Ναι, η σκέψη όλων μας είναι στις πλημμύρες της Εύβοιας. Όσο και αν μας στενοχωρεί το γεγονός - χάθηκαν τόσες ζωές - με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, χωρίς «πολεμικές» εξάρσεις, να μιλήσουμε για την επόμενη μέρα∙ και, επιτέλους, ας μας γίνουν μαθήματα αυτές οι εικόνες της βιβλικής καταστροφής.
Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας ως αποτέλεσμα των συνεπειών της έντασης του “φαινομένου του θερμοκηπίου” αναμένεται ότι θα επηρεάσει σημαντικά τον υδρολογικό κύκλο, λένε οι επιστήμονες. Μεταξύ άλλων, η τήξη των πολικών πάγων και η αλλαγή της θερμοκρασίας των υδάτων, θα έχουν μεγάλες συνέπειες στις βροχοπτώσεις και την εξάτμιση νερού σε διάφορες περιοχές, καθώς και στην κίνηση κι ένταση των θαλασσίων ρευμάτων, τα οποία ρυθμίζουν το κλίμα του πλανήτη μας.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε, πέρα από το να μειώσουμε τις ανθρωπογενείς αιτίες της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη, είναι να φροντίσουμε να περιορίσουμε τους κινδύνους από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και κυρίως τις πλημμύρες. Να φροντίσουμε, μελετώντας την κίνηση του νερού, να αποφύγουμε τις συνέπειες μιας απότομης καταιγίδας. Το δάσος, ναι το δάσος! Πρέπει να περιορίσουμε όσο γίνεται τις πυρκαγιές και να μηδενίσουμε τις αλόγιστες επεμβάσεις στις δασικές εκτάσεις και στο ίδιο το δάσος. Δεν καταστρέφουμε τη συνέχεια του εδάφους και δεν προκαλούμε νέες επεμβάσεις στο ανάγλυφο και στα πρανή, που πολλαπλασιάζουν τη δυναμική του νερού. Επαναφέρουμε, όπου είναι δυνατό, την προηγούμενη κατάσταση.
Η επιστήμη της δασολογίας αναφέρεται ποικιλοτρόπως για τα αίτια της πλημμυρογένεσης και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της. Έγραφε ο κ Παναγιώτης Στεφανίδης, καθηγητής στο ΑΠΘ και Διευθυντής του Εργαστηρίου Διευθετήσεως Ορεινών Υδάτων, όταν του ζητήσαμε τη γνώμη του για τα αίτια των πλημμυρών του Σπερχειού:
«Από την μελέτη του μηχανισμού λειτουργίας των πλημμυρικών φαινομένων για κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις διαπιστώνουμε ότι τα αίτια των πλημμύρων είναι τα εξής:
- Η μερική ή ολική καταστροφή της δασικής βλάστησης στις λεκάνες απορροής των χειμαρρικών ρεμάτων, έτσι ώστε η εναπομένουσα δασική βλάστηση, να είναι ανεπαρκής για να ασκήσει τη μέγιστη υδρολογική και προστατευτική της επίδραση.
- Η ανεπάρκεια των τεχνικών έργων (γεφυρών κ.λ.π.) για την παροχέτευση της μέγιστης πλημμυρικής παροχής.
- Οι στενώσεις των κοιτών στην πεδινή διαδρομή των ρευμάτων, ιδιαίτερα όταν αυτές διέρχονται δια μέσου οικισμών. Οι παραπάνω στενώσεις προκαλούνται από επιχωματώσεις των κοιτών για την επέκταση παροχθίων οικοπέδων.
- Η εξαφάνιση της κοίτης χειμαρρικών ρευμάτων είτε λόγω επέκτασης γεωργικών καλλιεργειών είτε λόγω οικοπεδοποίησης.
- Η αποσπασματική εκτέλεση έργων σε μικρά τμήματα της πεδινής διαδρομής αντί να επιλύσει, επιτείνει το πλημμυρικό πρόβλημα.
- Οι απορρίψεις μπαζών, σκουπιδιών στις κοίτες των ρευμάτων.
- Η στερεομεταφορά των χειμαρρικών ρευμάτων. Αυτόχθονα ή ετερόχθονα (ανθρωπογενή) υλικά, τα οποία προσχώνουν τις κοίτες τους, ιδιαίτερα ανάντη στενώσεων της κοίτης και των γεφυρών, με συνέπεια να μειώνεται στο ελάχιστο η παροχετευτικότητά τους.
- Στην έλλειψη σχεδιασμού και εκτέλεσης έργων ορεινής υδρονομίας, για την ομαλή απαγωγή της μέγιστης πλημμυρικής υδατοπαροχής και τον έλεγχο της στερεομεταφοράς.
Τα προτεινόμενα μέτρα για την αντιμετώπιση της πλημμυρογένεσης είναι η εκτέλεση Ορεινών Υδρονομικών Έργων. Πρόκειται για ένα σύστημα τεχνικών, φυτοτεχνικών και αγροτεχνικών έργων, έτσι ώστε να αποτραπεί η διάβρωση των εδαφών και η μεταφορά των υλικών δια μέσου των κοιτών. Τα έργα αυτά είναι: φράγματα στερέωσης της κοίτης (κατά το σύστημα της κλίσης αντιστάθμισης), φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών, φράγματα διαλογής, ειδικά φράγματα μείωσης της πλημμυρικής αιχμής, δεξαμενές αποθέσεως φερτών υλικών κ.ά.»
Τόσο απλά και τόσο λογικά, που μόνο η απερισκεψία και η έλλειψη μέτρου τα ισοπεδώνει. Τα γράφουμε αυτά, γιατί δεν είναι μόνο η Εύβοια. Είναι όλη η Ελλάδα! Η κάθε περιοχή, η κάθε αυτοδιοικητική αρχή, οι αρμόδιες υπηρεσίες, πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Διαφορετικά αυτές οι εικόνες θα επαναλαμβάνονται.
Λαμία, 10.8.2020
Στέφανος Σταμέλλος
http://www.e-ecology.gr
https://www.facebook.com/stefanos.stamellos
ΘΕΜΑ:
ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΟΛΙΤΩΝ