του ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΑΣΗ
Από τη βαθιά αρχαιότητα ως τον προηγούμενο αιώνα στα «περάσματα» και στις «καβάτζες» των κάβων των μεσογειακών ακτών ανθούσε η πειρατεία. Άλλοτε με την πραγματική έννοια της, δηλ. την καταδρομή με πλοίο με σκοπό τη ληστεία στην ανοιχτή θάλασσα κι άλλοτε με την έννοια της ληστοπειρατείας που γινόταν με εφόρμηση σε διερχόμενα σκάφη από τις ακτές.
Ήδη από την εποχή του Πτολεμαίου του Φιλάδελφου έγιναν ειδικές επιχειρήσεις για την πάταξη της πειρατείας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Αργότερα ο Πομπήιος με παρέα και τον νεαρό Μάρκο Αντώνιο κατέστη ο τρομερός διώκτης των πειρατών στην ίδια περιοχή, αφού εξόντωσε χιλιάδες απ' αυτούς, αρχής γενομένης από την Κιλικία έως τα στενά των Κυθήρων και της Σικελίας. Η Μάνη είχε υπερπληθυσμό ήδη από τους ελληνιστικούς χρόνους, γιατί το Ταίναρο είχε καταστεί τόπος συγκέντρωσης Ελλήνων μισθοφόρων.
 |
| ΠΟΡΤΟ ΚΑΓΙΟ. ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΚΡΗ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΚΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ. Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΤΑΝ ΚΑΤΟΙΚΗΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΜΙΚΡΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ. ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ, ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΔΕΝ ΣΩΖΟΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΡΑ ΕΡΕΙΠΙΑ, ΚΤΙΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ GUILLAUME II DE VILLEHARDOUIN ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ ΝΑ ΕΛΕΓΧΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΕΙΡΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ. |
Το πρόβλημα της διατροφής των μισθοφόρων αυτών κατά την παραμονή τους στο Ταίναρο και ώσπου να «βρουν δουλειά» στρατολογούμενοι, επόμενο ήταν να οδηγήσει σ' έναν απλό τρόπο λύσης του: τη ληστοπειρατεία.
Αλλά κυρίως κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και μετά τις Σταυροφορίες, η Ανατολική Μεσόγειος (Κύπρος, Ρόδος, Νησιά αρχιπελάγους, Κρήτη, Μάνη, Επτάνησα) έγιναν έδρες ή ορμητήρια πειρατών.
ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ
Οι πειρατές της Μάνης όπως και οι κλέφτες των βουνών δεν ήταν άλλο από περήφανους και αδάμαστους μαχητές της ελευθερίας. Τα πιο αξιόμαχα στοιχεία του σκλαβωμένου γένους. Δεν ήταν απλώς «πειρατές» οι Μανιάτες αυτοί που χτυπώντας τα τουρκικά πλοία τα οποία πολιορκούσαν την Κρήτη έκαναν βοηθητικό αντιπερισπασμό χάριν των Βενετών (1646-1667). Νύχτα επιτέθηκαν στον τουρκικό στόλο πολλές φορές.
Οι δυσπρόσιτες ακτές της Μάνης και η πενιχρή οικονομία του τόπου ευνοούσαν από την αρχαιότητα τις πειρατικές δραστηριότητες. Στη χαλκογραφία αυτή του Ο. Dapper, από το «Naukeurige Beschryving von Morea...», Άμστερνταμ 1688, ο Capo Matapan (Καβο-Ματαπάς) ή «άκρα Ταίναρον» όπως είναι γνωστό το ακρωτήριο από τον Όμηρο - με τις επάλξεις ενός φρουρίου σκαρφαλωμένου στην απόκρημνη ακτή του.
Πυρπολούσαν κάτω απ' την κόλαση των κανονιών. Γι' αυτό ο Αχμέτ Κιουπρουλής, ο βεζύρης, όταν κατέλαβε την Κρήτη, έταξε διπλό μισθό σε όσους θα τον βοηθούσαν να καταλάβει τη Μάνη.
Κι έστειλε τον αγριότερο πειρατή τον Μωαμεθανών, τον τρόμο της Μεσογείου, τον περιβόητο Χασάν Μπαμπά, κάνοντας τον γενικό ναύαρχο των ναυτικών δυνάμεων της Υψηλής Πύλης, με στόλο και το τρομερό ασκέρι του, διατάζοντας τον ή να υποτάξει τους Μανιάτες ή να τους εξαφανίσει. Αλλά δεν ήταν γραφτό του να πατήσει την Άγια Γη. Οι Μανιάτες τον νίκησαν και του πήραν και δύο πλοία!
Οι θαλασσινοί αυτοί έκαναν πειρατεία σαν αντίσταση-εκδίκηση προς τον δυνάστη τους ή τους φίλους του με συνθήκες τύπου Ιεράς Συμμαχίας.
Τα χριστιανικά πληρώματα τα μεταχειρίζονταν ανάλογα με την σχέση και τη συμπεριφορά του κράτους τους προς τους Έλληνες.
ΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ
Οπωσδήποτε υπήρξαν και μεμονωμένες ατομικές περιπτώσεις βιαιοτήτων για προσωπικές αντεκδικήσεις ή και άτομα (της Μάνης ή άλλων περιοχών ελληνικών) που δεν είχαν ιερό και όσιο και δεν αγωνίζονταν για άλλο σκοπό πέρα από την ιδιοτέλεια τους. Αλλά αυτοί ήταν εξαίρεση και δεν είχαν εκτίμηση ούτε από τους πολύ οικείους τους. Π.χ. η γυναίκα του Κουρσάρου Νικολό Σάσσαρη λέει όταν έμαθε το θάνατο του (περίπου 1815-1825):
Μια σκόλη και μία Κυϊριακή
λούστηκα κι εχτενίστηκα
και στο γυαλί εγυαλίστηκα
Μία μπρατσέρα αγνάντεψε
στο γκάβο τον Μαυρόσπηλίου.
Μαύρα ήτα τα πανία της
μαύρα και τα κουπία της.
Οσο να ντο συνοηθού (= αντιληφθώ)
τη σκάλα για να κατεβού
γιόμισ' η μάντρα κι η γιαβλή
άλλοι κουκιοί άλλοι στραβοί
φαϊμένοι κι ολοαίματοι.
Κι έλειπε μόνο ο Νικολός.
Εσκουξα δυνατή φωνή:
Καλώς τους, καλώς ήρθατε,
αμ' πο' ναι ο Καπετάνιο ζας;
Εκεί στη Μαύρη Θάλασσα,
εκεί εσυναπαντέθημα
με τριά καράβγια τούρκικα
Κι οι Τούρκοι τ' άνομα σκυλιά
ερίξασι τη μπαταϊριά.
Σκοτώθη ο ΜαυροΝικολός
σκοτώθη ο Καπετάνιο μας.
-Είχητα και καλά παθες,
βρε μονομάτη Νικολό,
τι ζ έσκουζα το ψυχικό·
μη μ πάεις κουρσάρος και ζουρμπάς
μη μ πάεις να γδύνεις τα φτωχά.
«ΤΑ ΚΑΚΑΒΟΥΛΙΑ»
Ο άριστος γνώστης της ελληνικής ναυτικής ιστορίας και εξαίρετος θαλασσογράφος Κωνσταντίνος Ράδος στο διήγημα του «Τα Κακαβούλια» παρουσιάζει τα πράγματα όπως πραγματικά ήταν. Το θέμα του διηγήματος:
«Ένα ξένο καράβι εξωκοίλει στο λιμάνι Πορτοκάλιο της Μάνης. Οι γύρω ντόπιοι λιμοκτονούν από αφορία κι ανομβρία χτυπημένοι από στεριάς... Παιδιά και γέροι πεθαίνουν αράδα... Το διαγούμισμα του ξένου καραβιού στερνή τους ελπίδα... Το καταλαμβάνουν με γιουρούσι... Μέσα όμως βρίσκουν πρόσφυγες γυναικόπαιδα από κάποιον πόλεμο της Δ. Ευρώπης, που λιμοκτονούν περισσότερο από εκείνους... Κι αποφασίζουν να τους ταΐσουν και περιθάλψουν μοιράζοντας τους και το στερνό ξεροκόμματο που είχαν!».
Από την εποχή των πατέρα και γιου Λακώνων Θαλασσομάχων Λάχαρη και του Ευρυκλή, ως το 1821, η Μάνη, στην καρδιά της Μεσογείου, απόδειχνε περίτρανα πως ο Ελληνισμός δεν έφυγε ποτέ από την κοιτίδα του και πως «τα δαχτυλίδια αν έπεσαν, τα δάχτυλα του στέκουν».
Ανυπότακτη Μάνη 7 Ημέρες Η Καθημερινή Αθήνα 1995
from ανεμουριον https://ift.tt/2W2Zlkk
via IFTTT