.jpg)
Στα 80 του χρόνια, είναι η πιο εμβληματική μορφή της Θεσσαλονίκης. Δεν είναι μόνο το ότι τα έργα του -κυρίως τα πεζά και οι μελέτες- πραγματεύονται θέματα γύρω από την ιστορία της. Είναι κυρίως ότι και ο ίδιος ο ποιητής έφθασε με τα χρόνια να συμβολίζει ένα κομμάτι της πόλης και των ανθρώπων της. Η Θεσσαλονίκη του Ντίνου Χριστιανόπουλου είναι η Θεσσαλονίκη που εκφράζεται μέσα από τον πόνο των ρεμπέτικων. Η Θεσσαλονίκη με τη βυζαντινή και ισπανοεβραίικη παράδοση. Γιος προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη, γεννήθηκε το 1931 με το όνομα Κωνσταντίνος Δημητριάδης. Στην ποίηση εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1950 και αμέσως, σύμφωνα με τους κριτικούς, διακρίθηκε για το καβαφικό του ύφος. Αφορμή για τη συνάντηση στο μικρό διαμέρισμα του στην περιοχή των «40 Εκκλησιών», όπου μένει μόνος με τις γάτες του, είναι οι φετινοί εορτασμοί για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Σας ενοχλεί το κλισέ ότι η Θεσσαλονίκη είναι ερωτική πόλη;
Δεν μου αρέσει. Κάποτε ακούστηκε ότι το Βαρδάρη είναι ερωτική περιοχή και διάφοροι ξελιγωμένοι από την Αθήνα έρχονταν να το γνωρίσουν και, ει δυνατόν, να το απολαύσουν.
Εσείς όμως δέχεστε το χαρακτηρισμό του ερωτικού ποιητή;
Έστω, το δέχομαι, είμαι ερωτικός. Αλλά τι θα πει ερωτικός; Οτι, ενώ λέω χίλια πράγματα, δεν έκανα ποτέ τίποτα ερωτικό. Επομένως είμαι ερωτικός, ίσως γιατί δεν είμαι ερωτικός.
Ερωτικός στα λόγια και όχι στην πράξη;
Ναι. Πήρα τον έρωτα τόσο σοβαρά στη ζωή μου, ώστε απέκλεισα από τις ερωτικές μου σχέσεις όλα τα πρόχειρα. Αλλά, παρ' όλα αυτά, μη με παίρνετε και εμένα πολύ στα σοβαρά.
Ποιους να παίρνουμε στα σοβαρά στο θέμα του έρωτα - εάν όχι τους ποιητές;
Να πιστέψετε τους Βυζαντινούς υμνωδούς και τους πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι ταυτίζουν τον έρωτα με τον ίδιο τον Χριστό. Πράγμα ανατριχιαστικό και όμως, είναι αλήθεια. Αυτό για την Αθήνα, που δεν έχει τις βυζαντινές ή τις ισπανοεβραϊκές καταβολές της Θεσσαλονίκης, είναι αδιανόητο.
Για τον μητροπολίτη Άνθιμο δεν είναι αδιανόητο;
Αυτός σήμερα είναι και αύριο δεν είναι. Δεν μπορεί να εκφράζει μονίμως τη Θεσσαλονίκη.
Την εκφράζει τώρα ο Γιάννης Μπουτάρης; Έχει αλλάξει η Θεσσαλονίκη από τότε που εξελέγη;
Δεν ασχολούμαι με την πολιτική. Ασχολούμαι με τον έρωτα. Αλλά θα σας πω κάτι. Πηγαίνω στην εκκλησία τακτικά, κάθε Κυριακή, και για να πάω, έπρεπε να στρίψω και να κατέβω 12 σκαλοπάτια χωρίς να έχω από πουθενά να πιαστώ. Ε, ο Μπουτάρης τα έφτιαξε! Αυτό εμένα με ενδιαφέρει, γιατί κινδύνευα να γκρεμοτσακιστώ. Δεν είναι προσωπική θεώρηση αυτή για τα πράγματα στην πόλη; Γι' αυτό δεν το γενικεύω. Δεν ξέρω εάν θα κάνει άλλα. Τώρα είπε ότι θα γιορτάσουμε τα 100 χρόνια, για να προσελκύσουμε Τούρκους τουρίστες!
Είναι κακό αυτό;
Πολύ κακό. Είμαι εντελώς αντίθετος απέναντι σε αυτήν τη νοοτροπία. Δεν έχω καλές διαθέσεις απέναντι στους Τούρκους, διότι είμαι γιος προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη, ταλαιπωρημένων και κακοπαθημένων. Το λέω: δεν είμαι πατριώτης, είμαι εθνικιστής.
Ένας ποιητής δεν θα έπρεπε να έχει πιο ανοιχτούς ορίζοντες από τις καταβολές του;
Όχι. Ένας ποιητής, άμα καίγεται από έναν εθνικό έρωτα, καίγεται ακόμη πιο πολύ.
Όλα γύρω από τον έρωτα; Ερωτεύεστε ακόμα;
Ογδόντα χρόνων; Είναι δυνατόν; Ολη η ιστορία σταματάει μετά τα 65. Με την ψωροσύνταξη. Κάτι ξέρει το κράτος.
Ποιήματα, όμως, γράφετε ακόμα;
Ναι. Αλλά το ποίημα συνδέεται με τις. .. «κάτω» χώρες και μην πιστεύετε ότι ένας ογδοντάρης μπορεί να γράφει με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο έγραφε όταν ήταν 20 χρόνων.
Οπότε γράφετε χειρότερα ποιήματα;
Και εάν το κάνω, τα εξαφανίζω.
Οι ομοφυλόφιλοι γράφουν καλύτερα ερωτικά ποιήματα;
Παλιότερα δεν ήθελα να το παραδεχτώ, αλλά είναι αλήθεια, διότι η ομοφυλοφιλία έχει μια μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση.
Νιώσατε ποτέ περιθωριοποιημένος;
Στα νιάτα μου. Αλλά μετά συνήλθα. Τώρα βλέπω και ανθρώπους εντελώς ανόμοιους από εμένα να συγκινούνται με τα ποιήματα μου. Αυτό είναι μια μεγάλη κατάκτηση. Και ελπίζω αργότερα να δικαιωθώ ακόμη περισσότερο. Όταν πεθάνω.
Πώς σκέφτεστε το θάνατο;
Δεν έχω στενοχώρια. Ήρθε η ώρα μου.
Τον Θεό; Αυτό είναι πολύ σοβαρό και μπερδεμένο, και αδιευκρίνιστο.
Τότε γιατί πάτε στην εκκλησία;
Η Εκκλησία είναι οι άνθρωποι. Έπειτα εμένα η Εκκλησία με έσωσε το 1942, όταν πήγα να πεθάνω από την πείνα. Με τάιζαν στα συσσίτια. Ε, δεν είμαι και γάιδαρος. Πιστεύω ότι πρέπει να τους χρωστώ αιώνια ευγνωμοσύνη.
Σας προβληματίζει που επανέρχονται τώρα τα συσσίτια;
Δεν θα ήθελα να μιλήσω για την κρίση. Εμένα δεν με αγγίζει καθόλου.
Δεν σας έχουν κόψει τη σύνταξη;
Πόσα να σου κόψουν από τα 600 ευρώ; Δεν πεινάω πάντως.
Δεν πονάτε για τους άλλους;
Εκείνο που ξέρω είναι ότι, ενώ ο κόσμος μιλάει πολύ εύκολα για την κρίση, δεν σκέφτονται μερικά απλά πράγματα. Λόγου χάρη γιατί μια οικογένεια έχει μέχρι και τέσσερα IX; Μήπως για την κρίση μιλούν όσοι φοβούνται ότι από τέσσερα θα γίνουν τρία τα Ι.Χ. που έχουν; Είδα μια κυρία μια μέρα στο σκουπιδοτενεκέ να πετά μισή τούρτα. Αφάγωτη! Ντροπή! Δεν με ρώτησε αν τρώω γλυκά. Και τι να της πω; Οτι τα νοστιμεύομαι, αλλά δεν έχω να φάω;
Θα γράφατε και σήμερα για τον κοινωνικό αποκλεισμό, όπως στα νιάτα σας;
Πολλά με εμπνέουν, αλλά το ζήτημα είναι ότι πολύ λίγα φθάνουν στο σημείο να μετουσιωθούν σε ποίημα. Τα αισθήματα μου είναι πιο πολλά από τα ποιήματα. Ο Ρίτσος καλός ποιητής, εντάξει, αλλά τι ήθελε και έγραψε 20.000 ποιήματα;
Δεν έχετε μετανιώσει που καταφερθήκατε κάποτε εναντίον των μεγάλων ποιητών μας; Που είπατε τον Ελύτη «τεμπελχανά»;
Δεν ξέρω εάν είναι προσβολή και δεν ξέρω εάν πρέπει να μετανιώσω.
Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη, δεν θα ήταν πιο χρήσιμο να φτιαχτεί το Μετρό από το να γιορτάζει η πόλη;
Το Μετρό δεν θα γίνει. Θα πεθάνω εγώ και αυτοί ακόμα θα φτιάχνουν το Μετρό.
Επειδή δεν το θέλει η Αθήνα;
Έτσι είναι. Εδώ έχουμε κακοτράχαλους δημόσιους δρόμους και από τη Θήβα και πέρα αλλάζουν όλα!
Η Θεσσαλονίκη, λοιπόν, γιορτάζει τα 100 χρόνια της ιστορίας της με χαμηλή αυτοεκτίμηση;
Η Θεσσαλονίκη έχει το γνωστό κόμπλεξ που έχουν όλες οι μικρές επαρχιακές πόλεις. Αλλά η Θεσσαλονίκη αξίζει όχι γι' αυτό που νομίζει ότι είναι, αλλά γι' αυτό που χωρίς να θέλει, προσέφερε τόσους αιώνες. Η Θεσσαλονίκη έχει συνεχόμενη ιστορία χρόνο με το χρόνο. Η Αθήνα, μετά την αρχαία Αθήνα, έκανε μια φοβερή κοιλιά και ξαφνικά βρέθηκε, περί το 1600, να είναι ένα άθλιο αρβανιτοχώρι. «Τα τελευταία 20 χρόνια έχω μείνει σε δύο διαφορετικά μεταξύ τους σπίτια (σ.σ: στη Θεσσαλονίκη. Το προηγούμενο, στην οδό Δημητρίου Πολιορκητού, ήταν κτισμένο επί Τουρκοκρατίας και είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά σπίτια. Στο πίσω μέρος είχε έναν υπέροχο κήπο με ένα ρωμαϊκό πηγάδι και ακριβώς δίπλα του έναν τεράστιο λωτό. Κάπου έχω γράψει για αυτόν τον κήπο, αλλά δεν θυμάμαι πού. Από μπροστά έβλεπε σε έναν στενό δρόμο τον οποίο συχνά διέσχιζαν νταλίκες. Επειδή όμως δεν υπήρχε πεζοδρόμιο, περνούσαν ξυστά από τα παντζούρια των σπιτιών. Μάλιστα κάθε τόσο ένας οδηγός νταλίκας άπλωνε το χέρι του και έκοβε ένα τριαντάφυλλο από τις γλάστρες που είχα στα παράθυρα. Κάποτε παραμόνευσα και όταν τον είδα να το κόβει, του είπα: "Τι θα γίνει με αυτό το θέμα;" και εκείνος μου απάντησε: "Γιατί, φιλαράκο; Πειράζει να αποκτήσω κι εγώ ένα ωραίο λουλούδι;". Δεν του ξαναμίλησα και τον άφησα να κόβει. Επειδή ως γνωστόν είμαι πάμπτωχος, όταν δεν μπορούσα να πληρώνω άλλο τα ενοίκια έπρεπε να φύγω. Έτσι ήρθα σε αυτό το σπίτι, στην περιοχή Σαράντα Εκκλησιές, που μου το έδωσε ένας ξάδελφος μου. Βρίσκεται σε μια συνηθισμένη πολυκατοικία και εγώ μένω στο ισόγειο, όπου όμως δεν υπάρχει ούτε αυλή ούτε τίποτα. Στην αρχή δεν ήθελα ούτε να το βλέπω αυτό το σπίτι αλλά τώρα το αγαπώ, όπως και τη γειτονιά, διότι οι γείτονες είναι πολύ ευγενικοί μαζί μου αλλά και με τις τρεις γάτες μου. Έρχονται και μου μιλάνε, συζητάμε διάφορα πράγματα, εκτός αν βλέπουν τις κουρτίνες κλειστές. Όταν θέλω να γράψω, κλείνω όλες τις κουρτίνες και απομονώνομαι. Έτσι έκανα πάντα σε όλα τα σπίτια, γι' αυτό είναι σημαντικό να νιώθω καλά μέσα σε αυτά. Τελικά και τα δύο αυτά σπίτια αξίζουν τον σεβασμό μου, για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Εγώ αυτά είχα να σας πω, εσείς γράψτε ό,τι νομίζετε».
from ανεμουριον https://ift.tt/3kEi29J
via IFTTT