Μεγάλες ανατροπές φέρνει ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τους 1,4 εκατ. μη μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες που μελετά το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικό την επιβολή εισφοράς 20% επί του εισοδήματος.
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης προωθεί την δομική αλλαγή του συστήματος επιβολής εισφορών για τους μη μισθωτούς με αποσύνδεση του ετήσιου φορολογικού εισοδήματός τους και την επαναφορά των τεκμαρτών ασφαλιστικών κλάσεων με δικαιότερα κριτήρια.
Το νέο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών θα περιλαμβάνει 4 ή 5 κατηγορίες ελεύθερης επιλογής, οι οποίες θα μοιάζουν με τις ασφαλιστικές κλάσεις που υπήρχαν στο παρελθόν, αλλά το ύψος των καταβαλλόμενων εισφορών δεν θα συνδέεται ούτε με τα έτη ασφάλισης, ούτε με το ύψος του εισοδήματος. Τα ποσά των εισφορών θα είναι προκαθορισμένα. Και ο ασφαλισμένος θα έχει την επιλογή να καταβάλει υψηλότερες εισφορές, προκειμένου να λάβει μελλοντικά καλύτερη σύνταξη. Θα είναι πλέον στη δική του ευχέρεια να διαμορφώνει το συντάξιμο εισόδημά του όταν αποχωρήσει από την αγορά εργασίας.
Μεταξύ των σεναρίων που έχουν συζητηθεί το επικρατέστερο προβλέπει την αύξηση της κατώτατης εισφοράς, πρώτη ασφαλιστική κατηγορία, που σήμερα ανέρχεται στα 185,18 ευρώ τον μήνα (26,95% επί του κατώτατου μισθού των 650 ευρώ + 10 ευρώ τον μήνα για τον λογαριασμό ανεργίας) και την θέσπιση επιπλέον 3 ή 4 κλάσεων από τις 14 που ίσχυαν πριν το 2017. Οι εισφορές για την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία εξετάζεται να διαμορφωθούν κοντά στα 220-230 ευρώ, και στη συνέχεια θα δημιουργηθούν οι επόμενες με κλιμακωτά υψηλότερα ποσά. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί, ότι η ανώτατη κατηγορία θα χρησιμοποιείται από όσους επιθυμούν να χτίσουν μεγαλύτερες συντάξεις. Το υπουργείο Εργασίας με το νέο καθεστώς θέλει να καταστήσει σαφές ότι οι συντάξεις θα αντικατοπτρίζουν πλήρως τα ποσά που κατέβαλε ο ασφαλισμένος καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου.
Παράλληλα, η διαμόρφωση των νέων ποσών των ασφαλιστικών εισφορών θα συνδεθεί με τις επικείμενες εκπτώσεις στη φορολογία, με το υπουργείο Εργασίας να διαβεβαιώνει ότι όλοι οι μη μισθωτοί θα είναι ωφελημένοι από το 2020. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, η πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών (81%) και των αγροτών (82,6%) δηλώνουν ετήσιο εισόδημα έως 6.500 ευρώ, καταβάλλοντας τις ελάχιστες εισφορές των 185,18 ευρώ το μήνα. Τα στοιχεία του 2018 έδειξαν ότι συνολικά το 87,7% των μη μισθωτών, περίπου 1,2 εκατ. ασφαλισμένοι, πλήρωσαν εισφορές έως 200 ευρώ το μήνα.
Ακόμη κι αν από το 2020 αυξηθούν οι εισφορές τους έως και 30 ευρώ, δηλαδή 360 ευρώ ετησίως, είναι σαφές, ότι από την νέα φορολογική που προωθείται θα είναι τελικά ωφελημένοι. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο για την συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών με ετήσιο εισόδημα έως τις 10.000 ευρώ ο φορολογικός συντελεστής θα μειωθεί στο 9% από 22% που είναι σήμερα. Αυτό θα οδηγήσει σε μια ετήσια μείωση φόρου κατά 1.300 ευρώ, ήτοι 108,33 ευρώ το μήνα. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε αύξηση της ελάχιστης ασφαλιστικής εισφοράς υπερκαλύπτεται, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, από την μείωση των φορολογικών βαρών.
Ήδη η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει δώσει εντολή να προχωρήσει η εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης για την εφαρμογή του νέου συστήματος ασφαλιστικών εισφορών για τους μη μισθωτούς με στόχο οι παρεμβάσεις να έχουν δημοσιονομικά ουδέτερο χαρακτήρα και να μην επηρεάσουν περαιτέρω την βιωσιμότητα του ΕΦΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι αν μειωθούν οι εισφορές στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα θα πρέπει να αυξηθούν στην κατώτερη κλάση, προκειμένου να μην προκύψει περαιτέρω υστέρηση εσόδων.
