ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΜΨΑΣ | Ο Ηρώδης έγινε διάσημος για τον πλούτο του, τις μεγάλες δωρεές και τη μόρφωσή του. Γεννήθηκε στο Μαραθώνα γύρω στο 103 μ.Χ., επί Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού. Κληρονόμησε τη μεγάλη περιουσία του από τον πατέρα του Αττικό, που είχε βρει κρυμμένο έναν αμύθητο θησαυρό, αλλά μοίραζε τον πλούτο του σε έργα κοινής ωφέλειας. Ο νεαρός Ηρώδης έμαθε τη διαλεκτική από τον Θεαγένη τον Κνίδιο και την πλατωνική φιλοσοφία από τον Ταύρο τον Τύριο, ενώ πήρε μαθήματα κι από τον Αθηναίο φιλόσοφο Σεκούνδο, το σοφιστή Πολέμωνα, το φιλόσοφο Φαβορίνο και τον Σκοπελιανό. Έγινε ένας από τους γνωστότερους σοφιστές και ρήτορες και δίδαξε όλους σχεδόν τους μεγάλους σοφιστές της εποχής των Αντωνίνων, ακόμη και τους αυτοκράτορες Μάρκο Αυρήλιο και Λεύκιο Βέρο.
Η ρητορική του ικανότητα ήταν εξαιρετική. Εγραψε «Εφημερίδας», που ο Σουίδας τις ονομάζει «σύγγραμμα πολυμαθές», επιστολές και πολλούς λόγους που δεν διασώθηκαν. Την εποχή των Αντωνίνων, ο Ηρώδης Αττικός γνώρισε μεγάλες τιμές κι έγινε άρχοντας των ελεύθερων πόλεων της Ασίας, αρχιερέας των Παναθηναίων και το 143 μ.Χ. ύπατος. Ως έπαρχος της Ασίας, μερίμνησε για την ευημερία των πόλεων που είχε υπό τη διοίκησή του. Όταν η δαπάνη για την ύδρευση της πόλης Αλεξάνδρειας-Τωάδας, που είχε χτιστεί στις όχθες του Σκαμάνδρου, ξεπέρασε κατά πολύ τον προϋπολογισμό που είχε προτείνει ο Ηρώδης, ο αυτοκράτορας Αδριανός έγραψε στον Αττικό και του παραπονέθηκε για τη σπατάλη τόσων χρημάτων από τον γιο του. Ο πατέρας τού Ηρώδη πλήρωσε τότε από δικά του χρήματα το επιπλέον ποσόν. Ως επιμελητής των Παναθηναίων στην Αθήνα, ο Ηρώδης φρόντιζε να διεξάγεται η λειτουργία τους με πρωτοφανή λαμπρότητα και πολυτέλεια. Οι Αθηναίοι τον τίμησαν με στεφάνι και ο Ηρώδης τους υποσχέθηκε πως την επόμενη τετραετία θα υποδεχόταν όλους τους πολίτες και τους ξένους που θα έρχονταν για τη γιορτή, μέσα σε στάδιο από λευκό μάρμαρο. Ο Ηρώδης πραγματοποίησε την υπόσχεσή του μέσα στην προθεσμία που έταξε, χωρίς να υπολογίσει τα χρήματα, κι έχτισε το Παναθηναϊκό Στάδιο που αναμαρμαρώθηκε στους νεότερους χρόνους από τον Γεώργιο Αβέρωφ. Εκτός όμως από τις δωρεές και τα έργα αυτά, ευεργέτησε κι άλλες πόλεις. Με δική του δαπάνη χτίστηκε θέατρο στην Κόρινθο, ενώ αφιέρωσε στο Ιερό του Ποσειδώνα, στον Ισθμό, ένα κολοσσιαίο άγαλμα του θεού αυτού κι ένα άλλο της Αμφιτρίτης, με άρμα που έσερναν τέσσερα χρυσελεφάντινα άλογα. Στους Δελφούς κατασκεύασε στάδιο, στην Ολυμπία έφερε νερό για τους πανηγυριστές, στις Θερμοπύλες έφτιαξε ιαματικές κολυμβήθρες, στην ιταλική πόλη Καννύσιον έφερε επίσης νερό, κι έκανε πολλά και χρήσιμα έργα σε αρκετές άλλες πόλεις, ιδίως της Βοιωτίας, της Εύβοιας και της Πελοποννήσου. Από την πρώτη του γυναίκα, την Ακκία, ο Ηρώδης απέκτησε ένα γιο, τον Ηρωδιανό, που πέθανε πρόωρα. Η δεύτερη σύζυγός του, Αππία Αννία Ρήγιλλα, πέθανε λίγο μετά το γάμο τους. Ο θάνατός της τον βύθισε σε πένθος τόσο έντονο, ώστε έβαψε με μαύρο χρώμα και σκέπασε με μαύρα μάρμαρα τους τοίχους του σπιτιού του, καθώς και τα παραπετάσματα. Μάταια ο φίλος του σοφιστής Λεύκιος προσπάθησε να μετριάσει αυτή την υπερβολική εκδήλωση λύπης με φιλοσοφικά επιχειρήματα. Λένε πως, φεύγοντας απ’ το σπίτι του Ηρώδη, ο Λεύκιος είδε τους υπηρέτες να πλένουν σε μια κρήνη ραφανίδες (ραπανάκια) και τους ρώτησε για ποιον τις ετοιμάζουν. Εκείνοι απάντησαν πως προορίζονταν για τον Ηρώδη, κι ο Λεύκιος είπε: «Αλλ’ αδικεί την Ρήγιλλαν ο Ηρώδης τρώγων λευκάς ραφανίδας εν οικία μελαίνη!». Ο Ηρώδης έμαθε το πείραγμά του κι έπαψε αμέσως να επιδεικνύει το πένθος του... Μερικοί θεώρησαν ότι το πένθος του Ηρώδη δεν ήταν ειλικρινές κι ο αδελφός της Ρηγίλλης τον κατηγόρησε πως ήταν υπεύθυνος για το θάνατό της.
Ο Ηρώδης απέκρουσε την κατηγορία αυτή μπροστά στον αυτοκράτορα και δικαιώθηκε. Τίμησε με κάθε τρόπο τη μνήμη της Ρηγίλλης. Αφιέρωσε τα πολύτιμα κοσμήματά της στο ιερό της Ελευσίνας, έχτισε στην Αθήνα το γνωστό ωδείο κάτω απ’ την Ακρόπολη (Ωδείο Ηρώδου του Αττικού), που λεγόταν και «Ωδείον επί Ρηγίλλη», κι έχτισε κοντά στη Ρώμη ιερό της Αθηνάς και της Ραμνουσίας Αρτέμιδος, όπου προσκαλούσε τις Ρωμαίες δέσποινες να εκφράζουν τα σέβη τους προς τη Ρήγιλλα, την οποία ονόμαζε «το φως της οικίας μου»... Μετά το θάνατο της γυναίκας του, ο Ηρώδης έπεσε στην επιρροή των απελευθέρων του, που εκμεταλλευόμενοι την πολιτική τους δύναμη, τυραννούσαν τους Αθηναίους. Οι τελευταίοι διαμαρτυρήθηκαν στον αυτοκράτορα κι ο Ηρώδης πήγε ο ίδιος ν’ απαντήσει στις κατηγορίες. Στη διαδρομή όμως έπεσε κεραυνός και σκότωσε τις δυο δίδυμες κόρες του απελευθέρου του Αλκιμέδοντος, που τις αγαπούσε σαν δικές του θυγατέρες. Τρελός από τη λύπη του, ο Ηρώδης παρουσιάστηκε στο δικαστήριο χωρίς να προετοιμάσει το λόγο του και με γλώσσα ωμή, κατάγγειλε σχεδόν τον αυτοκράτορα για τη δυστυχία του. Όταν ο δήμιος τον απείλησε με θάνατο, ο Ηρώδης απάντησε: «Γέρων ολίγα φοβείται». Ο αυτοκράτορας τον απάλλαξε, αλλά τιμώρησε τους απελευθέρους του, εκτός απ’ τον Αλκιμέδοντα. Μετά τα γεγονότα αυτά, ο Ηρώδης γύρισε στην Αθήνα, όπου στις επαύλεις του, στον Μαραθώνα και την Κηφισία, δεχόταν τους νέους που έρχονταν απ’ όλο τον κόσμο ν’ ακούσουν τους λόγους του. Ο Αύλος Γέλλιος περιγράφει λατινικά τις συζητήσεις που έκανε ο Ηρώδης με τους μορφωμένους θαυμαστές του («Αττικαί Νύκτες»). Ο Ηρώδης πέθανε από μαρασμό στον Μαραθώνα, το 179 μ.Χ., αφήνοντας στους απελευθέρους του την εντολή να τον θάψουν σ’ εκείνο τον δήμο. Οι Αθηναίοι, όμως, λησμονώντας τα τελευταία και συγκρατώντας μόνο τις ευεργεσίες του, πήραν τον νεκρό κι έβαλαν εφήβους να τον φέρουν στην πόλη. Όταν η νεκρική πομπή πλησίασε, όλοι οι κάτοικοι της Αθήνας βγήκαν να τον προϋπαντήσουν. Τον έθαψαν με δάκρυα στον βόρειο λόφο, πάνω απ’ το Παναθηναϊκό Στάδιο. Πάνω στον τάφο του χάραξαν το επίγραμμα: «Αττικού Ηρώδης Μαραθώνιος ου τάδε κείται, τώδε τάφω πάντοθεν ευδόκιμος».« ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 20 ΑΙΩΝΩΝ »
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΜΨΑΣ
ΑΘΗΝΑ
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ
1995
from ανεμουριον https://ift.tt/33zhnNv
via IFTTT