ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ (1994) | Μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων για μια εικοσαετία, όλοι οι λαοί στερούμενοι πολλά αγαθά και ισοπεδωμένοι ταξικά εργάστηκαν για το χτίσιμο του σοβιετικού μοντέλου. Για πρώτη φορά στους καταπιεσμένους λαούς και εθνότητες δόθηκε η δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις πολιτισμικές τους ιδιαιτερότητες, να μαθαίνουν και να μιλούν ελεύθερα τη γλώσσα τους. Οι ελληνικές κοινότητες, εκμεταλλευόμενες τις αλλαγές αυτές κατόρθωσαν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να αναπτυχθούν πολιτισμικά, να καλλιεργήσουν τα ήθη και τα έθιμά τους και να ξεχωρίσουν με τη μορφωτική παρουσία τους σε όλους τους τομείς.
Η ελληνόγλωσση λογοτεχνία στην εικοσαετία 1917-1937 αναπτύχθηκε ραγδαία, ξεπερνώντας και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις των ντόπιων Ελλήνων παραγόντων του πνεύματος. Μόνο ο εκδοτικός οίκος «Κομύνιτις» στο Ροστόβ, τύπωσε μέσα σε μια δεκαετία (1928-1937) 546 ελληνικά βιβλία, 259 στην ποντιακή γλώσσα και 287 στη νεοελληνική.
Κομπουλέτι Γεωργίας. Μέλη του Θεατρικού τμήματος της ελληνικής κοινότητας, το 1937, ένα χρόνο πριν αρχίσουν οι σταλινικές διώξεις. Στο πλαίσιο των εκκαθαρίσεων των εθνικών μειονοτήτων, οι σοβιετικές αρχές έκλεισαν το 1938 τα σχολεία, τις εφημερίδες, τους εκδοτικούς οίκους και τα θέατρα των Ελλήνων.
Η ΕΣΣΔ ήταν η μοναδική χώρα, εδώ δεν εξαιρείται ούτε η Ελλάδα, που σεβάστηκε όλες τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του Ποντιακού Ελληνισμού. Στη δεκαετία 1926-1937 η ποντιακή γλώσσα ήταν ισότιμη με τις άλλες της σοβιετικής επικράτειας και το σοβιετικό Σύνταγμα του 1926 την αναγνώρισε ως μια από τις γλώσσες της Σοβιετικής Ενωσης. Στη Σοβιετική Ενωση δημιουργήθηκε η ελληνική μαριουπολίτικη διάλεκτος που μιλιέται και σήμερα από 100.000 πληθυσμό.
Εκκαθαρίσεις
Ολα αυτά όμως ώς το 1937. Στο διάστημα της σταλινικής περιόδου άρχισαν οι εκκαθαρίσεις των εθνικών μειονοτήτων, που είχαν ως στόχο τη σοβιετοποίηση και τον αφανισμό τους με την πλαστή δικαιολογία της ανάπτυξης τάχα αντεπαναστατικών ομάδων. Το 1938 έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία, τις εφημερίδες, τους εκδοτικούς οίκους, τα θέατρα, με τη δικαιολογία της «απλοποίησης» της εθνικής δομής της χώρας, γεγονός που προϋπέθετε αρνητική στάση απέναντι στις μειονότητες. Έτσι εξηγείται και η παραπλανητική εισήγηση του Στάλιν για το σχέδιο Συντάγματος του 1936 ότι στη Σοβιετική Ενωση υπήρχαν μονάχα 60 έθνη, ενώ στην πραγματικότητα ο αριθμός τους ήταν διπλάσιος.
Από τον Δεκέμβριο του 1937 και όλο το 1938 οι σταλινικές αρχές άρχισαν τις εκκαθαρίσεις των Ελλήνων της περιοχής Μαριούπολης.
Ολοι οι άνδρες από 17 ετών και άνω δικάστηκαν με τις πιο σύντομες διαδικασίες από στημένα δικαστήρια και στάλθηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στο Αρχανγέλσκ, στο Κόμι και τη Σιβηρία με την κατηγορία ότι προσπάθησαν να δημιουργήσουν ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Οι εκκαθαρίσεις επεκτάθηκαν και σ’ άλλες περιοχές της Σ.Ε., αλλά δεν πρόφτασαν να τις ολοκληρώσουν. Τα σχέδιά τους ανέτρεψε προσωρινά ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, στον οποίο οι Ελληνες, εκτός από λίγους που εξαιρέθηκαν ως απάτριδες, γιατί είχαν ελληνική ιθαγένεια, πολέμησαν ενάντια στον Γερμανό κατακτητή.
Δεν υπάρχει χωριό ελληνικό που να μην έχει μνημείο δεκάδων πεσόντων στον πόλεμο αυτό ενώ πολλοί παρασημοφορήθηκαν για ηρωισμό.
Η ηρωική στάση των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του πατριωτικού πολέμου δεν συγκίνησε το στείρο σωβινισμό των Στάλιν και Μπέρια, οι οποίοι για να πραγματοποιηθεί το συγκεκριμένο σχέδιό τους εκμεταλλεύθηκαν την πολεμική περίοδο και εξόρισαν το 1942 με βάση το υπ’ αριθμόν 1828 Διάταγμα της Κρατικής Επιτροπής Αμυνας (29 Μαΐου 1942) τους Ελληνες των περιοχών Κρασνοντάρ και Ροστόφ στις ανατολικές περιοχές της Σιβηρίας. Σύμφωνα με την επίσημη στατιστική της UNKVD στην πρώτη παρτίδα των 1.402 ατόμων ε-κτοπίσθηκαν μαζί με τους ηλικιωμένους και 562 παιδιά ηλικίας έως 16 ετών. Οι εκτοπίσεις από τις ίδιες περιοχές συνεχίστηκαν με βάση άλλα Διατάγματα της Κρατικής Επιτροπής Αμυνας, στις δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας και το Καζαχστάν. Συγκεκριμένα, μόνο από το Κρασνοντάρ εξορίστηκαν 3.565 Ελληνες.
Δύο χρόνια αργότερα, στις 2 Ιουνίου 1944 ακολούθησε το υπ’ αριθμόν 5984 Διάταγμα της Κρατικής Επιτροπής Άμυνας για τον εκτοπισμό των Ελλήνων, της περιοχής Κριμαίας προς τη Σ.Σ.Δ. του Ουζμπεκιστάν με την επαίσχυντη κατηγορία της συνεργασίας τους με τους Γερμανούς.
Ο φωτισμένος δάσκαλος Λεβαντίδης (στο μέσον με το μουστάκι), με μέλη της ελληνικής κοινότητας του Βλαδικαφκάς. Δολοφονήθηκε από τους σταλινικούς το 1937.
Αν όμως για κάποιους άλλους λαούς ίσχυαν οι κατηγορίες της συνεργασίας τους με τους Γερμανούς, αυτό δεν ίσχυε για τους Ελληνες. Ο συγγραφέας Ανατόλι Πριστάβκιν αναφερόμενος στην αποκατάσταση των ιστορικών γεγονότων, που αποσιωπούνταν μέχρι σήμερα γράφει για τους Ελληνες της Κριμαίας στο σοβιετικό περιοδικό «Επιχειρήματα και γεγονότα» (26 Νοεμβρίου - 2 Δεκεμβρίου 1988, σελ. 5): «Ποιος ξέρει για τα βάσανα των Ελλήνων της Κριμαίας, οι οποίοι, μια και το ’φερε η κουβέντα, εφόδιαζαν την πολιορκημένη Σεβαστούπολη με νερό και μεταξύ των οποίων δεν υπήρχαν προδότες; Αυτούς τους εξόρισαν στο Καζαχστάν και τη Σιβηρία».
Εκτοπίσεις
Μετά την εκκαθάριση των Ελλήνων της Κριμαίας, το ίδιο διάστημα, εκτοπίστηκαν άλλοι 8.300 Ελληνες από τις περιοχές του Ροστόβ και του Κρασνοντάρ. Την ίδια εποχή, το 1944 είχαν εκτοπιστεί και από τις Δημοκρατίες της Γεωργίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας άλλοι 16.375 Ελληνες στο Καζαχστάν και σε άλλες περιοχές των σοβιετικών Δημοκρατιών.
Ο Ν. Μπουκάι δέχεται ότι η εκτόπιση του ελληνικού πληθυσμού έγινε με απόφαση του Στάλιν για να ξαλαφρώσει τάχα την εθνικιστική ένταση στο Β. Καύκασο και την Κριμαία και να απομακρύνει τους εκπροσώπους των διαφόρων εθνικοτήτων από τις παραμεθόριες περιοχές. Στα επίσημα έγγραφα δεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο που να αποδεικνύει κάποια αντεπαναστατική δράση των Ελλήνων, όπως δεν υπάρχουν και στοιχεία για σχέσεις με ξένα κέντρα που εργάζονταν για λογαριασμό της Γερμανίας. Πόσο πλαστές ήταν όλες οι κατηγορίες των Σταλινικών εις βάρος των Ελλήνων φαίνεται από το γεγονός της συνέχισης των εκτοπίσεων και μετά το τέλος του πολέμου και τη συντριβή του Γ Ράιχ.
Το τέλος του εμφυλίου πολέμου 1949, η ήττα των αριστερών και η αναγκαστική ώς ένα σημείο φυγή του δημοκρατικού στρατού και των συνεργατών του στις σοσιαλιστικές χώρες και ιδιαίτερα στη Σ.Ε. ήταν μια λογικοφανής αφορμή για τον Στάλιν και τους συνεργάτες του να ολοκληρώσει το σατανικό σχέδιο της εκτόπισης των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας.
Στις 29 Μαΐου (14 Ιουνίου) 1949 ο Μπέρια με έγκριση των Στάλιν, Μολότωφ, Καγκάνοβιτς κ.ά. έδωσε εντολές να εκτοπισθούν χωρίς εξαιρέσεις μαζικά οι Ελληνες των σοβιετικών ακτών του Ευξείνου Πόντου στις στέππες του Καζαχστάν «περιφρονώντας έτσι τις υπηρεσίες που πρόσφεραν στο κόμμα και στη Σοβιετική Ενωση. Με τη συνοδεία τμημάτων του στρατού και της ασφάλειας στριμώχθηκαν μέσα σε κλειστά φορτηγά τρένα, μάλιστα με δικά τους έξοδα, ειδικά για μεταφορά ζώων, χωρίς να ξέρουν τον τόπο του προορισμού των».
Για να νομιμοποιήσουν τον εκτόπισμά, ώστε αργότερα να μην έχουν συνέπειες, μηχανεύτηκαν τον όρο «εθελοντική αναχώρηση». Οι Ελληνες υπό την απειλή της βίας αναγκάστηκαν να υπογράψουν τις δηλώσεις της αστυνομίας. Συνολικά εκτοπίστηκαν από τις παραλίες της Μαύρης Θάλασσας 41.648 άτομα, μόνο στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας.
Μαρτυρίες
Κατά τη διάρκεια των εκτοπίσεων ένας μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων και παιδιών πέθαναν κάτω από άσχημες συνθήκες «που τους επιφύλαξε η πικρή μοίρα της υποχρεωτικής μετανάστευσης σε ασυνήθιστες συνθήκες διαπεραστικού ηπειρωτικού κλίματος, χωρίς χειμωνιάτικη ενδυμασία».
Ενα από τα θύματα της σταλινικής πολιτικής, από το Σοχούμ, περιγράφει με ωμό ρεαλισμό τις σκηνές φρίκης της πρώτης περιόδου στους νέους τόπους εγκατάστασης: «Εκατοντάδες τάφοι με ξύλινους σταυρούς (αν ακόμη βρίσκονται) θα σας δείχνουν τη διαδρομή από το ζεστό τόπο μας ώς την έρημο της Μέσης Ασίας και τα άγνωστα μέρη της Δυτικής Σιβηρίας. Δεν ξεχνιούνται τα δυστυχισμένα θύματα της δυσεντερίας, της οστρακιάς, του τύφου και της φοβερής λέξης “περιορισμός” στους νέους τόπους της εγκατάστασης. Και ξανά δυσβάστακτη εργασία, αξιοποίηση χέρσων εκτάσεων, πάλι κτίσιμο κατοικιών, καυτός ήλιος και θάνατος χιλιάδων συγγενών, γερόντων και παιδιών».
Είναι αλήθεια ότι η πολιτικοϊστορική γενοκτονία προξένησε όχι μόνο υλική αλλά κυρίως ηθική ζημιά στα αμέτρητα θύματά του, μ’ αποτέλεσμα σήμερα πολλοί μάρτυρες αυτών των αδικιών να μην αντέχουν αυτήν την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Να συμπεριφέρονται αφύσικα. Αυτό το βλέπουμε και εμείς στη συμπεριφορά ορισμένων Ελληνοποντίων, που ήρθαν αναγκαστικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η ανεγκέφαλη πολιτική της ληστείας, των διώξεων, των εκτοπίσεων και των δολοφονιών είχε γίνει αιτία ώστε να δοθεί ένα σοβαρό χτύπημα στη φιλία των λαών, γεγονός που το ζούμε στις μέρες μας.
Στις 17 Σεπτεμβρίου 1955 ψηφίστηκε από το Ανώτατο Σοβιέτ το Διάταγμα: «Γι’ αμνηστία των Σοβιετικών πολιτών που συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις την περίοδο του μεγάλου πατριωτικού πολέμου 1941-1945». Παρά την πλαστή κατηγορία οι Ελληνες και οι άλλες εθνότητες, ζήτησαν αμέσως μετά να εφαρμοστεί και στην περίπτωσή τους το Διάταγμα αυτό, ώστε να μπορούν να επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Το Ανώτατο Σοβιέτ πήρε στις 27 Μαρτίου 1956 απόφαση να εφαρμοστεί και στην περίπτωση των Ελλήνων το Διάταγμα που ψήφισε στις 17 Σεπτεμβρίου 1955.
Οι Ελληνες εκμεταλλευόμενοι το Διάταγμα αυτό, άρχισαν να επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Στις γενέτειρές τους το «γεμάτο περιπέτειες» ταξίδι της Ιθάκης συνεχίζεται. Ολοι τους βρήκαν τα σπίτια τους κατειλημμένα και τις περιουσίες τους εξαφανισμένες. Οπως δείχνουν κάποια επίσημα έγγραφα, πολλά από τα σπίτια είχαν παραχωρηθεί στις οικονομικές υπηρεσίες. Τα πιο ωραία τα πήραν για προσωπική τους χρήση τα ηγετικά στελέχη της Α.Σ.Σ.Δ. της Αμπχαζίας.
Οι περιουσίες των Ελλήνων και τα υπόλοιπα σπίτια παραχωρήθηκαν δωρεάν στους Γεωργιανούς κατοίκους των γύρω περιοχών, για να εξασφαλισθεί η πληθυσμιακή τους υπεροχή στην Αμπχαζία με σκοπό να μπορέσουν να την αφομοιώσουν μελλοντικά και να θέσουν τέλος στην αμπχαζική αυτονομία. Οι σημερινές εθνικές αναταραχές σ’ αυτόν τον ευαίσθητο γεωγραφικά χώρο, οι συγκρούσεις των Γεωργιανών με τους Αμπχάζιους επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του παλαιού σωβινιστικού σχεδίου.
Στις 14 Νοεμβρίου 1989 το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ ψήφισε τη διακήρυξη: «Για τον άνομο και εγκληματικό χαρακτήρα των διωγμών εις βάρος των βίαια εκτοπισμένων λαών και για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων τους». Επίσης, στις 7 Μαρτίου 1991 το Ανώτατο Σοβιέτ ακύρωσε τις άνομες πράξεις που σχετίζονται με την παραπάνω διακήρυξη και εξασφάλισαν την πλήρη αποκατάσταση των Ελλήνων στα δικαιώματά τους, όπως και των άλλων λαών που έπεσαν θύματα των σταλινικών διώξεων. Ξεχωριστή απόφαση πήρε στις 26 Απριλίου 1991 και η Σ.Σ.Δ. της Ρωσίας με νόμο που ψήφισε, άρθρο 13 «για την αποκατάσταση των λαών που έχουν υποστεί διωγμούς».
Για την επίλυση των ελληνικών προβλημάτων τον Μάρτιο του 1991 ιδρύθηκε ο Πανενωσιακός Σύνδεσμος Ελλήνων «Πόντος».
Σήμερα
Σήμερα στις διάφορες Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης ζουν πάνω από 500.000. Σχετικά με τον ελληνικό πληθυσμό της ΕΣΣΔ ο Γ. Ποπόφ δέχεται ότι: «Ακριβείς αριθμοί δεν υπάρχουν. Δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στους αριθμούς που αναφέρουν οι επίσημες στατιστικές για τους λαούς που υπέστησαν διωγμούς. Οι αριθμοί αυτοί πρέπει να θεωρηθούν μόνο ως κατά προσέγγιση. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι τυπικά οι Σοβιετικοί Ελληνες ανέρχονται σε 400 περίπου χιλιάδες. Αν όμως υπολογίσουμε και τα παιδιά από μικτούς ελληνοσοβιετικούς γάμους φτάνουμε το ένα εκατομμύριο».
Τρεις γενιές προσφύγων από τον ευαίσθητο χώρο της Αμπχαζίας, στην Αλεξανδρούπολη. Οι συγκρούσεις των Γεωργιανών με τους Αμπχαζίους εξανάγκασαν τους ομογενείς μας σε εκπατρισμό, ενώ η αδυναμία του ελληνικού κράτους να τους αποκαταστήσει, τους στερεί ουσιαστικά τη δυνατότητα να ριζώσουν στη νέα πατρίδα, την Ελλάδα.
Νεαροί Πόντιοι στην Κομοτηνή. Το Εθνικό Ιδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων κατόρθωσε να εντάξει στο πρόγραμμά του μόνο 9.000 Πόντιους πρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ενωση. Οι υπόλοιποι (50.000) δίνουν καθημερινά αγώνα επιβίωσης κάτω από τραγικά δύσκολες συνθήκες.
from ανεμουριον https://ift.tt/2OYVQrW
via IFTTT