CARL PRIOR MERLIN (1850-1898)

ΑΛΚΗΣ Ξ. ΞΑΝΘΑΚΗΣ | O Carl Prior Merlin, ο ευρύτερα γνωστός ως Κάρολος Μέρλιν, γεννήθηκε στην Ελλάδα από Άγγλους γονείς και σπούδασε ζωγραφική κοντά στον Γύζη στο Μόναχο. Γύρω στα 1870 παντρεύτηκε τη συνομήλική του Ειρήνη Στουρνάρη (1850-1896), κόρη του γνωστού δωρητή, εθνικού ευεργέτη και πάμπλουτου επιχειρηματία Νικόλαου Στουρνάρη (1806-1852). Ο μικρότερος γιος τους από τα επτά παιδιά που απέκτησαν, ο Sydney Merlin  σπούδασε γεωπόνος. Σ' ένα κτήμα του στην Κέρκυρα καλλιέργησε, αργότερα, μια νέα ποικιλία γλυκών πορτοκαλιών χωρίς κουκούτσια, που είναι γνωστά μέχρι σήμερα ως «πορτοκάλια Μέρλιν».

Η μητέρα του Κάρολου Μέρλιν, Isabella Green, κόρη του προξένου της Αγγλίας στην Πάτρα, φωτογραφημένη πιθανόν στο εξωτερικό· αμβροτυπία, περ. 1852.

Ο Κάρολος Μέρλιν ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και, παράλληλα, με την εκμετάλλευση της μεγάλης κτηματικής περιουσίας του και την καλλιέργεια των κτημάτων του πεθερού του στην Εύβοια. Αργότερα δημιούργησε το πρώτο πρότυπο κτηνοτροφείο στην Ελλάδα, το οποίο αργότερα πήρε ο I. Βαμβακάρης και δημιούργησε τα «Ηνωμένα Βουστάσια». Άνθρωπος με πολλά ενδιαφέροντα, ασχολήθηκε και με τη φωτογραφία. Είναι πιθανό να τη διδάχτηκε από τον Γάλλο φωτογράφο Valery (Βαλερύ) σε κάποιο από τα ταξίδια του στο Παρίσι, γύρω στα 1890. Ο ενθουσιασμός του Κάρολου Μέρλιν για τη νέα του αυτή ενασχόληση ήταν μεγάλος. Στο δεύτερο σπίτι του, που ήταν δίπλα στο πρώτο, στην οδό Σέκερη και Κανάρη, άνοιξε το 1891 το φωτογραφείο του. Πειραματιζόταν συστηματικά για να τελειοποιήσει τις τεχνικές του, αφού μάλιστα δεν αντιμετώπιζε τη φωτογραφία ως βιοποριστικό επάγγελμα.

Ο φωτογράφος Κάρολος Μέρλιν.

Για τη φωτογραφική του δραστηριότητα, αθηναϊκή εφημερίδα γράφει σχετικά: «Ζωηράν ησθάνθημεν προχθές χαράν επισκεφθέντες το καλλιτεχνικόν εργαστήριον τον γνωστόν παρ' ημίν βαθυπλούτον και κτηματίοα κ. Καρόλον Μέρλεν, καλλιτέχνου μη επιζητούντος κέρδη και βιοποριστικόν επάγγελμα από των καλλιτεχνικών αυτού ενασχολήσεων, αγαπώντος από φύσεως και ζωηρώς συναισθανόμενου το εν τη τέχνη καλόν, ορμήσαντος δε προς την καλλιτεχνίαν εκ του προς αυτήν έρωτος και σπουδάσαντος επί πολλά έτη εν Μονάχω την ζωγραφικήν, επιδοθέντος δε έπειτα και εις την φωτογραφίαν. Το καλλιτεχνικόν εργαστήριον του κ. Καρόλου Μέρλεν, κείμενον εν τω δευτέρω οίκω αυτού, τω επί της οδού Σέκερη, και υπ' αυτού διασκευασθέν, είνε αληθές καλλιτέχνημα, της τέχνης ναός. Εν αυτώ βλέπει τις κάλλιστα έργα του, ωραίας εικόνας και ελαιογραφίας, επί των τοίχων ανηρτημένας, και τελειότατα φωτογραφήματα παντός μεγέθους, μέχρι του φυσικού, αληθή φωτογραφικά αριστουργήματα, και ουδέν διαφέροντα των φωτογραφημάτων τον εν Παρισίοις περιωνύμου φωτογράφου κ. Βαλερή. Αι δε φωτογραφικαί μηχαναί τού κ. Μέρλεν, μεγάλης ούσαι αξίας, πρώτην ήδη φοράν ήλθον εις Αθήνας. Εν γένει το καλλιτεχνικόν εργαστήριον τού κ. Μέρλεν είναι δημιούργημα πλούτου και καλλιτεχνικού συναισθήματος». Οι διασυνδέσεις της οικογένειάς του με τη βασιλική αυλή τού επέτρεψαν να γίνει, σε σύντομο χρονικό διάστημα, «Φωτογράφος του Γεωργίου Α'» και της «Βασιλικής Αυλής», όπως αναφέρει στα χαρτόνια των φωτογραφιών του. Άσχετα όμως με τις προσωπικές επαφές, καθοριστικό ρόλο στη γρήγορη αναγνώρισή του έπαιξε η ποιότητα της δουλειάς του. Ο Μέρλιν ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με το πορτρέτο, στο οποίο έδειξε ιδιαίτερη επιτηδειότητα. Στο σύντομο αλλά έντονο σε δραστηριότητα διάστημα των εννιά χρόνων που ασχολήθηκε συστηματικά με τη φωτογραφία - από το 1890 μέχρι το 1898 - εργάστηκαν ως βοηθοί του αρκετοί φωτογράφοι, που αργότερα δημιούργησαν δικά τους φωτογραφεία. Το 1897, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, άνοιξε ένα δεύτερο φωτογραφείο στην οδό Ερμού, πάνω από το οπτικό κατάστημα του Ταβανάκη, τη διεύθυνση του οποίου ανέθεσε στον γνωστό γερμανό φωτογράφο Carl Boehringer. Ο τελευταίος το διατήρησε και μετά το θάνατο του Μέρλιν. Ο Κάρολος Μέρλιν πέθανε ξαφνικά στις 13 Απριλίου 1898, σε ηλικία 48 χρόνων. Η Παλιγγενεσία γράφει σχετικά: «Απεβίωσεν και κηδεύεται σήμερον την 4 μμ. ο Κάρολος Μέρλιν, γαμβρός επί θυγατρί τού παρ' ημίν εφέτου κ. Α. Βασιλείου ον συλλυπούμεθα εγκαρδίως». Μετά το θάνατό του το φωτογραφείο της οδού Σέκερη ανέλαβαν οι φωτογράφοι Β. Κοκκοτάς και Β. Παπαγιαννόπουλος, για πολύ σύντομο διάστημα όμως. Κατά μία πληροφορία, τα μηχανήματά τους κατέληξαν αργότερα στον φωτογράφο Ευστάθιο Μπούκα. Ήταν πολύ σύντομη η περίοδος κατά την οποία ο Κ. Μέρλιν εργάστηκε επαγγελματικά στη φωτογραφία. Η μεγάλη του όμως αγάπη για την τέχνη αυτή τον βοήθησε να εξελιχθεί γρήγορα και να είναι σε θέση να ανταγωνιστεί με επιτυχία άλλους φωτογράφους που διέθεταν πολύχρονη εμπειρία. Από το υπάρχον έργο του, ο Μέρλιν μπορεί να θεωρηθεί ένας καλός κλασικός πορτρετίστας φωτογράφος. Διέθετε άψογη τεχνική, προσεκτικά μελετημένη φωτοσκίαση και αριστοτεχνικό τύπωμα των φωτογραφιών του. Και είναι βέβαιο ότι τα χαρακτηριστικά αυτά τα μετέδωσε στους νεότερους φωτογράφους που εργάστηκαν μαζί του.

ΑΛΚΗΣ Ξ. ΞΑΝΘΑΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ 1939-1970

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΥΡΟΣ

ΑΘΗΝΑ

2008

from ανεμουριον https://ift.tt/2JpNLKy
via IFTTT