Αποκαλυπτική εισαγγελική πρόταση στη δίκη για τη συνεταιριστική τράπεζα Λαμίας που ξεκινά στις 18 Φεβρουαρίου. 24 πρώην στελέχη της Τράπεζας αντιμετωπίζουν κατηγορίες κακουργηματικής απιστίας για «θαλασσοδάνεια» που οδήγησαν την τράπεζα στο λουκέτο και τους 16.000 μεριδιούχους της σε οικονομική καταστροφή.
Eνα «θαμμένο» τραπεζικό σκάνδαλο, που έχει πληγώσει βαθιά την κοινωνία της Φθιώτιδας κι έχει οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή χιλιάδες πολίτες που έχασαν πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία, πρόκειται να αναβιώσει σε λίγες μέρες στο Τριμελές Εφετείο Λαμίας. Στις 18 του μηνός (εφόσον οι περιορισμοί του λοκντάουν το επιτρέψουν) εκδικάζεται η υπόθεση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας, της οποίας 24 πρώην στελέχη αντιμετωπίζουν την κατηγορία της κακουργηματικής απιστίας από κοινού και κατ’ εξακολούθηση.
Σύμφωνα με την πρόταση της αντεισαγγελέα Πρωτοδικών προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Λαμίας, την οποία έχει στη διάθεσή της η «Εφ.Συν.», οι κατηγορούμενοι ζημίωσαν με πράξεις και παραλείψεις τους τη Συνεταιριστική Τράπεζα κατά τουλάχιστον 25 εκατ. ευρώ με «θαλασσοδάνεια» που έδωσαν χωρίς να τηρηθούν τα στοιχειώδη τραπεζικά κριτήρια στο διάστημα από το 2004 έως και το 2012, οπότε η τράπεζα οδηγήθηκε σε εκκαθάριση.
Φυσικά, η ζημιά δεν εξαντλείται στην τράπεζα, αφού και το Δημόσιο επιβαρύνθηκε με 56 εκατ. ευρώ που διέθεσε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) για να καλυφθούν οι καταθέτες της τράπεζας, ενώ οι πάνω από 12.000 μεριδιούχοι της τράπεζας έχασαν περισσότερα από 18 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούσαν στα κεφάλαια που είχαν βάλει για τη σύσταση της τράπεζας. Οι πραγματικές απώλειες που υπέστησαν, πέρα από τις μερίδες τους, είναι πολλαπλάσιες καθώς το κλείσιμο της τράπεζας προκάλεσε ντόμινο ζημιών σε ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχασαν.
Η εισαγγελική πρόταση, άνω των 160 σελίδων, είναι αποκαλυπτική και με ισχυρή τεκμηρίωση, ώστε πραγματικά προκαλεί την απορία βάσει ποιας λογικής το 2013 το Συμβούλιο Εφετών Λαμίας είχε εκδώσει απαλλακτικό βούλευμα για το σύνολο των κατηγορουμένων. Κι αυτό παρά τα πορίσματα του ΣΔΟΕ και της εποπτεύουσας Τραπέζης της Ελλάδος στα οποία ήδη από την προ μνημονίων δεκαετία διατυπώνονταν σοβαρές υπόνοιες κακοδιαχείρισης και χορήγησης προβληματικών δανείων που μοιράζονταν προφανώς με πελατειακά -και όχι μόνο- κριτήρια.
Tεκμηρίωση
Η τεκμηρίωση του εισαγγελικού κατηγορητηρίου είναι τόσο ισχυρή, ώστε η αρμόδια εισαγγελική αρχή -η Αρχή για την καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στην οποία μέχρι πρότινος ήταν επικεφαλής η αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Α. Ζαΐρη, πρόεδρος της Ενωσης Εισαγγελέων- έχει διατάξει από τον περασμένο Νοέμβριο τη δέσμευση των λογαριασμών των κατηγορουμένων. Φυσικά δεν πρέπει να θεωρηθεί τυχαίο το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση οι εμπλεκόμενοι εισαγγελικοί λειτουργοί δεν διανοήθηκαν να «αξιοποιήσουν» την κυβερνητική ρύθμιση περί αμνήστευσης των τραπεζικών στελεχών, την οποία και η Ενωση Εισαγγελέων έχει χαρακτηρίσει αντισυνταγματική.
Η Συνεταιριστική Τράπεζα Λαμίας αποτελεί μετεξέλιξη του Πιστωτικού Συνεταιρισμού Τεχνοεργατών Λαμίας, που συστήθηκε το 1992, με 16.000 ονομαστικές εταιρικές μερίδες. Πήρε άδεια τραπεζικών εργασιών το 1993, με δραστηριότητα εντός του Νομού Φθιώτιδας καθώς και των όμορων νομών. Είχε 5 υποκαταστήματα με 47 άτομα προσωπικό, μερίδιο 2,2% στη συνεταιριστική τραπεζική και 12.170 μέλη το 2012, με μερίδες αξίας 16 εκατ. ευρώ. Λίγο πριν τεθεί σε εκκαθάριση είχε ενεργητικό 52 εκατ., καταθέσεις 56 εκατ. και απαιτήσεις κατά πελατών (δάνεια και τόκοι) 68 εκατ. ευρώ.
Κι όμως, μ’ αυτή την εξαιρετικά επισφαλή για πιστωτικό συνεταιρισμό θέση, οι διοικήσεις της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας για τουλάχιστον μία δεκαετία χορηγούσαν δάνεια ακόμη και χωρίς καμιά εμπράγματη ασφάλεια, ορισμένα από τα οποία αφορούσαν τα ίδια τα στελέχη της τράπεζας. Πολύτιμη βάση του εισαγγελικού κατηγορητηρίου αποτέλεσε η πραγματογνωμοσύνη του Δ. Τραγγανίδα, ο οποίος ερεύνησε ένα μόνο μέρος του «γενναιόδωρου» δανειακού χαρτοφυλακίου της τράπεζας.
Για την ακρίβεια, έλεγξε εξονυχιστικά 45 δάνεια -στεγαστικά και καταναλωτικά- ύψους από 3.000 ευρώ έως 350.000 ευρώ προς φυσικά και νομικά πρόσωπα, από τα οποία 20 δόθηκαν χωρίς καμιά εγγύηση, ενώ άλλα 20 χορηγήθηκαν με εμπράγματες εξασφαλίσεις αξίας κραυγαλέα μικρότερης από το ύψος των δανείων. Επτά δάνεια δόθηκαν σε μέλη των διοικήσεων ή διευθυντικά στελέχη της τράπεζας, που κατά το ρητό «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» ενέκριναν... χαλαρά το αξιόχρεο εαυτών και αλλήλων.
Τα ερευνηθέντα δάνεια ύψους περίπου 4 εκατ. ευρώ προφανώς ήταν μόνο η κορυφή ενός παγόβουνου «θαλασσοδανείων» αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων.
Η υπόθεση, που βάσει του απαλλακτικού βουλεύματος του 2013 είχε αρχειοθετηθεί, άνοιξε ξανά το 2017, ύστερα από μηνυτήρια αναφορά εκπροσώπου των μεριδιούχων της τράπεζας (του κ. Δημητρακόπουλου, που ως εκπρόσωπος των μεριδιούχων της τράπεζας δίνει έναν επίμονο αγώνα εδώ και χρόνια), με την ανάκριση είκοσι από τους συνολικά 41 κατηγορουμένους. Για τους 24 από αυτούς, μέλη διοικήσεων και διευθυντικά στελέχη, η εισαγγελέας διαπιστώνει ότι τέλεσαν το αδίκημα της κακουργηματικής απιστίας από κοινού για «θαλασσοδάνεια» που έχουν την έγκρισή τους.
Απορρίπτει τον ισχυρισμό των κατηγορουμένων περί παραγραφής καθώς θεωρεί χρόνο τέλεσης του αδικήματος το 2012, οπότε η τράπεζα τέθηκε σε εκκαθάριση. Για 14 κατηγορουμένους προτείνει άρση κατηγοριών ως προς την απιστία, για άλλους πέντε προτείνει παύση της δίωξης λόγω παραγραφής (γιατί η ζημιά που προκλήθηκε από δάνεια που ενέκριναν είναι κάτω των 120.000, οπότε βάσει του Ν. 4619/2019 ισχύει ευνοϊκότερος χρόνος πενταετούς παραγραφής) και για έναν που έχει πεθάνει κηρύσσει φυσικά τη δίωξη ως μη γενόμενη.
Τα σημαντικότερα θύματα του περιγραφόμενου στην εισαγγελική πρόταση τραπεζικού σκανδάλου είναι φυσικά οι μεριδιούχοι, που καταγγέλλουν ότι αφ’ ενός οι κατηγορούμενοι πρώην διαχειριστές πλούτισαν από την τράπεζα που οδήγησαν σε χρεοκοπία, αφ’ ετέρου ότι επιχειρήθηκε συγκάλυψη του σκανδάλου από ένα τοπικό πολιτικό-δικαστικό κύκλωμα που θέλησε να προσφέρει προστασία σιωπής και παραγραφής στους κατηγορουμένους. Και η αλήθεια είναι πως η σιωπή του πολιτικού συστήματος και των «γαλάζιων» βουλευτών του νομού (όπου εκλέγεται και ο υπουργός Οικονομικών) είναι αξιοσημείωτη.
Η ασυλία των τραπεζιτών και ο Αρειος Πάγος
Η ζημιά που προκάλεσε η κακοδιαχείριση περιφερειακής τράπεζας είναι προφανώς σταγόνα στον ωκεανό των προβληματικών δανείων που επί χρόνια χορηγούσαν οι συστημικές τράπεζες σε χρυσοκάνθαρους της εγχώριας ελίτ, «φεσώνοντας» τελικά τους φορολογουμένους που πλήρωσαν τις επανειλημμένες ανακεφαλαιοποιήσεις τους. Η κυβέρνηση, ως γνωστόν, επιχείρησε να «κλείσει» τις εκκρεμείς υποθέσεις προβληματικών δανείων για τα οποία ελέγχονται τραπεζικά στελέχη με διάταξη του Ν. 4637/2019 που τους παρείχε ασυλία.
Η διάταξη αμνήστευσης των τραπεζικών στελεχών ξεσήκωσε αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, τις δικαστικές ενώσεις, τον νομικό κόσμο. Ενώ τρία δικαστικά βουλεύματα την έκριναν αντισυνταγματική και εναντίον σχετικών δικαστικών αποφάσεων έχει ασκηθεί αναίρεση, ο Αρειος Πάγος θα κρίνει οριστικά τη συνταγματικότητα της ρύθμισης, αν και άγνωστο πότε. Απ’ αυτή την άποψη η δίκη για την κακουργηματική απιστία των πρώην στελεχών της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας έχει έναν συμβολισμό πολύ ισχυρότερο από το μέγεθός της.