Η καινοτομία των ενθέτων ξεκίνησε το 1878 στην Αμερική, από την σιγαρετοβιομηχανία που κατασκεύαζε τα τσιγάρα «Marquis of Lome» και η οποία τοποθέτησε στο εσωτερικό των τσιγάρων της το πορτρέτο της ομώνυμης μαρκησίας. Το παράδειγμά της ακολούθησαν όλες οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες της εποχής, τυπώνοντας πλημμυρίδα καρτών για τσιγάρα, που συναγωνίζονταν μεταξύ τους σ’ έμπνευση και πρωτοτυπία, σε ποιότητα και αισθητική. Το κόστος κατασκευής των ενθέτων πολλές φορές υπερέβαινε αυτό των τσιγάρων!
Στις αρχές του αιώνα οι Ελληνες καπνοβιομήχανοι της Αιγύπτου, Τόκκος, Πρωτόππαπας, Μελαχροινός κ.ά., στολίζουν τα παγκοσμίου φήμης τσιγάρα τους μ’ εξωτικές ασπρόμαυρες και επιχρωματισμένες φωτογραφίες όπου ρετρό καλλονές εξαντλούν με τις στάσεις τους κάθε πιθανή έκφραση του γυμνού. Μερικές από αυτές στολίζονται με χρυσόσκονη, απομιμήσεις διαμαντιών και άλλων πολύτιμων λίθων. Η ποιότητά τους για τα δεδομένα της εποχής είναι εκπληκτική και οι φωτογραφήσεις γίνονται από μεγάλους καλλιτέχνες. Στο οπισθόκαρτο τυπώνονται προσφορές δώρων, κουπονιών κ.ά. και με γραμμογράφηση επιστολικού δελταρίου τ’ αποκαλυπτικά ένθετα μετατρέπονται σε «πικάντικες» ταχυδρομικές καρτ ποστάλ που ταξιδεύουν και διαφημίζουν την εταιρία που τις εκδίδει σε όλο τον κόσμο.
Πλην των χάρτινων ενθέτων, αργότερα, χρησιμοποιούνται σατέν κομματάκια υφάσματος εικονογραφημένου με ποικίλα θέματα, που γίνονται μόδα και διακοσμούν καπέλα, τραπεζομάντηλα, γραβάτες, ζώνες, ομπρέλες...
Στην Αγγλία γύρω στα 1930 δημιουργούνται λέσχες «καρτοφίλων» και οι κάρτες τσιγάρων, τα λεγάμενα cigarette cards, γίνονται συλλεκτικά αντικείμενα.
Δελτία δώρων
Γύρω στο 1915 κάνουν την εμφάνισή τους στα ελληνικά πακέτα των τσιγάρων ΖΕΝΙΘ, του συνδέσμου καπνοπαραγωγών Αγρίνιου, οι πρώτες κάρτες τσιγάρων. Είναι μικρές φωτογραφίες που απεικονίζουν νεοελληνικές τοπικές ενδυμασίες και τοποθετούνται στο εσωτερικό του πακέτου. Το 1925, κάρτες φιλοξενούνται και στα πακέτα ΝΥΜΦΗ και ΕΘΝΟΣ των εταιριών Φούκα και Κεράνη. Σε απόσταση αναπνοής ακολουθεί το ΤΕΛΕΙΟΝ της καπνοβιομηχανίας Μέξη και πολλές άλλες εταιρίες. Το οπισθόκαρτο εκτελεί χρέη δελτίου δώρων. Διαβάζουμε σε κάρτα των τσιγάρων ΣΠΙΘΑ:
«Οι κομίζοντες εις το κατάστημά μας 120 φωτογραφίες μεγάλων κυτίων ή 240 μικρών τοιούτων, θα λαμβάνουν εν εκ των κάτωθι αναφερομενων ειδών: Πίπες θαυμάσιες, αναπτήρες, σιγαροθήκαι πολυτελείας, σάπωνες αρωμ. Παρισίων (εις κυτία), κτέναι μεγάλαι, αρώματα Παρισίων φιάλαι, σουγιάδες Αγγλικοί και άλλα διάφορα».
Το δελτίο δώρου σύντομα δημιουργεί προβλήματα και το 1927 με κυβερνητική απόφαση καταργείται ως στοιχείο αθέμιτου ανταγωνισμού.
Εμφαση πλέον δίνεται στη θεματογραφία των ενθέτων, η οποία διαστέλλεται και γίνεται πιο τολμηρή για τα ήθη της εποχής. Η ελληνική αγορά απολαμβάνει πλησμονή φωτογραφικών προτάσεων και... προκλήσεων. Παράλληλα με τους αγωνιστές της κρητικής επανάστασης, τους βασιλείς, τις σκηνές καθημερινής ζωής, τα αρχαία μνημεία και τα τοπία, αναιδείς λολίτες, καμπυλλόγραμμες χορεύτριες των γαλλικών καμπαρέ Moulin Rouge και Lido, ηθοποιοί όπως η Σάρα Μπερνάρ αιχμαλωτίζονται στα παραλληλόγραμμα των καρτών. Αρκετές κάρτες, μεταξύ των οποίων κάρτες με γυμνές καλλονές της καπνοβιομηχανίας Μέξη, διέφυγαν του χρόνου τοποθετημένες «ευλαβικά» σε ειδικά κατασκευασμένα άλμπουμ και αποτελούν στις μέρες μας συλλεκτικό είδος και παραμυθία της προεφηβικής καθήλωσης μανιωδών συλλεκτών.
Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αναστέλλεται η έκδοση των καρτών λόγω έλλειψης χαρτιού. Στις δεκαετίες 1940 και 1950, έπειτα από κυβερνητικές απαγορευτικές αποφάσεις, κάποια εικαστικά ενσωματώνονται φειδωλά στο εσωτερικό του σκεπάσματος των πακέτων και σιγά σιγά οι κάρτες χάνονται.
ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
7 ΗΜΕΡΕΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ 1997
from ανεμουριον https://ift.tt/2vuruHI
via
IFTTT
