Οι αρχαίοι “Λοκατζήδες” του Σπάρτακου… η γελοιοποίηση της Ρώμης

Η μάχη στο όρος Βεζούβιος ήταν η πρώτη σημαντική σύγκρουση του λεγομένου Γ’ Πολέμου των Σκλάβων. Ήταν επίσης η πρώτη σύγκρουση των εξεγερμένων του Σπάρτακου με τακτικά ρωμαϊκά στρατεύματα στην οποία ο πανέξυπνος Θραξ έδειξε το στρατηγικό του δαιμόνιο. Ο Σπάρτακος, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήταν Θράξ καταγόμενος από την φυλή των Μαιδών.

Ο ίδιος αναφέρει για τον Σπάρτακο: «…ου μόνον φρόνημαν μέγαν και ανδρείον έχων, αλλά και διά την σύνεσιν και πραότητα αυτού κρείττων της τύχης του, και του γένους του Ελληνικώτερος»… Κατέληξε μονομάχος στην Καπύη της νότιας Ιταλίας είτε ως λιποτάκτης του ρωμαϊκού στρατού, είτε ως αιχμάλωτος πολέμου. Το 73 π.Χ. όμως τέθηκε επικεφαλής εξέγερσης 78 περίπου μονομάχων που οπλισμένοι με τραπεζομάχαιρα και σούβλες κατέβαλαν τους φρουρούς και δραπέτευσαν.

Ηγετικό ρόλο, στο πλευρό του Σπάρτακου, έπαιξαν και οι Γαλάτες Οινόμαος και Κρίξος. Οι μονομάχοι λεηλάτησαν τη γύρω περιοχή, εκδικούμενοι τους Ρωμαίους, αλλά και αρπάζοντας όπλα και απελευθερώνοντας σκλάβους. Έτσι ο Σπάρτακος συγκέντρωσε γύρω του μια μικρή δύναμη πυρήνας και αξιολογότερο στα πολεμικά τμήμα της οποίας ήταν οι δραπέτες μονομάχοι.

Τελικά πιεζόμενοι από τους Ρωμαίους οι εξεγερμένοι κατέφυγαν στις απότομες πλαγιές του ηφαιστείου Βεζουβίου. Καθώς η εξέγερση του Σπάρτακου προκάλεσε ανάλογα φαινόμενα στην Καμπανία η Ρώμη δεν μπορούσε παρά να κινητοποιηθεί άμεσα. Έτσι απεστάλη μια δύναμη 3.000 ανδρών (περίπου 6 κοόρτεις) υπό τον τότε πραίτορα Γάιο Κλαύδιο Γλαβρίωνα.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι άνδρες του Γλαβρίωνα δεν ήταν έμπειροι λεγεωνάριοι αλλά ένα είδος πρόχειρα οργανωμένης «πολιτοφυλακής». Ακόμα κι έτσι να είχαν τα πράγματα οι Ρωμαίοι υπερείχαν σε αριθμό και οπλισμό και σε κάθε περίπτωση. Εξάλλου από τη δύναμη του Σπάρτακου μόνο οι 78 μονομάχοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν αξιόμαχοι. Και για αυτούς όμως άλλο ήταν να μάχονται στην αρένα και άλλο σε κατά παράταξη μάχη με, σε κάθε περίπτωση, τακτικό τμήμα.

Ο Γλαβρίων κινήθηκε με τους άνδρες του προς τον Βεζούβιο και απέκλεισε τη μόνη οδό διαφυγής των εξεγερθέντων, υποβάλλοντάς τους σε μια ιδιότυπη πολιορκία. Ο Γλαβρίων υπολόγιζε πως η πείνα θα τους υποχρέωνε να κατέβουν και να τον αντιμετωπίσουν και να ηττηθούν – όπως ήταν βέβαιος – ή να παραδοθούν.

Αρχαίοι λοκατζήδες

Υπολόγιζε όμως χωρίς τον Σπάρτακο. Ο τελευταίος γνωρίζοντας τις αδυναμίες των ανδρών του και τα πλεονεκτήματα του αντιπάλου του κατάλαβε πως μόνο δρώντας ανορθόδοξα είχε ελπίδες. Έτσι μελετώντας το έδαφος κατέληξε σε μια «καταδρομική» λύση… αλά ΛΟΚ!

Ο ίδιος και οι άνδρες του έκοψαν κληματσίδες από τα επί του Βεζουβίου αμπέλια τις οποίες χρησιμοποίησαν για να πλέξουν γερά σχοινιά και ανεμόσκαλες. Με τα αυτά κατέβηκαν ένα βράδυ που οι Ρωμαίοι ξέγνοιαστοι ησύχαζαν. Ένας μονομάχος έμεινε πίσω και τους κατέβασε, σιγά-σιγά, τα όπλα τους δεμένα σε σχοινιά.

Ξαφνικά μέσα στη νύχτα οι μονομάχοι εφόρμησαν με ιαχές. Οι Ρωμαίοι αιφνιδιάστηκαν και τρομοκρατήθηκαν καθώς οι μονομάχοι άρχισαν να τους σφάζουν χωρίς έλεος καθώς και οι ίδιοι δεν περίμεναν κανένα έλεος. Όσοι Ρωμαίοι γλίτωσαν από το σπαθί των μονομάχων τράπηκαν σε άτακτη και επαίσχυντη φυγή. Η τύχη του Γλάβρωνα δεν είναι γνωστή και καμία αρχαία πηγή δεν αναφέρεται σε αυτόν μετά την ήττα του. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι επέζησε ντροπιασμένος και εξαφανίστηκε από τα κοινά, άλλοι λένε ότι σκοτώθηκε στη μάχη.

Ο αδούλωτος

Σε κάθε περίπτωση ο Σπάρτακος είχε θριαμβεύσει. Μόνο μετά την ήττα αυτή η Ρώμη συνειδητοποίησε το μέγεθος της απειλής και απέστειλε νέα στρατιωτική δύναμη υπό τον πραίτορα Βαρίνιο που όμως επίσης κατατροπώθηκε από τον Σπάρτακο και μόλις γλίτωσε το κεφάλι του… Ο οπλισμός των ανδρών του δε αποτέλεσε πολύτιμο δώρο στους εξεγερμένους.

Η κατάληξη της επανάστασης του Σπάρτακου είναι γνωστή και, θα μπορούσαμε να πούμε, σε μεγάλο βαθμό προδιαγεγραμμένη καθώς η Ρώμη μπορούσε να χάνει μάχες, αλλά όχι τον πόλεμο από έναν στρατό απελπισμένων για μια σειρά από λόγους. Όμως αποτελεί ένα από τα φωτεινότερα σημεία της αρχαίας ιστορίας και το όνομα του αδούλωτου Θράκα έχει πάρει τη θέση του στο πάνθεον των φημισμένων πολεμιστών που δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι.