Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ | «Μουσικήν ποιεί και εργάζου» (Πλάτωνος Φαίδων). Η ζωή του Μάνου Χατζιδάκι δεν ήταν η μονοδιάστατη ζωή ενός προικισμένου μουσικού δημιουργού. Ο Χατζιδάκις ήταν μουσικός ανήρ με την έννοια την αρχαιοελληνική του φωτισμένου και πεπαιδευμένου πολίτη, του καλλιτέχνη που εμπνέεται από τις Μούσες. Ο Μάνος Χατζιδάκις ζούσε άφοβα, ανήσυχα, επικίνδυνα, με ρυθμούς δημιουργικούς και μόνο η μουσική κατάφερνε το ακατόρθωτο, να τον μαγεύει, να τον γαληνεύει και να τον κάνει κατ' επιφάνεια νόμιμον. Στο ΜΑΓΕΜΕΝΟ ΑΥΛΟ, στέκι της δεκαετίας 1975-1985 έπειτα από μία συνέντευξη-συνομιλία που δημοσίευσε με τον Μορίς Μπεζάρ προβοκατόρικα τον ρώτησα με την ελπίδα να του αποσπάσω κρυφούς κωδικούς, αν οι ρίζες του βρίσκονται στην ελληνική παράδοση, στη θάλασσα, στα όνειρα, στο νου, στην καρδιά, στις νότες, στο σκοτεινό ορίζοντα των ιδεών. Οι ρίζες μου, απάντησε, βρίσκονται στην άνυδρη γη, για να μην ξεδιψάνε ποτέ και να μην ησυχάζουν. Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ακαταπόνητος αναζητητής, αρχαιολόγος της καθημερινότητας, όπου τα ευρήματα και ερεθίσματα των ανασκαφών του τα μεταστοιχείωνε σε ποίηση, τέχνη, μουσική και πολλές φορές σε κοινωνική καταγγελία και ανιδιοτελείς πολιτικές διαμαρτυρίες.
 |
|
«ΗΤΑΝ ΑΚΑΤΑΠΟΝΗΤΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΤΗΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ, ΟΠΟΥ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΤΟΥ ΤΑ ΜΕΤΑΣΤΟΙΧΕΙΩΝΕ ΣΕ ΠΟΙΗΣΗ, ΤΕΧΝΗ, ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ…» (ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ -ΤΟΥ ΝΤ. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ- ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΟΥ ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ G. Β. CORNER, ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΤΟΥ 1982, ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟ, ΝΙΚΟ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟ ΚΑΙ ΓΙΩΡΓΟ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ.)
|
Είχε διαγνώσει εγκαίρως πως οι δημοκρατικοί θεσμοί κινδυνεύουν από τα σύγχρονα τρωκτικά, τους Βοιωτούς και τους Φιλισταίους, τους λαϊκιστές και τους νοσογράφους που παραπλανούν την κοινή γνώμη. Αριστοκρατικός αντάρτης. Φανατικά αντιφανατικός. Ασχεδίαστα οργισμένος κι αυθεντικά ερωτικός δίδασκε με την κοινωνική του συμπεριφορά πως In medio stat virtus, ήτοι η αρετή ίσταται στο μέσον για να την βλέπουν και να την επιθυμούν όλοι. Αποκαλούσε την Εξουσία εγωπαθή και ανεγκέφαλη Κυρία, που αγαπά τους εραστές της και καταδιώκει όσους την αντιπαθούν και την εχθρεύονται.
Ο ΑΓΙΟΣ ΖΕΝΕ
Η θητεία του στον Υπερρεαλισμό, σαν άρνηση, αμφισβήτηση, επανάσταση και σαν ανασκευή ενός παλαιού κώδικα αξιών, μοιραία τον κατέτασσε στην οικογένεια των καταραμένων, εξ ου και η αγάπη του για τον Άγιο Ζενέ. Του οφείλω ό,τι περιέχω ιερό. Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την ηθική των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές. Με πιάνει θλίψη που άργησα να τον γνωρίσω κι έτσι δεν μπόρεσα να γίνω κι εγώ ένας Άγιος. Έμεινα απλώς πιστός. Ο Ζενέ τον γοητεύει. Η φαουστική αλλά και πολυσύνθετη ιδιοσυγκρασία του Χατζιδάκι συγγενεύει περισσότερο με το Γάλλο καταραμένο, παρά με τον Φρ. Νίτσε, πατριάρχη των αιρετικών. Ο Ζενέ κουβαλάει μέσα του τον ίλιγγο του αθεράπευτου. Εγκαταλείπεται στη στιγμή, στο ειμαρμένο στις κρίσεις καθάρσεως. Είναι ο μη αγαπημένος, ο ακατάλληλος, ο υπεράριθμος, ο επιδιώκων το θάνατο και την ανάσταση του. Υπάρχουν στιγμές φευγαλέες, που ο άνθρωπος τυχαία συλλαμβάνει μια άλλη όψη του κόσμου, ένα άλλο νόημα ή έναν άλλο προορισμό. Ο Πλάτων το θεωρούσε μια μανική στιγμή του πνεύματος, μια έκσταση, ο Οδυσσέας Ελύτης μια δεύτερη κατάσταση κι ο Χατζιδάκις μια μεταφυσική παραφροσύνη. Άμοιαστος, ανένταχτος, αταίριαστος και καθολικά αιχμάλωτος της προσωπικής του ελευθερίας, παρέμεινε σ' όλη του τη ζωή ο Μάνος Χατζιδάκις, γνωρίζοντας τη μεγάλη αλήθεια: ό,τι υπήρχε, υπήρχε ανέκαθεν και θα υπάρχει διαπαντός. Ο Εγγονόπουλος έδωσε ένα ιδιότυπο αυτοφυές έργο γεμάτο ειδωλολατρική οσιότητα, ο Ελύτης μια διαφορετική αντίληψη ζωής, ο Εμπειρίκος το μαγικό χαρακτήρα της γλωσσικής μας παράδοσης, ο Σεφέρης τη δεύτερη ανάγνωση του Μακρυγιάννη και του Καβάφη κι ένα άλλο τρόπο ποιητικής γραφής και σκέψης, ο Θεοδωράκης τη μέθη της Αντίστασης. Ο Μάνος Χατζιδάκις με το στενό του φίλο Νίκο Γκάτσο μας έδωσαν το μέγιστο μάθημα πως το ελληνικό τραγούδι είναι η ψυχή της Ελλάδος. Η εθνική άμυνα ενάντια στη πολιτιστική εισβολή των νεοβαρβάρων. Το τραγούδι δεν είναι μια πολυφωνική υστερία ή ένα χρηματιστήριο κερδοσκοπίας. Ενώνει τους ανθρώπους σ' ένα κοινό μύθο όπου αναδιπλώνεται η παράδοση, ο πολιτισμός και η ιστορία του κοινού τόπου. Οδηγεί τους ανθρώπους σε μυστικές πηγές όπου αντλούν δύναμη και πίστη στο πεπρωμένο τους. Όπως στο χορό, συνήθιζε να λέει ο Χατζιδάκις, ενώνουμε τα χέρια μεταξύ μας για να ακολουθήσουμε ίδιες ρυθμικές κινήσεις, έτσι και στο τραγούδι ενώνουμε τις ψυχές μας για να ακολουθήσουμε μαζί τις ίδιες εσωτερικές δονήσεις. Κι όσο για τον κοινό μύθο που δεν υπάρχει στις μέρες μας και οι εικόνες του πολέμου χτυπούν την πόρτα μας και τα γεφύρια που ενώνουν τους λαούς γκρεμίζονται, πιστοί στις επιταγές του Μάνου Χατζιδάκι ας φτιάξουμε καινούριους μύθους από την αρχή. Οι μουσικές γέφυρες δεν γκρεμίζονται. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται βαθιά την ανάγκη να τραγουδήσουν, ο έρωτας για τη ζωή και η αγάπη για τον συνάνθρωπο μας θα εξουδετερώνει τους αυτοκαταστροφικούς ιούς που σπέρνει η ιστορία κάθε φορά που γυρίζει σελίδα. Τούτο είναι το μέγιστο μάθημα του μουσικού ανδρός Μάνου Χατζιδάκι.
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
7 ΗΜΕΡΕΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ
06 ΙΟΥΝ 1999
from ανεμουριον https://ift.tt/2r9UNgm
via IFTTT