ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ (ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΑΝΙΩΝ)

Ο ΚΥΔΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΗΣ | Εκείνο το χλιαρό πρωινό της 20ης Μαΐου 1941 σημάδευε την πιο σκληρή αλλά και πιο ένδοξη της πολυτάραχης ζωής του επισκόπου Κυδωνιάς και η Αποκορώνου Αγαθαγγέλου Ξηρουχάκη. Εκατοντάδες αεροπλάνα σκορπούσαν φωτιά και ατσάλι πάνω στα Χανιά, την πρωτεύουσα της Κρήτης και γκρέμιζαν τα τελευταία ερείπια που είχαν μείνει από τους προηγούμενους βομβαρδισμούς. Αρχές και ιερείς ζητούσαν από τον επίσκοπο να φύγει από την πόλη:

— Ο λαός έφυγε. Η πολιτεία είναι ρημαδιό. Θεοφιλέστατε, σήκω να φύγεις γιατί θα σκοτωθείς.

— Δεν πάω ποθές, αποκρίθηκε εκείνος με την έντονη προφορά του... Οι ηγέτες δεν γλακούνε σαν τσοι λαγούς. Αν είναι να ποθάνω επά πρέπει να ποθάνω.

Αλλά οι πιλότοι του Στανζέντ δεν αναζητούσαν στρατιωτικούς στόχους. Βομβάρδιζαν κάθε κτίριο. Κάθε μάντρα. Και σε λίγο το Δεσποτικό Μέγαρο γκρεμίστηκε και καταπλάκωσε τον ιεράρχη...

Τον ανέσυραν από τα ερείπια ημιθανή και ύστερα από μια πρόχειρη νοσηλεία στο νοσοκομείο, τον μετέφεραν στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος και από κει στο Μοναστήρι της μετάνοιας του στο Γουβερνέτο. Ημίγυμνος φυγάς πάνω σε ένα γαϊδουράκι, ο Αγαθάγγελος ένιωθε βαρύτατη οδύνη. Αλλά παρηγορούσε τον εαυτό του:

- Δεν είσαι μπλειό Αγαθάγγελε το Ξανθό Διακάκι του 1897. Τότε που έπεφτες στη μάχη σαν το θεριό και τσάκιζες τον Τούρκο. Τώρα είσαι κοντά 70 χρόνων! ...Και όμως. Τέσσερις μέρες αργότερα ο γηραιός επίσκοπος με μερικούς άλλους καπετάν-καλόγερους κατέβηκε στη θέση Αυλάκι Ακρωτηρίου και αιχμαλώτισε 13 Γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Ναι. Τους παρέδωσε ονομαστικά με πρακτικό στον σταθμάρχη Στερνών και γύρισε στη σπηλιά της Παναγιάς της Αρκουδιάς... Σε λίγο, τον περίμενε η πορεία προς τον Γολγοθά.

Ο Άγγελος Ξηγουχάκης γεννήθηκε το 1872 στο χωριουδάκι Σούρη Αποκορώνου. Η οικογένειά του είχε νεκρούς στους αγώνες του Έθνους και ο ίδιος νεαρός ακόμη πολέμησε στους τελευταίους απελευθερωτικούς αγώνες.

Αίγα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Κρήτης, αρχίζει η πορεία του Αγγέλου στα Γράμματα, ιερά και κοσμικά. Το 1889 τον βρίσκουμε Δόκιμο στη Μονή Γουβερνέτου Ακρωτηρίου. Το 1892 θα καρεί μοναχός. Και Αγαθάγγελος πλέον συνεχίζει την πορεία του. Φοιτά στο Γυμνάσιο Χανίων και στο Ιεροδιδασκαλείο Αγίας Τριάδος Ακρωτηρίου. Γίνεται διευθυντής Δημοτικού σχολείου και γραμματεύς των Μονών Αγίας Τριάδος και Γουβερνέτου. Αρχιμανδρίτης το 1905. Καθηγητής των Ιερών στο Ρέθυμνο και μετά εφημέριος του Αγίου Γεωργίου Βενετίας. Φοιτά 5 χρόνια στα Πανεπιστήμια Παταβίου και Βονωνίας. Αναγορεύεται διδάκτωρ της Φιλοσοφίας. Ταυτόχρονα αναδιφεί τα αρχεία της Βενετίας και εκδίδει μεγάλης σημασίας για την ιστορία μας κείμενα. Εκδίδει το ποίημα του Μπουνιαλή για τον Κρητικό Πόλεμο (1645-1669). Συγγράφει μελέτες για το βενετικό διοικητικό σύστημα στην Κρήτη. Για τις επαναστάσεις στο διάστημα 1303-1366. Την βενετοκρατούμενη Ανατολή και πολλά άλλα. Παράλληλα, γράφει άρθρα σε θεολογικά περιοδικά. Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρετεί ως στρατιωτικός ιερέας στο Συμμαχικό Στρατό. Το 1920 διορίζεται εφημέριος της Αγίας Τριάδος Βιέννης. Και ταυτόχρονα διδάσκει Νέα Ελληνικό στο εκεί Πανεπιστήμιο...

Δεκαπέντε χρόνια στη Βιέννη εκδίδει σειρά βιβλίων και συγγράφει μελέτες θεολογικές, φιλοσοφικές, ιστορικές. Διεθνείς και ελληνικές πνευματικές οργανώσεις τον βραβεύουν και τον κάνουν επίτιμο μέλος τους.

Στο μεταξύ, στην Κρήτη, χηρεύουν πέντε θέσεις επισκόπων. Ο Αγαθάγγελος εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο Κρήτης επίσκοπος Κυδωνιάς και Αποκορώνου (με έδρα τα Χανιά) και η εκλογή επικυρώνεται από το Πατριαρχείο. Χειροκροτείται την 1η Μαρτίου 1936.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΜΗΡΟΙ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ, ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΥ ΑΝΤΗΛΛΑΓΗΣΑΝ ΜΕ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΤΟ 1945, ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ. ΤΡΙΤΟΣ ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΩΝ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ.

Η υποδοχή που του έκαναν οι Κρήτες

Ο ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΑΤΟ ΑΡΜΟΣΤΗ ΚΡΗΤΗΣ, ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΓΕΩΡΓΙΟ.

θα μείνει ιστορική. Η δικτατορία Μεταξά που επεβλήθη ύστερα από λίγους μήνες έφερε σε δύσκολη θέση τον Αγαθάγγελο, αλλά το κύρος του ήταν τόσο μεγάλο που κανείς δεν τόλμησε να τον ενοχλήσει.

Το κοινωνικό και διαφωτιστικό του έργο ήταν πρωτοφανές για την Κρήτη. Ιδρύματα, σχολές, φροντιστήρια, Ταμεία εράνων. Μέρα-νύχτα κινείται παντού. Εκδηλώνει συχνά τα αντιφασιστικά του αισθήματα:

— «Τα κοινά δι’ όλους τους ανθρώπους αγαθά πειρώνται να καταστρέφουν οι δυνάμεις του σκότους με επικεφαλής τους αντίχριστους Χίτλερ και Μουσολίνι εκφωνεί πύρινο λόγο στο ετήσιο μνημόσυνο του Ελευθέριου Βενιζέλου. Και φτάνουμε στην κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς.

— Επά σε θέλω, Αγαθάγγελε, ψιθυρίζει ο επίσκοπος όταν επικεφαλής προυχόντων της πόλεως ζήτησε από τις Αρχές Κατοχής να σταματήσουν πλέον τους τουφεκισμούς πολιτών και τις καταστροφές χωριών.

Είπε γερμανικά στον στρατηγό Αντρέ, τον διοικητή Κρήτης:

— Ακόμη και ο Μωάμεθ εσταμάτησε τις σφαγές στην Κωνσταντινούπολη μετά τριήμερο. Εσείς συνεχίζετε επί εβδομάδες τους τουφεκισμούς. Ο λαός απλώς αντιστάθηκε στην εισβολή ξένων.

Ο στρατηγός απάντησε σκληρά:

«Και οι Άγγλοι ήταν ξένοι αλλά δεν τους πολεμήσατε!».

— Οι Άγγλοι ήρθαν ως σύμμαχοι και συνεπολέμησαν μαζί μας κατά των εισβολέων.

Ο στρατηγός εξαγριώθηκε:

«Παρέβειτε τα διεθνή νόμιμα. Οι πολίτες έλαβαν τα όπλα εναντίον μας. Σκοτώσατε ακόμη και αιχμαλώτους. Ακρωτηριάσατε νεκρούς».

— Όχι, εμείς δεν τα κάναμε ποτέ στην ιστορία μας αυτά.

Ο Αντρέ, όμως, ήταν ανένδοτος: «Ο λογαριασμός δεν έκλεισε ακόμη». Και συνέχισε τις ομαδικές εκτελέσεις.

Ο επίσκοπος τρέχει, αγωνίζεται, παρακαλεί, αλλά και προειδοποιεί τους κατακτητές. Απελπισμένοι συγγενείς φυλακισμένων προστρέχουν στον Αγαθάγγελο. Ζητούν βοήθεια και εκείνος τρέχει παντού, στα στρατοδικεία, στις φυλακές. Ενθαρρύνει και παρηγορεί. Ταπεινώνεται από τους κατακτητές αλλά συχνά πετυχαίνει και σώζει ζωές.

Την ίδια ψώρα τα μοναστήρια της Κρήτης είχαν γίνει κέντρα της Αντιστάσεως. Ιερείς και μοναχοί μάχονταν και τα ράσα μάτωναν παντού, ο Αγαθάγγελος ένιωθε βαθύτατα ικανοποίηση όταν μάθαινε τη δράση των ιερωμένων παρά το γεγονός ότι η δράση αυτή δυσκόλευε τη δική του προσπάθεια. Το Σεπτέμβριο του 1944, οι Γερμανοί ηττημένοι εγκαταλείπουν τα Βαλκάνια. Μένουν, όμως, στην Κρήτη και εξακολουθούν να βιαιοπραγούν. Ο διορισμένος γενικός διοικητής εξαφανίζεται και ο λαός σύσσωμος ζητά να ανατεθεί στον επίσκοπο η Γενική Διοίκηση. Συνεννοείται με τους ηγέτες της Αντιστάσεως και των δύο παρατάξεων και αναλαμβάνει. Από την ημέρα εκείνη μέχρι τις 25 Μαΐου του 1945 οι Γερμανοί της Κρήτης παραδόθηκαν, ο Αγαθάγγελος αναπτύσσει μια πολύπλευρη δραστηριότητα. Συμπαρίσταται στις προσπάθειες Κ. Μητσοτάκη—Αριστερών για να αποτραπεί ο εμφύλιος. Προτάσσει τα στήθη του στα γερμανικά αποσπάσματα που εξακολουθούν να σκοτώνουν ως την ύστατη στιγμή και αναδεικνύεται πανεθνικός ηγέτης.

Και στην ταραγμένη, τη ματωμένη περίοδο που ακολούθησε την Κατοχή, ο Αγαθάγγελος δεν έχασε το κύρος του, την επιρροή του στον απλό λαό και την εκτίμηση των κοινωνικών παραγόντων της περιοχής του. Σε μια εποχή που αμφισβητήθηκαν αξίες, ποδοπατήθηκαν σύμβολα και εξευτελίστηκαν θεσμοί, ο γηραιός επίσκοπος των Χανίων έμεινε ψηλά. Σοφός, ψύχραιμος, έντιμος, ευθύς, θαρραλέος και αδιάλλακτος μαχητής του Δικαίου και υπερασπιστής των αδυνάτων μέχρι θανάτου. Ως την ώρα που ο ιεράρχης με τη λιονταρίσια χαίτη φορτωμένος 86 δραματικά χρόνια έπεσε στη γη και τον σκέπασε ευλαβικά το χανιώτικο χώμα. Ήταν το 1958...

ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙΩΝΑΣ ΕΚΔΟΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΑΘΗΝΑ

from ανεμουριον https://ift.tt/38iYdgz
via IFTTT