Η μάχη του Σταλουπένεν, στις 17 Αυγούστου 1914, αποτέλεσε μια πρόγευση των καταστροφικών ηττών που ο ρωσικός στρατός έμελλε να υποστεί από τον αντίστοιχο γερμανικό στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο Στάλουπένεν οι πολύ λιγότεροι Γερμανοί, υπό τον καθόλα άξιο στρατηγό φον Φρανσουά, σταμάτησαν, με λιγότερες από δύο μεραρχίες, μια ολόκληρη ρωσική στρατιά και την υποχρέωσαν σε ταπεινωτική υποχώρηση.
Στις 15 Αυγούστου 1914 Ρωσία και Γερμανία βρισκόταν ήδη σε εμπόλεμη κατάσταση. Η 1η ρωσικής Στρατιά υπό τον στρατηγό Πάβελ Ρένενκαμπφ ετοιμαζόταν να εισβάλει στο γερμανικό έδαφος. Ο Ρένενκαμπφ διέθετε έξι ισχυρές μεραρχίες πεζικού και πέντε μεραρχίες ιππικού.
Το πεζικό του ήταν συγκροτημένο σε τρία σώματα στρατού (ΣΣ), το 10ο (28η και 29η Μεραρχία Πεζικου – ΜΠ), βόρεια, το 3ο ΣΣ (25η και 27η ΜΠ), στο κέντρο και το 4ο ΣΣ (40η και 30η ΜΠ), νότια. Το αριστερό πλευρό της ρωσικής παράταξης κάλυπτε μια μεραρχία ιππικού (ΜΙ) και μια ταξιαρχία πεζικού (ΤΞΠΖ), ενώ οι άλλες τέσσερις ΜΙ ενεργούσαν βόρεια του 10ου ΣΣ.
Απέναντι στη δύναμη αυτή των 104 ταγμάτων και 60 περίπου ιλών βρισκόταν μόνο το γερμανικό 1ο ΣΣ υπό τον γαλλικής καταγωγής στρατηγό Χέρμαν φον Φρανσουά. Το 1ο ΣΣ διέθετε μόνο δύο ΜΠ (24 τάγματα), 8 ίλες ιππικού και 8 λόχους πολυβόλων (48 στοιχεία). Όσον αφορά το πυροβολικό διέθετε 24 πυροβολαρχίες πεδινού πυροβολικού (144 πυροβόλα) και τέσσερις πυροβολαρχίες οβιδοβόλων (16 οβιδοβόλα). Κατά συνέπεια οι Ρώσοι υπερείχαν 4:1 σε πεζικό και σχεδόν 8:1 σε ιππικό. Υπερείχαν επίσης και σε πυροβολικό.
Η ρωσική επίθεση
Ο επικεφαλής της γερμανικής 8ης Στρατιάς που είχε αναλάβει την άμυνα της Ανατολικής Πρωσίας, στρατηγός φον Πρίβιτς, είχε διατάξει τον Φρανσουά να απομακρύνει τις δυνάμεις του από τα σύνορα και να αναπτύξει δυτικότερα στον ποταμό Άνγκεραπ.
Ο Φρανσουά όμως δεν υπάκουσε. Αντίθετα ανέπτυξε την 1η ΜΠ του στο Σταλουπένεν ενώ «άπλωσε» τη 2η ΜΠ του νοτιότερα καλύπτοντας μια τεράστια έκταση τον λεγόμενο «ξερότοπο» του Ρομίντε. Τα τρία ρωσικά ΣΣ πεζικού κινήθηκαν από τις πρώτες πρωινές ώρες εντός του γερμανικού εδάφους. Ωστόσο η κίνησή τους ήταν εντελώς ασυντόνιστη. Το 3ο ΣΣ στο κέντρο κινήθηκε πιο γρήγορα από τα άλλα και ενεπλάκη με την γερμανική 1η ΜΠ στο Σταλουπένεν.
Η ρωσική 27η ΜΠ πίεσε τα τέσσερα τάγματα της γερμανικής 2ης ΜΠ στο Γκόριτεν, νοτιοανατολικά του Σταλουπένεν. Ο Φρανσούα έσπευσε αμέσως εκεί στο πλέον αδύνατο σημείο του μετώπου. Το νότιο πλευρό του ρωσικού 3ου ΣΣ θεωρητικά το κάλυπτε το ρωσικό 4ο ΣΣ. Ωστόσο η 27η ΜΠ του 3ου ΣΣ και η 40η ΜΠ του 4ου ΣΣ δεν κατάφεραν να συντονιστούν. Έτσι ανάμεσά τους δημιουργήθηκε ένα κενό πλάτους άνω των 10 χλμ.
Γερμανική αντεπίθεση
Ο Φρανσουά κινούμενος προς το Γκόριτεν είδε μια δύναμη επιπέδου συντάγματος περίπου, υπό τον διοικητή της 2ης ΜΠ του, υποστράτηγο Φαλκ, να σπεύδει προς τον «ήχο των πυροβόλων». Πράγματι ο Φαλκ που βρισκόταν νότια με το μεγαλύτερο μέρος της μεραρχίας του, άκουσε τον θόρυβο της μάχης και κινήθηκε με 3+ τάγματα προς συνάντηση των άλλων 4 ταγμάτων της μεραρχίας του που μάχονταν στο Γκόριτεν.
Φτάνοντας εκεί διαπίστωσε το κενό στη ρωσική διάταξη και αμέσως επιτέθηκε στο εκτεθειμένο πλευρό της ρωσικής 27ης ΜΠ. Την ίδια ώρα έφτασε στο σημείο και ο Φρανσουά και ανέλαβε την διεύθυνση του αγώνα. Αμέσως οι Γερμανοί επιτέθηκαν. Το αιφνιδιαστικό γερμανικό πλήγμα δεν μπορούσε να στερείται ισχύος παρά το γεγονός ότι οι Ρώσοι ήταν πενταπλάσιοι της δύναμης αντεπίθεσης του Φαλκ.
«Όταν οι Ρώσοι κατάλαβαν ότι δέχτηκαν επίθεση στα νώτα άρχισαν να παραδίδονται κατά ολόκληρους λόχους. Περίπου 3.000 αιχμάλωτοι συνελήφθησαν μόνο σε εκείνο το σημείο. Μπορούσαμε να δούμε τους Ρώσους να τρέπονται σε φυγή. Η μάχη είχε κερδηθεί», ανέφερε ο Φρανσουά.
Βορειότερα βέβαια η ρωσική αριθμητική υπεροχή είχε υποχρεώσει τους Γερμανούς να υποχωρήσουν ελαφρά. Ωστόσο οι απώλειές τους ήταν πολύ βαριές. Τελικά λόγω της διάλυσης της 27ης ΜΠ οι Ρώσοι υποχώρησαν συνολικά! Οι απώλειές τους ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες έναντι 1.300 περίπου, συνολικών, γερμανικών απωλειών. Ήταν ένας τακτικός θρίαμβος της λογικής έναντι της μάζας.
Ο στρατηγός φον Φρανσουά. Οι Γάλλοι Ουγενότοι πρόγονοί του είχαν μεταναστεύσει στην Πρωσία το 1695.
Χάρτης της μάχης.
from History-point.gr https://ift.tt/2rQiUkT
via IFTTT