 |
| Ανάπτυγμα εξωφύλλου σιγαρόχαρτου (10x7 εκ.) φιλοτεχνημένο στο λιθογραφείο Αφοί Τσαούση, στη Σμύρνη. |
Στα μέσα του 17ου αιώνα, στις προθήκες των βιβλιοπωλείων στη Βαρκελώνη κάνει την εμφάνισή του ένα καινούργιο εμπόρευμα. «Μικρά τετράδια χαρτιών για τσιγάρα». Πρόκειται για δεσμίδες μικρών ορθογώνιων άκομψων χαρτιών, κολλημένων στη μια τους διάσταση. Είναι εξευρωπαϊσμένοι απόγονοι των νοτιοαμερικάνικων «παπελίτος» που πολύ πριν από τον 16ο αιώνα ανέφεραν στις αφηγήσεις τους οι ιεραπόστολοι που διέτρεχαν την Νότια Αμερική. Με τον ερχομό του σιγαρόχαρτου στην Ευρώπη, οι ποικιλίες ψιλοκομμένου καπνού αιχμαλωτίζονται στο αγκάλιασμά του -οι άλλοι τρόποι καπνίσματος ατονούν- και μέλλει να δημιουργηθεί το πιο παράδοξο προϊόν των επόμενων αιώνων. Το τσιγάρο. Η επιλογή του σιγαρόχαρτου αποτελούσε, για τους καπνιστές «στριφτών» τσιγάρων, μέρος της ιεροτελεστίας του «στριψίματος». Το κοίταζαν, το άγγιζαν, το χάιδευαν, το διάλεγαν, το τοποθετούσαν ευλαβικά ανάμεσα στον α-ντίχειρα και τον δείκτη και επιμε-λώς δούλευαν τις μικρές τούφες καπνού για να δώσουν το επιθυμητό σχήμα στο τσιγάρο τους. Σιγαρόχαρτα από διάφορες ύλες, όπως ρύζι, βαμβάκι, λινάρι και κάνναβη, σε πολυποίκιλα χρώματα, αποχρώσεις του λευκού, του πράσινου, του ροζ, ώχρες, δοκιμάσθηκαν. Αρωματικές ουσίες προστέθηκαν, προκλήσεις στην όσφρηση και τη γεύση. Το σιγαρόχαρτο συμμετείχε ενεργά στη γευστική και οσφρητική αρμονία του χειροποίητου τσιγάρου.
Στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε την ακριβή ημερομηνία εισαγωγής του σιγαρόχαρτου. Βέβαιο είναι ότι τα πολυσύχναστα λιμάνια της χώρας μας δεν άργησαν να δεχτούν το καινούργιο εμπόρευμα. Ήδη από το 1866, τα χαρτοπωλεία στην Αθήνα, μεταξύ των άλλων προϊόντων τους, πωλούν και διαφημίζουν σιγαρόχαρτα. Οι δεσμίδες σιγαρόχαρτου απόκτησαν προστατευτική επένδυση από χάρτινα μικροσκοπικά περίτεχνα, ασπρόμαυρα ή έγχρωμα, εξώφυλλα λιθογραφημένα με ολύμπιους θεούς, γοργόνες, βασιλείς, σκηνές από την καθημερινότητα, ήρωες του ’21, πολιτικούς άνδρες της εποχής, σύμβολα, διακοσμητικά στοιχεία... Ένα εικαστικό πανόραμα που προκαλεί ευχάριστα τα περιδιαβαίνοντα μάτια των καπνιστών. Με την επιβολή, το 1883, της φορολογίας του καπνού, στην Ελλάδα, απαγορεύεται η ελεύθερη πώληση σιγαροχάρτου. Οι όμορφα φιλότεχνημένες δεσμίδες σιγαροχάρτου χάνονται από την ελληνική αγορά. Το κράτος το 1887 αναθέτει, αποκλειστικά στην επιχείρηση Ασπιώτη, τη διασκευή του εισαγόμενου σιγαροχάρτου προς χρήση όλων των εγχωρίων καπνοβιομηχανιών.
Διαβάζουμε σε δημοσίευμα του 1919:
«...εμερίμνησε η Κρατική Γραφειοκρατία, ως να ήτο Κινέζα μαμμή, να τη συμπίεση (τη βιομηχανία καπνού), να την σννθλίψη, να την παραμορφωση, ώστε να μη δύναται να έχη ελεύθερον τον δρόμον της αναπτύξεώς της. Της εφόρτωσε άθλιον σιγαρόχαρτον, της εχάλασε την εξωτερική ωμορφιά της με τα απαίσια φασκιά των ταινιών, την υπέβαλεν υπό ενιαίαν φορολογίαν, της απηγόρευσε διαφοράς ειδών και ποικιλίας, την απέκλεισε από την εκμετάλλευνσιν των γούστων, των σκέρτσων, των ορέξεων της πολυτελείας, την εμπόδισε να είναι απαιτητική προς τας τάξεις των πλουσίων και διευκολυντική εις τας τάξεις των πτωχών.
Οι έντονες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες δεν στάθηκαν ικανές να τροποποιήσουν το καθεστώς εμπορίας του σιγαροχάρτου. Την 1η Ιανουαρίου 1986, με την προσχώρηση της χώρας μας στην ΕΟΚ, σύμφωνα με το άρθρο 40 της συμφωνίας της Ρώμης καταργούνται όλα τα κρατικά μονοπώλια εμπορικού χαρακτήρα και απελευθερώνεται και η εμπορία του σιγαροχάρτου.
Π. Γ.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
7 ΗΜΕΡΕΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ 1997
from ανεμουριον https://ift.tt/38gnLLy
via IFTTT