Ο ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ. «ΕΙΤΑΝ», ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ ΤΟΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ ΤΟΥ 1964», ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΜΕΣΩΣ- ΕΙΧΕ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ- ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ- ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΣΥΝΑΝΤΗΘΗΚΑΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΦΟΡΕΣ, ΟΠΩΣ ΤΟ ’ΦΕΡΝΕ Η ΜΟΙΡΑ, ΑΛΛΑ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΜΟΥ ΣΕ ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ».
ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΛΕΝΗ Σ. ΝΙΚΗΤΑ | Η ζωγραφική του Διαμαντή δεν είναι μια ηθογραφική περιγραφική τέχνη, αλλά μια ερμηνεία της ζωής που ξεφεύγει από το ατομικό και αποκτά καθολικότητα και μνημειακές διαστάσεις. Στην απόδοση των θεμάτων του συγκεντρώνει την προσοχή του στο εσωτερικό τους περιεχόμενο, προσπαθώντας να μεταδώσει όχι την εξωτερική γραφικότητα, αλλά την πνευματική τους διάσταση. Πέρα από την αναμφισβήτητα εξαιρετική ποιότητα του σχεδίου και την τεχνική επάρκεια, ουσιαστικό χαρακτηριστικό της εργασίας του είναι η μεθοδική εικαστική έρευνα και η ανάπτυξη προσωπικού ύφους. Με την επιλεκτική χρησιμοποίηση αφαιρετικών και εξπρεσιονιστικών τύπων σχηματοποίησης και κυβιστικού λεξιλογίου, καθώς και με την απλοποίηση, την αποφυγή εξωτερικών παραπληρωματικών στοιχείων, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των συμβολισμών του χρώματος και την αναμόχλευση κάποιων υφολογικών στοιχείων που γονιμοποιήθηκαν ύστερα από την επαφή του με τη βυζαντινή τέχνη του νησιού, κατορθώνει να συγκεντρωθεί στο ουσιαστικό και να φτάσει σε εξαιρετικής ποιότητας εκφραστικά αποτελέσματα. Γράφει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σεφέρης για το έργο του: «Μ’ αρέσει η ικανότητα που έχει να διυλίζει τα περιττά και να βρίσκει τον αληθινό τόνο, εκείνον που συμφωνεί με τον εαυτό του. Δεν έχει τίποτα το τεχνητό, δεν παίρνει πόζες, δεν καταφεύγει σε στρατηγήματα. Είναι ατόφιος».
Πρώτη περίοδος
Στην πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, που αρχίζει μετά το τέλος των σπουδών του, μας έδωσε, με εξαιρετική αμεσότητα έκφρασης, μερικές από τις καλύτερες ερμηνείες του κυπριακού τοπίου. Παρ’ όλο που στη συνέχεια το τοπίο δεν θα έχει την πρωταρχική θέση στη θεματογραφία του, θα επανέρχεται συνεχώς στη μακρόχρονη δημιουργία του, με ανανεωμένες μορφοπλαστικές προσεγγίσεις.
Ο ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ. «ΕΙΤΑΝ», ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ ΤΟΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ ΤΟΥ 1964», ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΜΕΣΩΣ- ΕΙΧΕ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ- ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ- ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΣΥΝΑΝΤΗΘΗΚΑΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΦΟΡΕΣ, ΟΠΩΣ ΤΟ ’ΦΕΡΝΕ Η ΜΟΙΡΑ, ΑΛΛΑ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΜΟΥ ΣΕ ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ».
Πρόκειται για την πιο λυρική και ειρηνική περίοδο της ζωγραφικής του, όπου σημαντικό ρόλο παίζει η μελέτη του φωτός και των δυνατοτήτων του χρώματος, που γίνεται το κύριο εκφραστικό μέσο για την απόδοση της ψυχής του χώρου.
Δεύτερη περίοδος
Η δεύτερη περίοδος χαρακτηρίζεται από τη στροφή του καλλιτέχνη προς την απόδοση της ανθρώπινης μορφής. Πρόκειται για μια μεγάλη χρονική περίοδο, που ανοίγει με την ενασχόλησή του με θέματα από την αστική και αγροτική ζωή και έχει ως με στόχο όχι την επιφανειακή καταλογογράφηση της καθημερινότητας, αλλά την απόδοση της ατμόσφαιρας και του χαρακτήρα της σκηνής και την ερμηνεία του εσωτερικού περιεχομένου των προσώπων που εικονίζονται. Ένα από τα θέματα που κυριαρχεί στη θεματογραφία του την περίοδο αυτή και γενικότερα στο έργο του Διαμαντή, είναι η διαπραγμάτευση της γυναικείας μορφής και της μητρότητας.
Και πάλι ο καλλιτέχνης δεν ενδιαφέρεται να δώσει συγκεκριμένες προσωπογραφίες γυναικών, αλλά να απομονώσει και να εξάρει τα γενικότερα, τα καθολικότερα χαρακτηριστικά του φύλου και της φυλής που έμειναν αναλλοίωτα μέσα στους αιώνες. Τον ενδιαφέρει η γυναίκα-σύμβολο, η γυναίκα-Γη, η γυναίκα-Μάνα, η γυναίκα Παναγιά. Στο θέμα της μητρότητας προσδίδει συμβολικές προεκτάσεις, για να δηλώσει τη συνέχεια και την αέναη ανανέωση της ζωής. Όμως, η τέχνη είναι πάντα στενά συνδεδεμένη με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της κοινωνίας που τη γεννά και την αναπτύσσει. Η εξέγερση του κυπριακού λαού, το 1955, και οι διακοινοτικές ταραχές που θ’ ακολουθήσουν το 1963, θα αποτελέσουν την απαρχή μιας από τις πιο οδυνηρές περιόδους της κυπριακής ιστορίας και την αρχή της αγωνίας του καλλιτέχνη για τη μοίρα της πατρίδας του. Η συνάντηση του Διαμαντή με την πρόσφατη ιστορία του τόπου του θα μας δώσει μια καινούργια σειρά έργων με το γενικό τίτλο «Αγωνίες». Η αναπαραστατική τέχνη, η τέχνη που βρίσκεται σε ειρήνη με το περιβάλλον, δεν μπορούσε πια να εκφράσει τη νέα σκληρή πραγματικότητα ούτε τα αισθήματα αγωνίας, αγανάκτησης, πόνου και ανησυχίας που συγκλονίζουν την ψυχή του καλλιτέχνη. Έτσι, χωρίς να θυσιάζει την επαφή του με τα παραστατικά ρεύματα, θα στραφεί σε μια πιο προσωπική έκφραση, που χαρακτηρίζεται από τύπους του εξπρεσιονισμού και από συμβολισμούς, ιδιαίτερα χρωματικούς, κατορθώνοντας με τον τρόπο αυτό να μας δώσει την ψυχή ενός κόσμου που έχει χάσει την εσωτερική του ισορροπία.
«Ο κόσμος της Κύπρου»
Είτε σε ώρες ειρηνικές είτε σε ώρες αναταραχής, ο Διαμαντής μάς δίνει πάντα τον κόσμο της Κύπρου, τον κόσμο που έζησε και αγάπησε. Με τη σύνοψη αυτού του κόσμου σε ένα μεγαλειώδες έργο, θα ολοκληρώσει και την καλλιτεχνική του πορεία. Πρόκειται για το μεγάλων διαστάσεων μνημειακό έργο «Ο Κόσμος της Κύπρον», που άρχισε το 1967 και τελείωσε το 1972. Σ’ αυτή τη ζωοφόρο της σύγχρονης ζωής, ο Διαμαντής αποθέτει ένα κόσμο που γνώρισε σε στιγμές ειρηνικές, ένα κόσμο που καθημερινά νοθεύεται και πάει να χαθεί. Η δημιουργία του έργου αυτού ήταν το αποτέλεσμα μιας επιτακτικής εσωτερικής ανάγκης. Ο καλλιτέχνης έπρεπε να απελευθερωθεί από τις εκατοντάδες σχέδια και σκαριφήματα που ζωγράφισε εκ του φυσικού από το 1931 μέχρι το 1959 κατά τις πολύχρονες περιπλανήσεις του στο νησί.
Σήμερα, ύστερα από την καταστροφή που γνώρισε η Κύπρος το 1974 και τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που ακολούθησαν, το έργο αυτό μετατρέπεται σε μια κιβωτό, σε ένα μνημείο ενός κόσμου που αλλοιώθηκε. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά για το έργο αυτό του Σπύρου Βασιλείου στην ημερήσια αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα»: «Θεωρώ τον “Κόσμο της Κύπρον” σαν το ειρηνικό ανάλογο για την καλλιτεχνική μας ιστορία με την Γκουέρνικα του Πικασό». Η ζωγραφική έκφραση για τον Διαμαντή ήταν περισσότερο μια πράξη υπαρξιακή, ένας προσωπικός διάλογος, γι’ αυτό και δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα να την κάμει γνωστή. Την πρώτη ατομική του έκθεση οργανώνει σε ηλικία 57 χρόνων. Στη συνέχεια, και πάντα με παρότρυνση άλλων, θα οργανωθούν τρεις ατομικές εκθέσεις του στην Αθήνα, δύο στο Λονδίνο και τρεις στην Κύπρο.
Αναμφισβήτητα, το ρωμαλέο του έργο, που ο καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης και ακαδημαϊκός Χρύσανθος Χρήστου κατατάσσει «στις πιο σημαντικές από κάθε άποψη προσπάθειες, όχι μόνο της κυπριακής και της ελληνικής, αλλά και όλης της σύγχρονης ευρωπαϊκής τέχνης», πλούτισε την κυπριακή ζωγραφική και άνοιξε το δρόμο για ουσιαστική καλλιτεχνική έρευνα.
«ΚΕΡΦΙΟΥ - ΛΕΥΚΩΣΙΑ», 1958. ΛΑΔΙ ΣΕ ΚΑΜΒΑ, 62,5X75 ΕΚ. ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΝΔΡΕΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ.
Με τη σοβαρότητα των εικαστικών του προβληματισμών δημιούργησε μια στέρεη υποδομή, πάνω στην οποία μπόρεσαν άφοβα και με σιγουριά να οικοδομήσουν οι νεότεροι καλλιτέχνες, σπρώχνοντας τις αναζητήσεις τους μέχρι τις οριακές περιοχές, εκφράζοντας το πνεύμα της δικής τους εποχής.
Σημείωση: Το άρθρο είναι απόσπασμα από το έργο «Κύπριοι Ζωγράφοι, Α. Διαμαντής», Ημερολόγιο 1992, εκδ. Συγκρότημα Τράπεζας Κύπρου.
Ημερομηνίες-σταθμοί στη ζωή του Αδ. Διαμαντή
«ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ» ΤΟΥ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ 1933. ΚΑΡΒΟΥΝΟ. «ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ», ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ, «ΘΑ ΜΕΙΝΩ ΠΙΣΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΟΥ ΟΣΟ ΥΠΑΡΧΕΙ, ΟΣΟ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΚΑΙ ΖΩΝΤΑΝΟΣ, ΟΣΟ ΘΑ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ ΕΜΠΝΕΕΙ ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΜΟΥ. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΥΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΟΜΩΣ ΕΣΤΑΘΗΚΕ ΜΙΑ ΑΣΤΕΙΡΕΥΤΗ ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ».
1900
23 Ιανουαρίου
Γεννήθηκε στη Λευκωσία. Γιος επιπλοποιού από τον Καραβά, έζησε τα παιδικά του χρόνια στην πόλη όπου ο πατέρας του είχε το εργαστήριό του, στην οδό Αραστά, στο κέντρο της παλιάς Λευκωσίας.
1918
Αποφοιτώντας από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, γράφεται στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας.
1920
Φεύγει για το Λονδίνο. Γράφεται στο Saint Martin’s School of Art.
1923
Ιούλιος
Αποφοιτά από το Royal College of Art. Τιμάται με το πρώτο βραβείο σχεδίου μαζί με το συμφοιτητή του και αργότερα σημαντικό γλύπτη Henry Moore. Ανακαλύπτει τα νεοϊμπρεσιονιστικά ρεύματα, τον κυβισμό, τη ζωγραφική του Πικάσο και του Καντίνσκι.
1923
Διορίζεται καθηγητής Τέχνης στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στο Παρθεναγωγείο Φανερωμένης. Φεύγει, λίγο αργότερα, για τη Βρετανία.
1924-1926
Παραμονή στο Λονδίνο. Το Δεκέμβριο του 1925 παντρεύτηκε την Αντουανέτα Κοσκινά και τον Ιούλιο γεννιέται ο πρώτος τους γιος, Νίκος.
1926
Αύγουστος. Επιστροφή στην Κύπρο. Διορίζεται ξανά καθηγητής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο.
1927-1930
Ανακαλύπτει τη γραφικότητα της παλιάς Λευκωσίας. Συνδέεται με πνευματικούς ανθρώπους της εποχής και ιδιαίτερα με τους Σόλωνα Μιχαηλίδη, Αντη Περνάρη, Κώστα Ασσιώτη, Πορφύριο Δίκαιο, Αντώνη Ιντιάνο, Γιάγκο Μιχαηλίδη και Κωνσταντίνο Σπυριδάκι. Γεννιέται (1930) ο δεύτερος γιος του, Αλέκος.
1931
21 Οκτωβρίου
Ως μέλος της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης Κύπρου παίρνει μέρος στα Οκτωβριανά.
1932-1933
Ζωγραφίζει το μνημειακό έργο «Φυτεντριες», βασισμένο σε σχέδια από τον Αγιο Θεόδωρο του Αγρού.
1934
Γνωρίζεται με τον Τηλέμαχο Κάνθο στην Αμμόχωστο.
1938
Παρουσιάζει δημόσια για πρώτη φορά έργα του στη Ζ' Καλλιτεχνική Έκθεση.
1941
Ζωγραφίζει το έργο «Καφενείο», την πρώτη του σύνθεση με ανθρώπινες μορφές και το πρώτο μιας σειράς έργων με κεντρικά πρόσωπα αντιπροσωπευτικούς ανδρικούς λαϊκούς τύπους.
1943
Μάιος
Ιδρύει τον «Όμιλο Φιλοτέχνων».
1949
Αναλαμβάνει την ευθύνη της κυπριακής συμμετοχής στην Πανελλήνια Εκθεση Λαϊκής Τέχνης. Γνωρίζει την Αγγελική Χατζημιχάλη και τον Άρη Κωνσταντινίδη.
1950
Έκθεση έργων των μαθητών του στο Ζάππειο, στην Αθήνα. Διορίζεται διευθυντής στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, στη Λευκωσία.
1953
Νοέμβριος
Γνωρίζεται και συνδέεται με τον Γιώργο Σεφέρη. Στα τρία ταξίδια του ποιητή στην Κύπρο (1953, 1954 και 1955) τον συντροφεύει στις περιπλανήσεις του στο νησί.
1956
Ταξιδεύει στην Αγγλία και τη Γαλλία. Ξανασυναντά τον Henry Moore.
1957
8-16 Μαΐου
Οργανώνει την πρώτη ατομική του έκθεση στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας.
1963
Ταξίδι στην Ευρώπη (Λονδίνο, Παρίσι, Ρώμη, Αθήνα).
1964
Ατομική έκθεση έργων του στη νεοσύστατη γκαλερί του Κοινοπολιτειακού Ινστιτούτου, στο Λονδίνο.
1967-1972
Δίνει τα υπόλοιπα πέντε έργα της σημαντικής σειράς «Αγωνίες» και ζωγραφίζει το μνημειακό έργο του «Ο κόσμος της Κύπρου».
1970
Φοιτά στο Goldsmiths’ School of Art, στο Λονδίνο.
1975
21 Μαΐου - 8 Ιουνίου
Έκθεση του έργου του «Ο κόσμος της Κύπρου».
1976
4 Νοεμβ. - 6 Δεκ.
Αναδρομική έκθεση έργων του στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Αθήνα. Βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών.
1977
Έκθεση έργων του στην γκαλερί «Ακρόπολις», στη Λευκωσία.
1979
Εκτίθεται για πρώτη φορά το έργο του «Αγωνίες πριν και μετά». Έκθεση με 109 έργα του στις Mall Galleries του Λονδίνου.
1983-1984
Ζωγραφίζει το τελευταίο του έργο «Γυναίκα με απλωμένα χέρια».
1987
Πεθαίνει η πολύτιμη σύντροφος της ζωής του, Αντουανέτα.
1993
10 Δεκεμβρίου
Η πολιτεία τον τιμά με το Αριστείον Γραμμάτων και Τεχνών.
1994
Πεθαίνει στη Λευκωσία.
«ΚΥΠΡΟΣ ΤΕΧΝΗ» 7 ΗΜΕΡΕΣ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ΑΘΗΝΑ
from ανεμουριον https://ift.tt/2AytpgX
via IFTTT