεφθώ τι κάνω, έπεσα στη θάλασσα. Απομακρύνθηκα όσο γρηγορότερα μπορούσα. Ο Θεός με λυπήθηκε και μου “εφανέρωσε” μια μικρή σχεδία. Την άρπαξα στα χέρια μου και άφησα να με πάρη το κύμα. Δίπλα μου γινόταν χαλασμός κόσμου. Οι κραυγές “βοήθεια, βοήθεια” έσχιζαν την καρδιά μου, αλλά ήταν αδύνατον να προσφέρω και την παραμικρή συνδρομή. Η θάλασσα χτυπούσε αλύπητα το πλοίο και τους ναυαγούς. Το πετρέλαιο ετύφλωνε. Η βροχή, που κατά διαστήματα έπεφτε, χειροτέρεψε την κατάστασή μας. Μόνον όποιος έζησε τις φριχτές αυτές σκηνές είναι σε θέση να νοιώση το μέγεθος της τραγωδίας». Στο μεταξύ, το λιμάνι του Πειραιά έχει κατακλυστεί από συγγενείς των επιβατών. Σκηνές αλλοφροσύνης, με τα ξεφωνητό χαράς να εναλλάσσονται με τους σπαρακτικούς θρήνους, εκτυλίσσονται για ώρες, μέχρι να μεταφερθούν όλοι οι επιζώντες στο Τζάνειο. Την ίδια ώρα τα Χανιά βυθίζονται στο πένθος. Τα μαγαζιά κλείνουν, οι σημαίες ανεμίζουν μεσίστιες σε σπίτια και δημόσια κτίρια, μοιρολόγια ακούγονται σε κάθε δρομάκι κι έξω από το πρακτορείο των Τυπάλδων οι μαυροντυμένες γυναίκες, σοβαρές και αμίλητες, μοιάζουν με χορό τραγωδίας του Ευριπίδη, όπως θα γράψει ο απεσταλμένος του περιοδικού «Εικόνες», Φρέντυ Γερμανός. Ενα θεοσκότεινο, βαρύ κι ασήκωτο σύννεφο οδύνης πλακώνει όλη την Ελλάδα. Πάντως, ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός, Ισίδωρος Μαυριδόγλου, δεν σκέφτεται καν να παραιτηθεί. Θα παραμείνει ακλόνητος στη θέση του ώς την πτώση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου και θα εμφανιστεί ευδιάθετος, χαμογελαστός και «άνετος» με τους δημοσιογράφους στη Βουλή, που συνέρχεται εκτάκτως για να διερευνήσει τα αίτια της τραγωδίας. Οι αδελφοί Τυπάλδοι, πάλι, δεν βγάζουν ούτε μία ανακοίνωση για να εκφράσουν τη «συντριβή» τους και τη συμπαράστασή τους στις οικογένειες των νεκρών, έστω για τα μάτια του κόσμου. Η υπό τον Στρατή Ανδρεάδη ηγεσία της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών αποφασίζει να διαθέσει στις οικογένειες των θυμάτων το ποσό των... 100.000(!) δραχμών συνολικά - ούτε καν 500 δραχμές για την κάθε οικογένεια θύματος. Η πανελλήνια κατακραυγή γι’ αυτή την εκπληκτική «κοστολόγηση» της ανθρώπινης ζωής θα οδηγήσει πολλούς εφοπλιστές να διαχωρίσουν δημόσια τη θέση τους. Μεταξύ αυτών και ο Γ. Λάτσης, ο οποίος, στην επιστολή παραίτησής του από την Ενωση, τονίζει μεταξύ άλλων τα εξής:
ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ-ΨΥΓΈΙΟ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΣΠΑΣΕ ΤΗΝ ΜΠΟΥΚΑΠΟΡΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ, ΕΠΙΠΛΕΕΙ ΣΤΗ ΦΟΥΡΤΟΥΝΙΑΣΜΕΝΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Η ΦΡΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΙΓΟΥΣ ΝΑΥΑΓΟΥΣ ΠΟΥ ΕΠΕΖΗΣΑΝ
«Εξεθέσατε απαραδέκτως τους Ελληνες εφοπλιστές, τους οποίους ούτε καν εσυμβουλευθήκατε, ως συνήθως, με το γελοίον ποσόν που είχατε την επιπολαιότητα να μετάσχετε εις τον έρανον της εθνικής τραγωδίας, διά την οποίαν τουλάχιστον ηθικήν ευθύνην υπέχομεν άπαντες». Πραγματικό, δεν ήταν μόνο η «κακιά ώρα» που έστειλε στον υγρό τάφο 226 ζωές. Στη Φαλκονέρα παίχτηκε η τελευταία, δραματική πράξη ενός «χρονικού προαναγγελθέντων θανάτων» που αρχίζει στις αρχές του 1965, όταν οι Τυπάλδοι αγοράζουν το ηλικίας 16 χρόνων αγγλικό φορτηγό «Γουόργουικσάιρ», το βαφτίζουν «Ηράκλειον» και το μετασκευάζουν όπως-όπως σε φέρι-μποτ. Από την πρώτη κιόλας στιγμή, η Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων εκφράζει τις ανησυχίες της: Το πλοίο δεν είναι έτοιμο να μπει στις ατμοπλοϊκές μεταφορές. Ενώ όλα τα ομοειδή σκάφη έχουν έρμα της τάξης των 6.000 τόννων, αυτό δεν ξεπερνάει τους 800 τόννους, χώρια τα άλλα προβλήματα της βιαστικής μετασκευής. Με τα πολλά, οι Τυπάλδοι παίρνουν προσωρινή άδεια δρομολογήσεως, μια και είναι ήδη καλοκαίρι και δεν προβλέπονται φουρτούνες, με τη δέσμευση ότι ώς το φθινόπωρο θα έχουν γίνει οι αναγκαίες μετατροπές. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ, αλλά η εταιρία όλο και τα κατάφερνε να παίρνει «παρατάσεις» από το παράθυρο. Στο μεταξύ τα θλιβερά προμηνύματα δεν έπαυαν να συσσωρεύονται: Τον Δεκέμβριο του 1965 το «Ηράκλειον» συγκρούεται με το «Φαιστός» στο λιμάνι του Πειραιά και παθαίνει σοβαρές ζημιές, ενώ λίγες μέρες αργότερα, σε νέο ατύχημα, στραπατσάρεται η μοιραία μπουκαπόρτα. Νέες προειδοποιήσεις της Επιθεώρησης, νέα «παραθυράκια», μπαλωματάκια και παρατάσεις. Ωσπου, το Νοέμβριο του 1966 το μαχαίρι φθάνει στο κόκαλο: οι τεχνικοί της Επιθεώρησης, βλέποντας τα μαύρα σύννεφα να πυκνώνουν, αρνούνται να υπογράψουν το πρωτόκολλο δρομολογήσεως. Το πλοίο πρέπει να «δέσει» και να επισκευαστεί επειγόντως.
ΑΝΔΡΕΣ ΠΑΡΑΠΛΕΟΝΤΟΣ ΠΛΟΙΟΥ ΤΟΥ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΣΥΛΛΕΓΟΥΝ ΝΑΥΑΓΟΥΣ
Πώς έγινε λοιπόν και ξαναβρέθηκε, χωρίς να επισκευαστεί, το «Ηράκλειον» στα πέλαγη; Οι εφημερίδες κάνουν λόγο για ιδιόχειρο, παράτυπο σημείωμα που γράφτηκε καθ’ υπόδειξιν του ίδιου του υπουργού Ναυτιλίας I. Μαυριδόγλου, κάτι που ο ίδιος αρνείται πεισματικά, αλλά όχι πειστικά, καθώς δεν δίνει οποιεσδήποτε διευκρινίσεις για τις συνθήκες του μοιραίου απόπλου, προφασιζόμενος τη «μυστικότητα των ανακρίσεων». Δύο εικοσιτετράωρα μετά το ναυάγιο, οι διασωθέντες δέχονται στο Τζάνειο τους βασιλείς και τους φωτορεπόρτερ, οι συγγενείς των νεκρών ετοιμάζονται για τον τελευταίο αποχαιρετισμό και το επίσημο κράτος στήνει τις αναπόφευκτες επιτροπές για τον... μη καταλογισμό των ευθυνών. Μένει μόνο στη Φαλκονέρα, για λίγο ακόμη, μια εφιαλτική πετρελαιοκηλίδα, που εκτείνεται σ’ ενάμισι μίλι, για να θυμίζει τον εφιάλτη. Μια τεράστια, ανεξίτηλη κηλίδα στο έπος και την ελεγεία της σύγχρονης ελληνικής ναυτιλίας, που κατάφερε να γίνει πρώτη στους ωκεανούς, θρηνώντας θύματα στο Αιγαίο...
from anemourion https://ift.tt/3cldLFI
via IFTTT