Το βράδυ της 19ης Ιουλίου, ημέρα Παρασκευή, παραμονή της εισβολής, γυρίζαμε με λαντ-ρόβερ όλα τα Κάτω Φυλάκια (2ος Λόχος) μαζί με τον Υπ/γό Δαμιανίδη Χρήστο, διοικητή Λόχου Διοικήσεως, που έδινε αυστηρές οδηγίες στους άνδρες των φυλακίων να μην πυροβολούν προς τον Τ/Κ θύλακα, και ότι σε περίπτωση που κάποιος πυροβολούσε θα έπρεπε να βρεθεί νεκρός Τούρκος στα 10 μέτρα από το φυλάκιο, διαφορετικά όποιος είχε πυροβολήσει θα πήγαινε στρατοδικείο.
Μου είχε κάνει εντύπωση η διαταγή αυτή, και όταν ρώτησα τον Υπ/γό τι συμβαίνει μου απάντησε ότι υπάρχουν διαταγές για να μην δώσουμε αφορμή στους Τούρκους να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να δημιουργήσουν επεισόδια. Με την επιστροφή μας στην έδρα του τάγματος το βράδυ της 19ης Ιουλίου, πέρασα και από τον θάλαμο Διαβιβάσεων, και θυμάμαι που ο διαβιβαστής μού έδειξε σήμα του ΓΕΕΦ (το οποίο είχε ήδη δώσει στον Διοικητή) το οποίο ανέφερε: «Α/Α ΤΣΙΑΡΛΙ»… εκ των υστέρων έμαθα ότι αυτός ήταν κωδικός για πλήρη αντιαεροπορική ετοιμότητα, πράγμα που σήμαινε ότι θα έπρεπε να ταχθούν τα αντιαεροπορικά πολυβόλα…. κάτι που δεν έγινε… Όλα αυτά συνέβαιναν το βράδυ που η Τουρκική αποβατική αρμάδα είχε αποπλεύσει από την Μερσίνα, και έπλεε ολοταχώς προς τις ακτές της Κερύνειας.
20 Ιουλίου – Ξημέρωμα
Ξημέρωσε η 20η Ιουλίου – ημέρα Σάββατο…. Εγερτήριο στις 4:30 π.μ.… Θυμάμαι ήμουν ακόμα με τις σαγιονάρες και την νιψομαντηλιά γύρω στο σβέρκο, ήμουν στη μέση της πλατείας της έδρας του τάγματος, κι΄ έπινα τσάι από την καραβάνα κοιτάζοντας προς τον Πενταδάκτυλο… Έτσι όπως είχα την καραβάνα σηκωμένη στο ύψος του στόματος, είδα 3-4 στήλες άσπρου καπνού να σηκώνονται από την κορυφογραμμή του Πενταδακτύλου, κι΄ ένα μαχητικό αεροπλάνο να πετά με κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά, πάνω από τον θύλακα Αγύρτας – Κιόνελι και να κουνά τα φτερά του σαν χαιρετισμό προς τους Τούρκους στον θύλακα αποκάτω… με την άκρη του ματιού μου είδα πυκνά σύννεφα μαύρου καπνού στ΄ αριστερά, στο βάθος του ορίζοντα… κοίταξα προς τα εκεί και είδα πολλές στήλες πυκνού μαύρου καπνού, και μαχητικά αεροπλάνα να κάνουν βυθίσεις πάνω από την περιοχή της Μύρτου.
Στεκόμουν σαν αποσβολωμένος με την καραβάνα με το τσάι ακόμα στο χέρι κοιτάζοντας όλο αυτό το σκηνικό μη πιστεύοντας αυτά που έβλεπα… ήταν ένα εξωπραγματικό συναίσθημα…. ένοιωθα ότι παρακολουθούσα κινηματογραφική ταινία….. μόνο που δεν ήταν ταινία, ήταν πραγματικότητα και βρισκόμουν μέσα! Η Τουρκική εισβολή είχε ξεκινήσει, και δυστυχώς μας βρήκε στον ύπνο…
20 Ιουλίου – Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών
Φωτιές είχαν ξανά-ανάψει στον Πενταδάκτυλο από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς… Κάποια ώρα αργότερα – ακόμα νωρίς το πρωί, ένα μαχητικό έκαμε βύθιση και πολυβόλησε την έδρα του τάγματος…. Προς τα ανατολικά, τουρκικά μαχητικά βομβάρδιζαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό, στήθηκαν τα αντιαεροπορικά πολυβόλα, και άρχισαν να φορτώνονται τα σχετικά εφόδια πάνω στα οχήματα μεταφοράς, για την μετάβαση του τάγματος στην διάβαση του Αγ. Παύλου πάνω στον Πενταδάκτυλο, που ήταν η πολεμική έδρα του τάγματος.
Μέσα σε όλο αυτό τον αναβρασμό, γύρω στις 05:30 π.μ. ακούσαμε ένα συνεχές βουητό στην περιοχή, νότια του Αγ. Βασιλείου. Αντιληφθήκαμε πάνω από 10 αργοκίνητα μεταγωγικά, που πετούσαν χωρίς συνοδεία μαχητικών
ευθυγραμμισμένα το ένα πίσω από το άλλο…. περίπου στο ύψος της Δένειας με κατεύθυνση προς Λευκωσία. Θυμάμαι τους πολυβολητές να ρωτούν φωναχτά: «Κύριε Διοικητά να ρίξουμε;», για να πάρουν την απάντηση από τον Υποδιοικητή, Ταγματάρχη Καλλιμάνη Νικόλαο: «Όχι, συμμαχικά είναι!»…
Προφανώς κάθε άλλο παρά «συμμαχικά» ήταν… επρόκειτο για τα μεταγωγικά που επιχειρούσαν την ρίψη του πρώτου κύματος των Τούρκων αλεξιπτωτιστών, και βρισκόντουσαν τραγικά εκτός πορείας! Ο πιλότος του προπορευόμενου μεταγωγικού θα πρέπει να αντιλήφθηκε το λάθος πορείας όταν θα αντίκρισε την Λευκωσία μπροστά και αριστερά του αντί στα δεξιά του – όπως κανονικά θα την αντίκριζε αν ήταν στην σωστή πορεία βόρεια της Λευκωσίας με άξονα δυτικά– ανατολικά πάνω από το Κιόνελι…
Σε κάποιο σημείο στο ύψος της Κοκκινοτριμιθιάς, τα μεταγωγικά έκαναν αργή ανοιχτή στροφή 180 μοιρών, και πέρασαν χαμηλά πάνω από τον Γερόλακκο, και πάνω από τον Αγ. Βασίλειο… Τα τουρκικά ασπρο-κόκκινα εθνόσημα φαινόντουσαν καθαρά και ευδιάκριτα. Άκουσα ξανά τους πολυβολητές να ρωτούν φωναχτά: «Κύριε Διοικητά να ρίξουμε;», για να πάρουν ξανά την ίδια απάντηση από τον Υποδιοικητή: «Όχι, συμμαχικά είναι!»… Τα χωρίς συνοδεία μαχητικών αργοκίνητα τουρκικά μεταγωγικά συνέχισαν να πετούν ανενόχλητα μέσα από τα στόχαστρα των αντιαεροπορικών μας πολυβόλων, πέταξαν προς την Σκυλλούρα και χάθηκαν στο βάθος του ορίζοντα προς την κατεύθυνση του κόλπου της Μόρφου…
Λίγη ώρα αργότερα ξαναεμφανίστηκαν τα ίδια μεταγωγικά – πάντα χωρίς συνοδεία μαχητικών – να πετούν στον σωστό αυτή την φορά άξονα πορείας από δυτικά προς ανατολικά, στα βόρεια της Λευκωσίας στο ύψος του Κιόνελι.
Είχαν προφανώς κάνει επαναστροφή 180 μοιρών μάλλον στα ανοιχτά του κόλπου της Μόρφου, και αυτή την φορά ακολουθούσαν τον σωστό άξονα πορείας που τους έφερνε στα βόρεια της Λευκωσίας, πάνω από τον θύλακα Αγύρτας – Κιόνελι και άρχισαν να ρίχνουν αλεξιπτωτιστές στο ύψος του Κιόνελι. Άκουσα τότε τον Υποδιοικητή να δίνει διαταγή: «Πυρ!»…. Αλίμονο, ήταν τότε πολύ αργά! Τα τουρκικά μεταγωγικά ήταν πια εκτός βεληνεκούς και έριξαν όλο το ανθρώπινο φορτίο τους χωρίς κανένα πρόβλημα στην περιοχή του Κιόνελι.
Το τραγικό λάθος των πιλότων των Τουρκικών μεταγωγικών που αρχικά ακολούθησαν – ασυνόδευτα – λανθασμένο άξονα πορείας για την ρίψη του πρώτου κύματος των αλεξιπτωτιστών, και η ανεμπόδιστη πτήση τους πάνω από την έδρα του 231 ΤΠ (και πιθανώς πάνω και από άλλες μονάδες της ΕΦ στην πορεία τους) την στιγμή που βρισκόντουσαν στο στόχαστρο των αντιαεροπορικών μας πολυβόλων, αποτελούσε κατά την ταπεινή μου γνώμη, χρυσή ευκαιρία να πληγούν καίρια οι αλεξιπτωτιστές τις πρώτες κρίσιμες ώρες της εισβολής. Ένα θανάσιμο λάθος των Τούρκων, που δυστυχώς έμεινε ανεκμετάλλευτο από την Εθνική Φρουρά.
Tο γεγονός αυτό τονίζει επίσης το επίπεδο συνεννόησης και επαγγελματισμού του Τουρκικού στρατού (ή μάλλον της Τουρκικής αεροπορίας ίσως;) που εκτός από την θανάσιμα λανθασμένη αρχική πορεία ρίψης των αλεξιπτωτιστών, βύθισε και ένα Τουρκικό αντιτορπιλικό στα ανοιχτά της Πάφου εκλαμβάνοντας το για Ελληνικό πολεμικό πλοίο…
Εκείνο που με ξενίζει με όλη αυτή την ιστορία, είναι το γεγονός ότι το περιστατικό αυτό έμεινε ασχολίαστο σχεδόν από όλους τους αυτόπτες μάρτυρες.
Οι αναφορές τόσο του Υπ/γού Αθανάσιου Μάμαλη όσο και του Δόκιμου Παρασκευά Γελαστού, είναι εντελώς συμπωματικές, και δεν αναφέρονται στην ουσία που κατά την γνώμη μου είναι ότι επρόκειτο για τραγικό λάθος των Τούρκων και ότι αφήσαμε να περάσει ανεκμετάλλευτη μια ευκαιρία να επιφέρουμε καίριο πλήγμα στο πρώτο κύμα των Τούρκων αλεξιπτωτιστών τις κρίσιμες πρώτες ώρες της εισβολής. Θανάσιμο λάθος των Τούρκων και ανεκμετάλλευτη – δυστυχώς – ευκαιρία για την Εθνική Φρουρά…
20 Ιουλίου – Η επιστράτευση και η μεταφορά του τάγματος στον Πενταδάκτυλο (πέρασμα του Αγ. Παύλου)
Πήγαμε γρήγορα στους θαλάμους μας, και αρχίσαμε να γεμίζουμε τα γυλιά μας, και να παίρνουμε τον οπλισμό μας, για να φορτωθούν στα φορτηγά που θα μας ανέβαζαν στον Πενταδάκτυλο. Θα μου μείνει αξέχαστη η συνομιλία με τον στρ/τη Μάρκου Ηλία, επίσης από τον ΛΔ, που με είδε να βάζω τις δύο καραβάνες μου στο γυλιό και να μου λέει … «ρέ Ηλιάδη, δώσμου μιαν καραβάνα να χαρείς τζι΄εν έχω καθαρήν… τουλάχιστον αν ένι να πεθάνουμεν να πάμεν με καθαρήν καραβάναν»… του έδωσα φυσικά την μια από τις δύο καραβάνες που είχα…
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ο στρατιώτης Μάρκου Ηλίας, θα σκοτωνόταν από βλήμα όλμου πάνω στο ύψωμα Καλαμπάκι… ήταν ανήμερα της ονομαστικής του γιορτής και των γενεθλίων του. Όταν αργότερα έμαθα για τον θάνατό του έφερα ξανά στο μυαλό μου την στιχομυθία που είχαμε το πρωινό της 20ης Ιουλίου που είχε μείνει καρφωμένη στην μνήμη μου και μ’ έπιασε ρίγος… Καθώς προχωρούσε το πρωινό, και συνεχιζόταν πυρετωδώς η φόρτωση υλικού στα «Μπέτφορντ», άρχισαν να καταφθάνουν και οι έφεδροι που παρουσιάζονταν για κατάταξη, αφού είχε εντωμεταξύ κηρυχθεί γενική επιστράτευση.
Μαζί με τον Υπδ. Κυριάκου Ανδρέα και υπό την εποπτεία το Υπ/γού Δαμιανίδη Χρήστου, στήσαμε πρόχειρα συνεργείο με τραπέζια στην πλατεία του τάγματος για να καταγράφουμε τους έφεδρους που παρουσιάζονταν και να τους κατανείμουμε στους λόχους, και κατόπιν τους παραπέμπαμε στο πρόχειρο συνεργείο της Διαχείρισης Υλικού για να παραλάβουν ιματισμό και οπλισμό…
Με το τέλος της επιστράτευσης και την συγκρότηση των λόχων, ανεβήκαμε στα «Μπέτφορντ» καθώς και σε πλήθος επιταγμένων οχημάτων που οδηγούσαν οι ίδιοι οι έφεδροι… κατευθυνθήκαμε προς Σκυλλούρα και μετά προς Άγιο Ερμόλαο και Σύσκληπο με προορισμό το στρατηγικό πέρασμα του Αγίου Παύλου στον Πενταδάκτυλο, που ήταν η έδρα του 3ου λόχου και η πολεμική έδρα του τάγματος. Μαζί με το 231 ΤΠ ανέβαινε και η 31 ΜΚ των ΛΟΚ, που θα εξορμούσε αργότερα από τις ανατολικές θέσεις του 231 ΤΠ προς το ύψωμα Κοτζιάκαγια μπροστά από το φρούριο του Αγ. Ιλαρίωνα….Ήταν μια εκτεταμένη φάλαγγα, και θεωρώ ότι φανήκαμε τυχεροί που δεν μας εντόπισε η Τουρκική αεροπορία – την ίδια τύχη δεν είχε η φάλαγγα του 281 ΤΠ στην Μύρτου ούτε η φάλαγγα του 286 ΜΤΠ που κτυπήθηκε αργότερα λίγο πιο κάτω στον Κοντεμένο…
Στο ύψος των χωριών Αγ. Ερμόλαος και Σύσκληπος μπροστά από το ύψωμα Καλαμπάκι που αποτελούσε το προκεχωρημένο Τουρκικό δυτικό οχυρό του θύλακα Αγύρτας – Κιόνελι, αρχίσαμε να δεχόμαστε πυρά όλμων… η φάλαγγα σταμάτησε και οι στρατιώτες κατέβηκαν από τα οχήματα και καλύφθηκαν πίσω από παρακείμενους βράχους… Θυμάμαι το χαρακτηριστικό σφύριγμα των βλημάτων του όλμου πριν κτυπήσουν τον στόχο τους, που όπως είναι όπλο καμπύλης τροχιάς, δεν ξέρεις που θα χτυπήσει… Ένα «Μπέτφορντ» είχε ακινητοποιηθεί (μάλλον από μηχανική βλάβη παρά από κτύπημα όλμου) περίπου στο μέσον της φάλαγγας που ανέβαινε τον στενό δρόμο προς τον Πενταδάκτυλο, ακινητοποιώντας ολόκληρη την φάλαγγα και βάζοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια ολόκληρου του τάγματος που γινόταν έτσι εύκολος στόχος για τα χτυπήματα των τουρκικών όλμων από το Καλαμπάκι…
Είδα τότε κάμποσους Λοκατζήδες με τα χαρακτηριστικά πράσινα μπερέ και κοντά παντελόνια (οι Λοκατζήδες φορούσαν τότε κοντά παντελόνια για καλοκαιρινή στολή) να πηγαίνουν προς τη μια πλευρά του «Μπέτφορντ» και να αρχίζουν να το κουνούν πέρα-δώθε φωνάζοντας ρυθμικά «ώπα – ώπα» μέχρι που το κούνησαν αρκετά για να γείρει από την μια πλευρά και το έριξαν στον γκρεμό, απελευθερώνοντας έτσι την πορεία της φάλαγγας… Η σκηνή αυτή μου αποτυπώθηκε και έδωσε μια «ελαφρά» νότα στην όλη πορεία μας, μέσα από τα ρυθμικά «ώπα» των Λοκατζήδων και τα γιουχαΐσματα τους όταν έριξαν το ακινητοποιημένο φορτηγό στον γκρεμό… Τίποτα δεν μπορούσε να σταθεί στον δρόμο μας.
Ξανανεβήκαμε στα μεταφορικά μας, και συνεχίσαμε την πορεία μας απρόσκοπτα χωρίς άλλα επεισόδια μέχρι την έδρα του 3ου λόχου στο πέρασμα του Αγ. Παύλου. Φτάσαμε στην πολεμική έδρα του τάγματος υπολογίζω κοντά στο μεσημέρι με υψηλό ηθικό και γεμάτοι ενθουσιασμό… Θυμάμαι όταν κοίταξα τότε προς την άλλη μεριά του βουνού, προς τη μεριά της θάλασσας, μέτρησα καμιά σαρανταριά πλοία και αποβατικά να πηγαινοέρχονται… Η θάλασσα είχε γεμίσει από τουρκικά πλοία… και δυστυχώς οι μονάδες πεζικού και πυροβολικού της Κερύνειας δεν ήταν ταγμένες στους χώρους διασποράς τους… Αν αυτό είχε γίνει, ο κλειστός κολπίσκος του Πέντε Μίλι θα είχε μετατραπεί σε θανάσιμη παγίδα για τους Τούρκους εισβολείς…
Στην συγκέντρωση τάγματος που ακολούθησε, ο Διοικητής αντί να τονώσει το ηθικό μας ή να μας μιλήσει για την αποστολή μας, άρχισε να μας κάνει παρατηρήσεις γιατί ήμασταν αξύριστοι και με αστίλβωτα άρβυλα… δεν ήταν δυστυχώς η τελευταία φορά που ο διοικητής μας θα μας απογοήτευε, χάνοντας κάθε ψυχική επαφή με τους στρατιώτες του.
from History-point.gr https://ift.tt/3eKybah
via IFTTT