Γράφει ο ΒΑΣ. ΒΛ. ΣΦΥΡΟΕΡΑΣ
Δύο μήνες μετά την καταστροφή των Ψαρών, στις 19 Αυγούστου 1824, ο Κωσταντής Κανάριος - έτσι υπογραφόταν στα γράμματα του - πρόσφυγας στο Ναύπλιο, ζητούσε από την κυβέρνηση «εν ηφαίστειον πλοίον» για να συνεχίσει τον Αγώνα. «Είμαι έτοιμος» - έγραφε - να φανώ πρόθυμος και τώρα καθώς και πάντοτε εις τα χρέη μου, καθότι η μόνη μου ευτυχία κρέμαται από την επιτυχίαν του ζητήματος μου, διά να αποδείξω, και με αυτόν τον θάνατον, τον προς την πατρίδα δικαή ζήλον και πατριωτισμόν μου».
ΨΑΡΙΑΝΟ ΙΣΤΙΟΦΟΡΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ. Η ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΖΩΓΡΑΦΟ Κ. ΝΙΚΟ ΓΙΑΛΟΥΡΗ.
Τον Οκτώβριο του δόθηκε ένα παροπλισμένο πλοίο για να το μετατρέψει σε πυρπολικό και μ' αυτό ο 24χρονος πυρπολητής έλαβε μέρος στην παράτολμη επιχείρηση εναντίον του εχθρικού στόλου στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας τον Αύγουστο του 1825, που αποτέλεσε το κορύφωμα της δράσης του κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια απογοητευμένος αποσύρθηκε προσωρινά στη Σύρο, παρέμεινε όμως «το κλέος αυτού λαμπρόν όπως αι φλόγες εξηκόντιζον εις ουρανούς τα κεραυνοβόλα του ήρωος ηφαίστεια», όπως έγραψε ο Νικόλαος Δραγούμης στις «Ιστορικές Αναμνήσεις» του.
Πολιτική διαδρομή
Αν όμως το όνομα του Κανάρη έγινε συνώνυμο του ηρωισμού κι αν η φήμη του απλώθηκε στα πέρατα της Ευρώπης, δεν υπήρξε λιγότερο σημαντική η συμβολή του στην πορεία των πολιτικών πραγμάτων της Ελλάδας από τις 3 Σεπτεμβρίου 1843 ως το θάνατο του, το 1877. Υπουργός των Ναυτικών στην κυβέρνηση που επιβλήθηκε στον Όθωνα τη νύχτα της επανάστασης και πρωθυπουργός από τον Φεβρουάριο ώς τον Μάρτιο του 1844 έδωσε δείγματα των ικανοτήτων και της σύνεσης του και στον Κανάρη κατέφυγαν οι πολιτικές δυνάμεις του νεοσύστατου κράτους σε κρίσιμες περιόδους. Από τις επόμενες πρωθυπουργίες του (1848 - 1849, 1854, 1864 - 1866, 1877) ο Ψαριανός μπουρλοτιέρης αποδείχθηκε πυροσβέστης των πολιτικών παθών. «Αι εφημερίδες - διαβάζουμε σε κείμενο της εποχής - οι φοιτηταί του Πανεπιστημίου και των λοιπών σχολείων, αλλά και οι κατατρίβοντες εν τοις καφεπωλείοις μόνον ικανόν να αναβάπτιση και να σώση την νοσούσαν Ελλάδα εδακτυλοδείκτουν τον ένδοξον πυρπολητήν. Μήπως, εδογμάτιζον, όπως κατέκαιε τα σκάφη του εχθρού, δεν δύναται να κατάκαυση και το αμαρτωλόν σύστημα;».
Επιστολή της «Βουλής της νήσου Ψαρών» προς τους προκρίτους των Σπετσών. (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο).Προς τους Σεβάσμιους προκρίτους της Νήσου Σπετζών.Επειδή και κατά τα φαινόμενα μέχρι της ώρας εκ του ελπιζομένου επωφελούς Κονκρέσου τίποτε δεν εξεδόθη και επειδή ο καιρός των εκστρατειών του βαρβάρου πλησιάζει, ανάγκη πάσα όπου και ημείς να βαλθώμεν εις κάποιαν προετοιμασίαν, μέσον της οποίας να αντισταθώμεν εις τας ορμάς και επιδρομάς αυτού και να μην είμεθα ως και άλλοτε απαρασκεύαστοι αυτή δε η παρασκευή ως εκ της πείρας απεδείχθη συνίσταται από το όσον δυνατόν πλειότερον αριθμόν μπουρλότων και χρηματικήν προμήθειαν, διά τα οποία πάντα μετά των ημετέρων απεσταλμένων με την απαιτουμένην πληρεξουσιότητα, Κυρίων Κωνσταντή Ανδρέου Ζαννή και Ιωάννη Δημητρίου Μαμούνη, πραγματεύεσθε τα δέοντα και εικότα της καλής αρμονίας και τάξεως, τόσον περί της εθνικής υπέρτατης διοικήσεως, καθώς και περί της των Νήσων έρρωσθε.Από Ψαρά κατά την 11η Ιανουαρίου 1823.Η Βουλή της Νήσου Ψαρών.
Η αποδοχή του ήρωα του '21 από τους πολιτικούς ηγέτες του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα υπήρξε ανεπιφύλακτη: στην «Οικουμενική κυβέρνηση» που σχηματίστηκε τον Μάιο του 1877, σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου, υπουργοί της κυβέρνησης του Κανάρη ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, ο Θρασύβουλος Ζαΐμης ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Ο θάνατος τον βρήκε στην ωραιότερη στιγμή των πολιτικών του αγώνων, σε ηλικία 84 χρόνων, στις 2 Σεπτεμβρίου 1877.
Οι άλλοι πυρπολητές
Στις Ιστορίες της Ελληνικής Επανάστασης και σε απομνημονεύματα αγωνιστών του 1821 οι πυρπολητές που αναφέρονται είναι λίγοι. Αν λάβουμε όμως υπόψη ότι το πλήρωμα ενός πυρπολικού αποτελούσαν 16 ώς 21 ναύτες, αποφασισμένοι όλοι για το θάνατο σε περίπτωση αποτυχίας, αλλά και το συνολικό αριθμό των πυρπολικών, θα υπολογίσουμε σε εκατοντάδες τον αριθμό των Ψαριανών μπουρλοτιέρηδων, που δίπλα στους συντρόφους τους της Ύδρας και των Σπετσών έγραψαν τις ηρωικές σελίδες του Αγώνα στις ελληνικές θάλασσες. Οι λησμονημένοι αυτοί αγωνιστές - πρόδρομοι των «καμικάζι» και των «κομάντος» του Β' Παγκόσμιου Πολέμου - υπήρξαν, όπως προκύπτει από τα Ψαριανά έγγραφα εξίσου γενναίοι με τους λίγους γνωστούς. Πολλοί απ' αυτούς στην επιχείρηση της πυρπόλησης «έπεσαν ανδρείως» και τους «άρπαξεν η τύχην την νικητήριον δάφνην».
Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΝΑΥΑΡΧΙΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΝΑΡΗ. (ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΑΒΕΡΩΦ, ΜΕΤΣΟΒΟ).
Σε σπάνιες περιπτώσεις αναγράφονται τα ονόματα των ανδρών του πυρπολικού, και από τους καταλόγους των «ναυτικών εκστρατειών του ψαριανού στόλου», που έχουν σωθεί γνωρίζουμε μόνο τα επώνυμα των πλοιάρχων που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση· για τα πυρπολικά σημειώνεται απλώς: «πυρπολικόν 1» ή «πυρπολικά 2», χωρίς άλλη ένδειξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους καταλόγους αυτούς, ούτε μια φορά δεν αναφέρεται ο Παπανικολής, ούτε καν στην πυρπόληση της Ερεσού, και το ίδιο ισχύει για τον Κωνσταντίνο Νικόδημο, συναγωνιστή του Κανάρη σε πέντε τουλάχιστον πυρπολήσεις ή απόπειρες πυρπολήσεων. Ο Δημήτρης Παπανικολής δεν υπήρξε μόνο ήρωας της Ερεσού (27 Μαΐου 1821). Η καταστροφή του τουρκικού δίκροτου, λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της Επανάστασης, ανέτρεψε τα σχέδια του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο, αναπτέρωσε το φρόνημα των νησιωτικών πληθυσμών, αλλά και ολόκληρου του επαναστατημένου Ελληνισμού. Οι καταδρομές του στις μικρασιατικές ακτές η συμβολή του στην επιτυχία της ναυμαχίας του Γέροντα (1824), η συμμετοχή του στην εκστρατεία για την απελευθέρωση της Χίου (1829) υπήρξαν σημαντικοί σταθμοί της πολεμικής του δράσης.
Η ΠΡΩΤΗ ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΨΑΡΙΑΝΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΣΣΟ ΤΗΝ 27Η ΜΑΪΟΥ 1821 - ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.
Ο Κωνσταντίνος Νικόδημος γνωστός κυρίως για το «Υπόμνημα της νήσου Ψαρών» πολύτιμο για την ιστορία του ναυτικού αγώνα, από τους πρώτους μήνες της Επανάστασης και σε όλη τη διάρκεια της πρωταγωνίστησε σε επικίνδυνες επιχειρήσεις. Λίγο πριν από την καταστροφή των Ψαρών η απόπειρα πυρπόλησης τουρκικού δίκροτου στις βορειοδυτικές ακτές του νησιού, απέτυχε λόγω νηνεμίας, λίγους μήνες όμως αργότερα, πυρπόλησε τουρκική φρεγάτα στο στενό του Γέροντα. Ο Νικολής Αποστόλης, ναύαρχος της ψαριανής ναυτικής μοίρας, έδρασε και ως απλός πυρπολητής σε κρίσιμες φάσεις ναυμαχιών. Διέθεσε όλη την περιουσία του για την επανάσταση και υπήρξε ένας από τους πιο σεμνούς και ανιδιοτελείς αγωνιστές, «εις τον κοινόν της πατρίδος συμφέρον αποβλέπων πάντοτε», όπως έγραφε στις 23 Απριλίου 1827 η «Γενική Εφημερίς της Ελλάδος» τέσσερις μέρες μετά το θάνατο του στην Αίγινα.
ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ, ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΑΓΩΝΑ ΠΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ ΠΥΡΠΟΛΗΣΕ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΦΡΕΓΑΤΑ ΣΤΟ ΣΤΕΝΟ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ.
Στο πλευρό των Ψαριανών πυρπολητών και συγκεκριμένα στο πλευρό του Κανάρη, αγωνίστηκε κι ένας ορεσίβιος, που βρέθηκε στα Ψαρά κατά την έναρξη του αγώνα: ο Γιάννης Θεοφιλόπουλος Καραβόγιαννος, από τα Λαγκάδια της Γορτυνίας. Η συμβολή του στην ανατίναξη της τουρκικής φρεγάτας στο λιμάνι της Χίου υπήρξε σημαντική, όπως βεβαιώνεται από έγγραφο της Βουλής των Ψαρών της 7ης Ιουνίου 1822.
7 Ημέρες Η Καθημερινή 1995
from ανεμουριον https://ift.tt/2VO93IW
via IFTTT