Γλας: Mια γιγάντια μυκηναϊκή πόλη που "αγνόησε" η Αρχαιολογική Εταιρεία...!

Επτά φορές μεγαλύτερη από αυτή των Μυκηνών

Νέα σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και κινητά ευρήματα που χρονολογούνται στην περίοδο ακμής του μυκηναϊκού πολιτισμού (περ. 1250 π.Χ.), έφεραν στο φως οι ανασκαφές που διενεργούνται στην ακρόπολη του Γλα στη Βοιωτία.

Εικ. 1: Αεροφωτογραφία της μυκηναϊκής ακρόπολης του Γλα Βοιωτίας

Η μυκηναϊκή εγκατάσταση στον Γλα, μια απόκρημνη νησίδα στο μέσον του απώτατου βορειοανατολικού μυχού της Κωπαΐδας, ιδρύθηκε κατά το 13ο αιώνα π.Χ, συγχρόνως με τα έργα αποστράγγισης της λίμνης, τα οποία συνιστούν ένα από τα πιο εντυπωσιακά και μεγαλόπνοα τεχνικά έργα της ελληνικής προϊστορίας.

Εικ. 2: Κτήριο "Μ"

Είναι η μεγαλύτερη μυκηναϊκή ακρόπολη - επταπλάσια σε έκταση από τις Μυκήνες -  που έχει ερμηνευθεί από τον αείμνηστο Σπυρίδωνα Ιακωβίδη ως οχυρό και οικονομοτεχνικό κέντρο λειτουργίας των αποστραγγιστικών έργων, καθώς και ως σταθμός συγκέντρωσης και επεξεργασίας της αγροτικής παραγωγής της περιοχής.

Εικ. 3: Κτηριακό Συγκρότημα "Ν"

Η κεντροβαρική της θέση, που παρείχε απεριόριστη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, ενίσχυε τη δυνατότητα εποπτείας της πεδιάδας, ιδιαιτέρως του ανατολικού της τμήματος, καθώς και την γρήγορη πρόσβαση στον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, διευκολύνοντας τις θαλάσσιες επικοινωνίες.

Εικ. 4: Κτήρια Νa, Nb και Νc.  Κτηριακό Συγκρότημα "Ν"

Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Γλα δεν παραπέμπουν σε μια ανακτορική θέση με πολυδύναμα τμήματα και πολλαπλά αρχεία γραμμικής γραφής ή μια μυκηναϊκή ακρόπολη με την τυπική έννοια του όρου.

Η επισήμανση αυτή, καθώς και η φαινομενική κατάληψη με οικοδομικά κατάλοιπα μόνο του 30% της ακρόπολης  αναλογικά με την γιγαντιαία της έκταση (200 στρ.), δημιουργούσαν ποικίλους προβληματισμούς για τον χαρακτήρα και τον ρόλο που διαδραμάτιζε στο πολιτικό περιβάλλον της ανακτορικής βόρειας Βοιωτίας και κυρίως τη σχέση της με τη Θήβα και τον Ορχομενό.

Εικ. 5: Κτήρια "Ο" και "Ρ"

Οι προβληματισμοί αυτοί αποτέλεσαν το έναυσμα για την επανέναρξη των ανασκαφών στην ακρόπολη του Γλα το 2018, μετά από παύση μιας εικοσαετίας.

Εικ. 6: Κτήριο "Q

Τα αποτελέσματα της διετίας 2018-2019 υπήρξαν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Στο βορειοδυτικό, νοτιοδυτικό και νότιο τμήμα της ακρόπολης ήρθαν στο φως πέντε νέα οικοδομικά συγκροτήματα (που συμβατικά ονομάστηκαν "Μ", "Ν", "Ο", "Ρ" και "Q"), μεμονωμένα ή σε συστάδες, μεγάλων διαστάσεων, που χαρακτηρίζονται από συμμετρία και αξονική διάταξη και συμπληρώνουν σημαντικά την κάτοψη της ακρόπολης.

Εικ. 7: Κτηριακό Συγκρότημα "Ν". Κατά χώρα σωζόμενα πιθάρια.

Στα ευρήματα από τους χώρους αυτούς περιλαμβάνονται, εκτός από αγγεία αντιπροσωπευτικά της μυκηναϊκής περιόδου (ψευδόστομοι αμφορείς, σκύφοι, υδρίες, κύλικες, ασκοί, πρόχοι, μαγειρικά σκεύη κά), θραύσματα τοιχογραφιών, μολύβδινα αγγεία και τμήματα από ανθρωπόμορφα μυκηναϊκά ειδώλια, καταδεικνύοντας την ύπαρξη της γνώριμης, κοινής πολιτιστικής και καλλιτεχνικής παράδοσης των χρόνων της ευρύτατης μυκηναϊκής εξάπλωσης.

Εικ. 8: Αδιακόσμητη μυκηναϊκή υδρία (ΥΕ ΙΙΙΒ) από το Κτηριακό Συγκρότημα "Ν".

Ειδικότερα, κατά το 2019, η ανασκαφική έρευνα διεξήχθη από τις 24 Ιουνίου έως τις 14 Ιουλίου στο δυτικό και νότιο τμήμα της ακρόπολης. Η ερευνητική ομάδα προχώρησε στην περαιτέρω αποκάλυψη του μνημειακού συγκροτήματος που ήρθε στο φως το 2018 και έχει συμβατικά ονομαστεί "Ν". Το συγκρότημα χωροθετείται σε φυσικό πλάτωμα στην κορυφή ομαλού κωνικού υψώματος, στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακρόπολης.

Εικ. 9: Ασκός με βάση και ταινιωτή διακόσμηση στο σώμα (ΥΕ ΙΙΙΒ) από το Κτηριακό Συγκρότημα "Ν".

 Πρόκειται για συγκρότημα έξι ανεξάρτητων, κτηριακών όγκων, εξωτερικών διαστάσεων 8,60μ. x 27,70μ. έκαστος, με προσανατολισμό Α-Δ. και κοινές οικοδομικές γραμμές. Οι κτηριακοί όγκοι διατάσσονται γραμμικά σε ομάδες των τριών κατά τον άξονα Β-Ν, ενώ μεταξύ τους φαίνεται να μεσολαβούν υπαίθριοι χώροι ομόλογων διαστάσεων. Η κάθε μονάδα καταλαμβάνει επιφάνεια 240 τμ περίπου, ενώ εσωτερικά χωρίζεται από λίθινους τοίχους, πάχους σε τρεις επιμέρους ισομεγέθεις χώρους.

Εικ. 10: Κτήριο "Ρ". Μπρούτζινος πέλεκυς κατά χώρα.​​

Επιπλέον, έρευνες άρχισαν σε νέα κτήρια που εντοπίστηκαν φέτος στο νότιο τμήμα της ακρόπολης και συμβατικά  ονομάστηκαν Ρ, Ο και Q, αποδίδοντας συνολικά σημαντικά ευρήματα για την αρχιτεκτονική, τη στρωματογραφία, τη χρονολόγηση, καθώς και στοιχεία για τον αποθηκευτικό και ενδεχομένως εργαστηριακό χαρακτήρα των ερευνηθέντων χώρων.

Εικ. 11: Κτηριακό Συγκρότημα "Ν". Κατά χώρα σωζόμενα κομμάτια μολύβδου

Φέτος, μεταξύ των κινητών ευρημάτων ξεχωρίζουν φύλλα και κομμάτια μολύβδου μεγάλων διαστάσεων και μυκηναϊκά αγγεία με γραπτή διακόσμηση που συμβαδίζουν με τα ευρήματα των παλαιότερων ανασκαφών στην ακρόπολη, ενώ ιδιαίτερο εύρημα αποτέλεσε ακέραιος διπλός πέλεκυς από χαλκό, πιθανότατα πολύτιμη απόκρυψη, ίσως στην περίοδο κρίσης των τελευταίων χρόνων, πριν από την πτώση των μυκηναϊκών ανακτόρων.

• Τα νέα κτηριακά κατάλοιπα, φαίνεται πως ανήκουν σε δομές που επαναλαμβάνουν τα ιδιότυπα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά ήδη εντοπισμένα στα παλαιότερα ανεσκαμμένα κτήρια της ακρόπολης: ιδιόρρυθμες επιμήκεις πτέρυγες, αξονική διάταξη και ιδιαίτερα μεγάλα μεγέθη.

Σε αντίθεση με τις άλλες μεγάλες μυκηναϊκές ακροπόλεις, οι οποίες εμφανίζουν επανειλημμένες ανακατασκευές, ο Γλας αποπνέει έναν αισθητά ξεκάθαρο και σπάνια ενιαίο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Σύμφωνα με αυτόν, η οχύρωση και τα κτήρια της ακρόπολης κατασκευάστηκαν σε ενιαίο οικοδομικό πρόγραμμα και ανήκουν, με μικρές αποκλίσεις, σε κοινό χρονολογικό ορίζοντα, εντός και μάλλον προς τα μέσα του 13ου αι. π.Χ.

Για άγνωστους ακόμη λόγους, όλα τα νέα (και τα παλαιότερα ανεσκαμμένα) κτήρια εγκαταλείφθηκαν συγχρόνως κατά το τέλος του 13ου αι. π.Χ και οι κάτοικοι φεύγοντας, φαίνεται πως πήραν μαζί τους το μεγαλύτερο μέρος του υλικού πολιτισμού τους, ακολουθώντας την μοίρα των άλλων μυκηναϊκών ανακτορικών μονάδων.

   *     ΕΠΙΣΗΣ ΔΕΙΤΕ    * 

26/10/16

Γλας: Mια γιγάντια μυκηναϊκή πόλη που "αγνόησε" η Αρχαιολογική Εταιρεία...!

31/10/16

ΟΙ ΘΡΥΛΙΚΟΙ ΜΙΝΥΕΣ

17/10/13

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΩΠΑΪΔΑΣ 1300 π.Χ.

28/10/13

Το εντυπωσιακό αποστραγγιστικό σύστηµα των Μινύων

Συντελεστές ανασκαφικού προγράμματος

Διεύθυνση:

Δρ Έλενα Κουντούρη, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΑ

Επιστημονικός Σύμβουλος:

Δρ Αλεξάνδρα Χαραμή, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη ΕΦΑ Βοιωτίας, ΥΠΠΟΑ

Επιστημονική Ομάδα Ανασκαφής:

Δρ Κώστας Θεοδωρίδης, Αρχαιολόγος, Υπεύθυνος Πολιτιστικής Διαχείρισης TAP AG (Trans Adriatic Pipeline)
Δρ Κυριακή Καλλιγά, Αρχαιολόγος, ΕΦΑ Βοιωτίας, ΥΠΠΟΑ
Κλεισθένης Κανιούρας, Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ
Γιώργος Κατσούδας, Συντηρητής Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης
Νικόλαος Νινής, Πολιτικός Μηχανικός, ΔΙΠΚΑ, ΥΠΠΟΑ
Ευτέρπη Ράλλη, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Τμήματος Συντονισμού και Παρακολούθησης Αρχαιολογικών Ερευνών και Εργασιών στο Πλαίσιο Μεγάλων Δημοσίων Έργων, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΑ​
Βασιλική Ξ. Σαββατιανού, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, MSc Προστασία Μνημείων
Νίκος Σεπετζόγλου, Ζωγράφος, Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών
Σοφία Σπυροπούλου, Αρχαιολόγος, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΑ
Δρ Κατερίνα Σταμούδη, Αρχαιολόγος, ΕΦΑ Πόλης Αθηνών, ΥΠΠΟΑ

Ειδικοί Τεχνικοί Σύμβουλοι/Συνεργάτες (ΥΠΠΟΑ)
Δημοσθένης Σβολόπουλος, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων
Θεόδωρος Χατζηθεοδώρου, Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ, Προϊστάμενος Τμήματος Αποτυπώσεων, Γεωπληροφορικής και Κτηματολογίου, Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών και Έργων Αναστήλωσης​
Βασίλης Μπάκας, Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ, MSc Γεωπληροφορική, Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών και Έργων Αναστήλωσης
Συμεών Γεσαφίδης, Φωτογραφος, Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών και Έργων Αναστήλωσης​

Εξωτερικοί Συνεργάτες
Δρ Εύη Μαργαρίτη, Αρχαιοβοτανολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια STARC Institute
Δρ Aπόστολος Σαρρής, Γεωφυσικός, Διευθυντής Έρευνας στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας
Δρ Χάρης Σαρόγλου, Τεχνικός Γεωλόγος ΕΜΠ
Δρ Παναγιώτης Καρκάνας, Γεωλόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Malcolm H. Wiener Laboratory, Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Κώστας Ξενικάκης, Φωτογράφος

Διοικητική - Οικονομική υποστήριξη
Λευτέρης Λίτσος, Διοικητικός ΠΕ, Προϊστάμενος Τμήματος Υποστήριξης Λειτουργίας, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΑ
Δημήτρης Κολιοθωμάς, Διοικητικός ΔΕ, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΑ
Χρηματοδότηση
Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Ίδρυμα Αθηνάς και Παύλου Κανελλόπουλου
Ίδρυμα Ψύχα

Στο ανασκαφικό πρόγραμμα συμμετείχαν 22 φοιτητές και πτυχιούχοι των Τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Aθηνών και της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.

©ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

from ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ https://ift.tt/2WOT7oi
via IFTTT