 |
| Γενική άποψη του χώρου ανασκαφής. |
Ο Κύνος αναφέρεται από τον 'Ομηρο, ως μια από τις πόλεις της ανατολικής Λοκρίδος που μετείχαν στην Τρωική εκστρατεία (Ιλιαδα, ΙΙ, 531-533). Η ανατολική Λοκρίδα αποτελούσε τμήμα του μυκηναϊκού κόσμου και ο Κύνος ήταν το κυριότερο λιμάνι της, που σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές κατοικήθηκε από τον Δευκαλύωνα και την Πύρρα (Στράβων ΙΧ, 4,2) ή από τον ήρωα Λοκρό που έδωσε το όνομά του στην περιοχή. Σε χαμηλό παραθαλάσιο λόφο στη θέση Πύργος ή Πάτι στην παραλία Λιβανατών, βορειοανατολικά της σύγχρονης κοινότητας, οικοδομικά λείψανα ταυτίστηκαν με την αρχαία ομηρική πόλη Κύνο, το σπουδαιότερο λιμάνι της Οπουντίας Λοκρίδας.
Ανασκαφική διερεύνηση στο βορειοδυτικό τμήμα του λόφου έδειξε ότι η θέση χρησιμοποιήθηκε συνεχώς από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3000-2800 π.Χ.) μέχρι τους Βυζαντινούς χρόνους (5ος - 6ος αι. μ.Χ.).
Τα καλύτερα σωζόμενα αρχιτεκτονικά λείψανα ανήκουν στην Υστεροελλαδική ΙΙΙΓ, δηλαδή στο 12ο αι. π.Χ. Οι προγενέστερες περίοδοι της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (14ος και 13ος αι. π.Χ.) αντιπροσωπεύονται από σπαράγματα τοίχων, δάπεδα και κεραμική. Σε βαθύτερα στρώματα βεβαιώθηκε η Μεσοελλαδική χρήση του χώρου, με την διερεύνηση έξι (6) κιβωτιόσχημων τάφων.
Ο λόφος περβάλλεται από τείχος πρώιμης ελληνιστικής εποχής κτισμένο με μεγάλες λαξευτές λιθόπλινθους, κατά το ισόδομο σύστημα. Η κατοίκηση του χώρου κατά τη γεωμετρική, αρχαϊκή και κλασική περίοδο βεβαιώνεται μόνο από την περισυλλεγείσα κεραμική, χωρίς παρουσία οικοδομικών λειψάνων, διότι ο λόφος ισοπεδώθηκε συστηματικά κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο και τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, μετά το πέρας των οποίων εγκαταλείφθηκε.
Χρονολόγηση
3000 - 2800 π.Χ.
2100/1900 π.Χ.
1600 - 1100 π.Χ.
1100 - 1050 π.Χ.
1050 - 900 π.Χ.
Περιγραφή
Ο χαμηλός λόφος στη θέση Πύργος ή Πάτι στην παραλία Λιβανατών ΒΑ της σύγχρονης ομώνυμης κωμόπολης ταυτίζεται με τον Ομηρικό Κύνο, το σπουδαιότεο λιμένα της Οπουντίας Λοκρίδας. Ο Κύνος δεσπόζει ενός ζωτικού χερσαίου δρόμου και ελέγχει ένα σημαντικό θαλάσσιο πέρασμα στο βόρειο Ευβοϊκό κόλπο. Φαίνεται ότι ο λόφος δημιουργήθηκε από την επίχωση αλλεπάλληληων στρωμάτων κατοίκησης. Ανασκαφική διερεύνηση στο Β.Δ τμήμα του έδειξε ότι η θέση χρησιμοποιήθηκε συνεχώς από την Τελική Νεολιθική (4300-3200π.Χ) μέχρι τους Βυζαντινούς χρόνους (5ος - 6ος αι. μ.Χ) Τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά λείψανα όμως ανήκουν κυρίως στην Ύστερη εποχή του Χαλκού (Υστεροελλαδική ΙΙΙΓ, 12ος αι. π.Χ). Λίγα όστρακα της Τελικής Νεολιθικής εποχής, όπως και Μεσοελλαδικοί κιβωτιόσχημοι τάφοι, οι οποίοι περιείχαν νεκρούς σε συνεσταλμένη στάση με λίγα κτερίσματα, μαρτυρούν την προμυκηναϊκή δραστηριότητα στην περιοχή. Μεταξύ των στρωμάτων αυτών και των θεμελίων των υπερκείμενων κτισμάτων της Υστεροελλαδικής ΙΙΙΓ περιόδου, θεμέλια τοίχων αποτελούν ένδειξη για την παρουσία και των πρώιμων Υστεροελλαδικών φάσεων (14ος -13ος αι. π.Χ). Τα κτίσματα της Υστεροελλαδικής ΙΙΙΓ, με πλίνθινους τοίχους σε θεμέλια από αργούς λίθους, ανήκαν σε συγκροτήματα οικιών με αποθηκευτικούς χώρους και εργαστήρια. μερικά δωμάτια περιείχαν δοχεία από άψητο πηλό για αποθήκευση της συγκομιδής. Τμήμα δαπέδου κεραμικού κλιβάνου, όστρακα κακής όπτησης και σκουριές αποτελούν ενδείξεις παραγωγής κεραμικών αγγείων και μεταλλουργίας. Τα κτίσματα καταστράφηκαν από σεισμό στα μέσα του 12ου αι. π.Χ. Στο στρώμα καταστροφής αυτής της φάσης βρέθηκαν τμήματα κρατήρων με παραστάσεις πολεμικών πλοίων και κομμάτια πήλινων ομοιωμάτων πλοίων, τα οποία παρέχουν πληροφορίες για τύπους σκαφών και ναυμαχίες της Ύστερης εποχής του Χαλκού. Μετά το σεισμό τα κτήρια ανοικοδομήθηκαν ή επιδιορθώθηκαν και εφοδιάστηκαν με μεγάλους πίθους αντί για πήλινες θήκες. Ωστόσο, και αυτά κάηκαν στο τέλος του 12ου αι. π.Χ από φωτιά, η οποία ίσως προκλήθηκε από σεισμό. Τα ερείπια ισοπεδώθηκαν και μικρά κτίσματα κατασκευάστηκαν αμέσως μετά. Στα δάπεδά τους ανοίθχθηκαν μικροί κιβωτιόσχημοι τάφοι, οι οποίοι φιλοξένησαν παιδιά. Τμήμα κτίσματος της Πρωτογεωμετρικής περιόδου (10ος αι. π.Χ) μαρτυρούν τη συνέχεια του οικισμού σε μεταγενέστερη εποχή. Στην Ελληνιστική περίοδο χρονολογείται το οχυρωματικό τείχος, το οποίο περιβάλλει την κορυφή του λόφου. Την εποχή της Ρωμαιοκρατίας, ο λόφος ξανακατοικείται με κτήρια που θεμελιώνονται πάνω από τα μυκηναϊκά. Η πρώιμη Βυζαντινή περίοδος επίσης επιβεβαιώνεται από την παρουσία κτηρίων.
Συντάκτης
Ελένη Ζάχου, αρχαιολόγος
πηγές:odysseus.culture.gr 1 2
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr
ΘΕΜΑ:
ΕΚΤΟΣ ΛΑΜΙΑΣ