Φώτης Αγγουλές (1911, Τσεσμέ-1964, Αιγαίο Πέλαγος)

Ο Φώτης Αγγουλές γεννήθηκε στον Çeşme στο 1911 και μεγάλωσε στη Χίο, γι' αυτό θεωρείται Χιώτης. Παιδί φτωχού ψαρά, ψαράς φτωχός κι' εκείνος. Όλες κι όλες οι σπουδές του είναι το Δημοτικό σχολείο. Και όχι ολόκληρο. Ως την τετάρτη τάξη πήγε. Η ψαρόβαρκα καρτερούσε κι' ο γέρο-πατέρας ήθελε βοηθό. Έφηβος, έχει την αρμύρα των θαλασσινών ανέμων στα χείλια και την ωριμότητα από την εμπειρία των κινδύνων στην ψυχή. Και μπορεί ν' αποκρυπτογραφήση την υπόκωφη κι' αξεδιάλυτη επιταγή της μοίρας του, πού ακούγεται στην ψυχή του. Φλογερή δίψα για μόρφωση άρχισε να τον βασανίζη. Γίνεται τακτικός αναγνώστης της βιβλιοθήκης «Κοραής» στη Χίο. Αρχίζει να γράφη τα πρώτα του ποιήματα. Και δεν αργεί να δημοσιεύση. Τότε αφήνει την ψαρόβαρκα κι' ανοίγει τυπογραφείο. Εκδίδει περιοδικό με τον τίτλο «Νησί». Σε λίγο προσθέτει και τη σατιρική εφημερίδα «Μιχαλού». Μετά την κατάληψη της Χίου από τους Γερμανούς, κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, φεύγει στη Μέση Ανατολή, κι' εκεί, μέχρι στα 1944, διευθύνει το περιοδικό «Ελλάς». Στα 1944 συλλαμβάνεται για την πολιτική του δράση και φυλακίζεται στο «Ντεκαμερέ». Αργότερα τον μεταφέρουν στο νοσοκομείο «Μπάϊ Χαμπάρ». Μετά τον πόλεμο, γύρισε στην Ελλάδα, κι' εγκαταστάθηκε πάλι στη Χίο, αγαπημένος των νέων και της φτωχολογιάς. Καταδικάζεται πάλι για την πολιτική του δράση από στρατοδικείο και περνάει δώδεκα ολόκληρα χρόνια στη φυλακή. Αποφυλακίζεται. Ζει μερικά χρόνια ακόμα στη Χίο, και στα 1964, πεθαίνει στο καράβι, ταξιδεύοντας για τον Πειραιά.

Ο Φώτης Αγγουλές εξέδωσε έξη μικρές ποιητικές συλλογές, και στα 1958 τις εξέδωσε όλες σ' έναν τόμο, με τον τίτλο «Πορεία μέσα στα μεσάνυχτα». Επίσης πολλά ποιήματα του δημοσίευσε σε περιοδικά και εφημερίδες. Ποιήματα του μεταφράστηκαν στ 'Αγγλικά, στα Γαλλικά, στα Εβραϊκά και σε άλλες γλώσσες. Ο Φώτης Αγγουλές, είναι απ' τους πιο προικισμένους σύγχρονους ποιητές μας. Η ποίηση του είναι άμεση και βιωματική. Έρχεται από τις βιώσεις των άμεσων δεδομένων της προσωπικής του εμπειρίας, που αποθησαύρισε, αθέλητα, στην περιπετειώδη και βασανισμένη ζωή του. Οι συνειρμοί του, συχνά, συνθέτουν εικόνες με δραματική παραστατικότητα πολλές φορές και ζωντάνια. Το ρωμαλέο του πάθος, συχνά εκφράζεται με οξείς, οργίλους τόνους και εικόνες, που όχι σπάνια, γίνονται ανατριχιαστικές, υφασμένες με αξιοζήλευτη πρωτοτυπία:

Πάνω στου σπιτιού τη στέγη / μ' ένα καύκαλο μωρού, / πεθαμένον από την πείνα, / φτιάχνει η φρίκη μια μπουρού, / και φυσάει και ζωντανεύει / των πνιγμένων τις λαχτάρες / τ' αγκομαχητά των γέρων / των μανάδων τις κατάρες...

Ο ποιητής έζησε την πείνα της φτωχοφαμελιάς ο ίδιος. Είδε μωρά να τυραννιούνται και να πεθαίνουν, γιατί δεν είχαν μιά σωσίβια φέτα ψωμί. Έζησε τις λαχτάρες των πνιγμένων ή πιο σωστά, ανθρώπων φτασμένων στην άκρη του κινδύνου ο ίδιος, νεαρός στην ψαρόβαρκα. Και αυτές τις στιγμές τις εβίωσε. Κι' άκουσε άλλες φορές αγκομαχητά των γέρων του λαού, και κατάρες μανάδων, για άδικους χαμούς, παιδιών αγαπημένων. Κι' όταν αγέρας βρουχιέται στη στέγη δεν ακούει παραμυθιών διηγήσεις. Η μνήμη, όχι με εγγράμματα, μα με καφτά εγχαράγματα προσκομίζει στη φαντασία του γι' ανάπλαση, πείνες, αγκομαχητά, θαλασσοπνιξίματα, κατάρες, θανάτους, φρικαλεότητες, μπουρούδες που σαλπίζουν απεγνωσμένα στη μπόρα, βάρκες που πνίγονται, ξυπολησιά και πείνα και θανατικά της φτώχειας. Και τ' αναπλάθει μορφοποιώντας βαθιά του βιώματα, με εικόνες παραστατικές, εφιαλτικές... σαν τη ζωή του φτωχού, φριχτές σαν την ίδια τη φρίκη. Γιατί η φρίκη αγκαθερή, τσαλαπάτησε την ψυχή του. Γιατί η πείνα δάγκωσε το σπλάχνο του. Δε διάβασε για πείνα και θανατικά και για πνιξίματα, σε βιβλία και στις εφημερίδες, τ' αντίκρισε ο ίδιος και κάτι ακόμα σημαντικώτερο για τα βιώματα ενός ποιητή, τα έζησε ο ίδιος.

Ο Αγγουλές είναι λαϊκός ποιητής, μα όχι όπως τον νομίζουν. Είναι λαϊκός, γιατί ανήκει κοινωνικά στο λαό, γιατί είναι υπέρ του λαού και γιατί έχει τη λαϊκή ρώμη και τη λαϊκή φαντασία στην ποίηση του. Μακάρι να την είχαν κι' άλλοι, που καμώνονται πως γράφουν για το λαό. Ο Φώτης Αγγουλές έδωσε με θυμωμένη περιπάθεια, αισθητική πειστικότητα κι' ολοσώματη παραστατικότητα δίχως περισσευούμενους φιλολογισμούς, το λαϊκό πόνο και το λαϊκό οραματισμό. Εικόνα ποιητική και όχι σπάνια καίρια - ηχητικοί συνδυασμοί τραχύλαλοι, σύμβολα κοινά με καινούργια, πολλές φορές, συνειρμική υφή. Και ενότητα μορφής και περιεχομένου του προσδίνουν κάποια πρωτοτυπία και του εξασφαλίζουν δικαιωματικά μιά θέση ποιητή όσο κι' αν «είναι υψηλή της ποίησης η σκάλα».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ:ΑΦΟΙ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΙ

from ανεμουριον https://ift.tt/36pnBB9
via IFTTT