ΑΓΝΩΣΤΟΥ - Από τις πέντε βασίλισσες της Ελλάδος —του παρελθόντος— οι τρεις ήσαν Γερμανίδες (Αμαλία, Σοφία, Φρειδερίκη). Με όλα τα γερμανικά φυλετικά γνωρίσματα. Η Όλγα του Γεωργίου Α', ήταν και έμεινε Ρωσίδα. Δεν έκοψε του δεσμούς με τον τόπο της. Και μετά την δολοφονία του Γεωργίου, εκεί αποτραβήχτηκε. Μόνο με την κομμουνιστική επανάστασι, αναγκάστηκε να ξαναφύγη από την πατρίδα της. Η Ελισάβετ της Ρουμανίας, η γυναίκα του Γεωργίου Β' που έμεινε στον θρόνο ένα χρόνο μόνο, ήταν Γερμανοαγγλίδα. Κόρη του Φερδινάνδου των Χοεντζόλερν και της διάσημης Μαρίας, εγγονής της Αγγλίδας Βικτωρίας, εκείνης που την έλεγαν η γιαγιά των βασιλείων της Ευρώπης. Και στη Ρουμανία οι προηγούμενες βασίλισσες «άφησαν εποχή», αλλά με διαφορετικό τρόπο από την Ελλάδα. Διαφορετική άλλωστε ήταν και η πορεία προς την δημιουργία ρουμανικού κράτους. Όπως το ξέρουμε από του Φαναριώτες, εκεί δεν υπήρξε απόλυτη και άμεση βαρβαρική τουρκική κυριαρχία, αλλά υποτέλεια των δύο ηγεμονιών (Βλαχίας, Μολδαβίας). Παρίσι της Ανατολής έλεγαν οι Ρουμάνοι την πρωτεύουσα του Βουκουρέστι. Και είχαν να λένε ότι το 1800 λειτουργούσε εκεί θέατρο που ανέβαζαν έργα του Αριστοφάνη και του Μολιέρου. Άλλοι πάλι — δικοί μας
μετανάστες στη Ρουμανία πριν από δύο γενεές — είχαν να λένε ότι η γυναικεία μόδα, από το Παρίσι έφθανε στο Βουκουρέστι και απ΄εκεί στα βουνίσια Ζαγόρια της Ηπείρου, πολύ πριν από την Αθήνα. Αν όχι για τα κρινολίνα και τα καπέλα με λουλούδια για του κορσέδες και τα άλλα «εσωτερικά» όμως, οι Ζαγορίσιες μάθαιναν τα νεώτερα, πριν από τις Ατθίδες. Οπωσδήποτε το Βουκουρέστι ήταν πόλις με αξιώσεις. Και οπωσδήποτε οι Ευρωπαίες βασίλισσες της Ρουμανίας, εύρισκαν πολύ πιό κοσμικό περιβάλλον από το αθηναϊκό των χρόνων του Όθωνος και των πρώτων του Γεωργίου. Πρώτος Ευρωπαίος πρίγκιψ που γίνεται ηγεμών της ενωμένης Ρουμανίας το 1866, είναι ο Γερμανός Κάρολος των Χοεντζόλερν. Ως το 1878 μένει υποτελής του Σουλτάνου. Μόνο το 1881 αναγορεύεται βασιλεύς (Κάρολος ο Α΄) και βασίλισσα η γυναίκα του Ελισάβετ-Παυλίνα. Τούτη η βασίλισσα, με το ψευδώνυμο Κάρμεν-Σύλβα, κατέχει μιά από τις πρώτες θέσεις της ευρωπαίϊκής λογοτεχνίας. Γερμανίδα σπουδασμένη στο Παρίσι, έμαθε μετά τον γάμο της τέλεια τα ρουμανικά. Με τα σπάνια χαρίσματα της και με την εξαιρετική ποιητική φαντασία της, γίνεται διάσημη. Τα έργα της διαβάζονται σ' όλες τις γλώσσες της Ευρώπης. Ιδιαίτερα απασχολείται με συλλογές μύθων και θρύλων του ρουμανικού λαού που του «φορμάρει» και του κάνει γνωστούς παντού. Και άλλα έργα της διαβάζονται παντού, ολόκληρες δεκαετίες στον καιρό της λεγομένης «μπελ επόκ», όπως οι «Σκέψεις μιας Βασίλισσας» ή «Η Σαπφώ». Η λογοτέχνις βασίλισσα γίνεται μια ευρωπαϊκή προσωπικότης. Αλλά μιά εστεμμένη προσωπικότης, δεν μπορεί να διαφύγη και από τον «προσωπικό θρύλο». Δεν υπάρχει βέβαια στα χρόνια εκείνα καμμιά επίσημη διεθνούς κύρους κουτσομπόλα σαν την Έλσα Μάξγουελ, αλλά πάντως οι ψίθυροι δε λείπουν. Και αρκετά χρόνια αργότερα, όταν τα σκάνδαλα της ρουμανικής Αυλής θα προκαλούν παγκόσμιο πάταγο, πολλοί θα νομίζουν πώς είχε κάποια προγονική σχέσι μ' αυτά, η Κάρμεν Σύλβα. Ενώ δεν είχε καμμιά γιατί εκείνη έμεινε άτεκνη. Επειδή το βασιλικό ζεύγος ήταν άτεκνο, η ρουμανική Βουλή είχε ανακηρύξει διάδοχο του ρουμανικού θρόνου, τον ανεψιό του Καρόλου, πρίγκιπα Φερδινάνδο των Χοεντζόλερν. Σ' ένα ξηρόν στην συντομία και την καθαρεύουσα του ιστορικόν εγχειρίδιον θα γραφή αργότερα, για τον δεύτερο βασιλέα της Ρουμανίας: «Τον βασιλέα Κάρολον, θανόντα το 1914, διαδέχεται εις τον θρόνον ο ανεψιός του Φερδινάνδος, σύζυγος της Μαρίας» ανεψιάς του Εδουάρδου Ζ΄της
Αγγλίας». Δεν έχει άδικο όμως ο ανώνυμος συγγραφέας γραφεύς του ιστορικού εγχειριδίου. Παρασύρεται — αλλά με το δίκιο του — από την προσωπικότητα της γοητευτικής και ακαταμάχητης στη σαγήνη της ανεψιάς του Εδουάρδου Ζ', της Αγγλίας. Ο οποίος Εδουάρδος υπήρξε ο θεμελιωτής της Αντάντ, δηλαδή της συμμαχίας Άγγλων, Γάλλων και Ρώσων, κατά του Β' Ράϊχ των Χοεντζόλερν. Στην Ελλάδα, η βασίλισσα Σοφία των Χοεντζόλερν, ασφαλώς επηρεαζόταν η ίδια και επηρέαζε, για την ελληνική στάσι κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Μιά ολόκληρη παράταξις — οι Βενιζελικοί — σ' εκείνην αποδίδει όλα τα δεινά του Διχασμού. Με τις παρεμβάσεις της για να μη συμμαχήση η Ελλάδα με του Αγγλογάλλους... Στη Ρουμανία, Χοεντζόλερν ήταν ο πρώτος βασιλεύς που πέθανε επάνω στην κήρυξι του πολέμου, Χοεντζόλερν και ο δεύτερος, ο Φερδινάνδος. Αλλά εκεί έγινε το αντίθετο. Η βασίλισσα Μαρία, ασκεί την γοητευτική επιρροή της. Με αποτέλεσμα, να υποστή αιφνιδιασμό ο αυτοκράτωρ της Γερμανίας, ο Κάϊζερ Γουλιέλμος: Η Ρουμανία στο πρώτο μένει ουδέτερη. Και αργότερα βγαίνει στον πόλεμο, κατά της Γερμανίας. Ένας Χοεντζόλερν, προδότης της καταγωγής του! Δέν μπόρεσε να αντισταθή στην σαγήνη, της ακαταμάχητης με τα θέλγητρα της Μαρίας! Δρν είναι βέβαια έτσι ακριβώς, όπως το φαντάζεται και ορύεται ο Κάϊζερ Γουλιέλμος. Η θέσις της Ρουμανίας βρισκόταν στο αντίθετο από την Γερμανία και Αυστροουγγαρία στρατόπεδο. Γιατί εκείνη η Αυστροουγγαρία, είχε υπόδουλους πολλά εκατομμύρια Ρουμάνους (Τρανσυλβανίας, Μπανάτου, Μπουκοβίνας). Μόνο με την νίκη της Αντάντ, θα μπορούσε να πραγματοποιηθή — όπως και πραγματοποιήθηκε — η απελευθέρωσις των υποδούλων. Αλλά για να ακολουθήση η Ρουμανία τον σωστό δρόμο της, πρώτος παράγων υπήρξε η ακαταμάχητη γοητεία της βασίλισσας Μαρίας. Ο δρόμος είναι δύσκολος, μαρτυρικός: Γερμανοί, Ούγγροι, Βούλγαροι (ακόμη και ένα συμβολικό τουρκικό σώμα) κατακτούν σχεδόν ολόκληρη τη χώρα, το 1916. Μόνο μιά γωνιά παραμένει ελεύθερη, επάνω στα ρωσικά σύνορα. Αλλά με β την ρωσική κατάρρευαι του 1918, κι' αυτή καταπατείται. Συνθηκολογεί πια και επίσημα, η Ρουμανία. Για λίγο μόνο όμως. Γιατί ακολουθεί η συμμαχική νίκη. Η Ρουμανία ξαναβγαίνει στον πόλεμο. Και διεκδικεί πιά, όλες τις υπόδουλες περιοχές. Να γίνη η «Μεγάλη Ρουμανία», το μεγαλύτερο βαλκανικό κράτος. Δεν είναι όμως ούτε αυτόματη, ούτε εύκολη, η ικανοποίησις στο 100% των
ρουμανικών διεκδικήσεων. Οι Ούγγροι κλαίγονται ότι και οι ίδιοι ήσαν υπόδουλοι των Αυστριακών. Μερικές περιοχές τις διεκδικούν και οι Σέρβοι. Χρειάζονται και διπλωματικές μάχες, τώρα. Και σ' αυτές πρωτοστατεί η βασίλισσα Μαρία. Κι ας είναι ώριμη τώρα πιά. Η γοητεία της διατηρείται ακόμη. Ακόμη είναι ακαταμάχητη. Γίνεται πρώτη φυσιογνωμία στα διπλωματικά συνέδρια και διασκέψεις των νικητών, που κρατούν ένα χρόνο και παραπάνω, στην κοσμική πρωτεύουσα της Ευρώπης, στο Παρίσι. Ο πρεσβευτής Πεπές Αργυρόπουλος είχε προσωπικές εντυπώσεις από την κίνησι εκείνων και από την γοητεία της Μαρίας. Και γράφει στα απομνημονεύματα του: «Η Τρανσυλβανία είχε κατακυρωθή στην Ρουμανία. Για το Μπανάτ όμως υπήρχαν σοβαρές αντιρρήσεις. Σ' ένα επίσημο γεύμα είχαν προσφερθή φράουλες, ήταν οι πρώτες της χρονιάς. Απαντώντας σε Γάλλο υπουργό η Μαρία, θυμήθηκε μιά ρουμανική παροιμία, κατά την οποίαν μιά ευχή που γίνεται όταν πρωτοβγαίνουν οι φράουλες πάντα «πιάνει». Και κρατώντας μιά φράουλα στα κοραλένια χείλη της, συμπλήρωσε μουρμουρίζοντας με χάρι:
— Εύχομαι κι εγώ μ΄όλη μου την ψυχή, να δοθή το Μπανάτο ελεύθερο, στην μεγάλη πατρίδα του.»
Τρίο ακτινοβολίας
Το Μπανάτο παραχωρήθηκε τότε στη Ρουμανία, παρατηρεί ο αυτόπτης. Δέν ήταν εύκολο στους Μεγάλους να αποκρούσουν ένα δίκαιο αίτημα, όταν είχαν να κάνουν με τέτοιο υπερασπιστή του. Η βασίλισσα Μαρία με τις χάρες της ο στρατάρχης Φός με την αίγλη του νικητού και ο Βενιζέλος με την ακτινοβολία του, ήσαν οι πρώτες φυσιογνωμίες στα παρασκήνια, στις δεξιώσεις και στον κοσμικό περίγυρο των διασκέψεων ειρήνης, το 1919-20. Και γνώριζε η Μαρία να επισημαίνη τον ρόλο της σ' εκείνες τις σημαντικές για τις τύχες των λαών, κοσμικές συγκεντρώσεις. Σε μιά δεξίωσι του «Και Ντ' Ορσέ» (υπουργείου Εξωτερικών) περίμενε τη στιγμή που θα βρεθούν κοντά, ο Φος και ο Βενιζέλος. Τότε, τους έπιασε αγκαζέ και τους δύο και τους κάθισε δίπλα της, σ' έναν καναπέ. Τους κράτησε ώρα πολλή κοντά της, σε συζήτησι με εξαιρετικά ενδιαφέροντα και για του τρεις. Από τις άλλες αίθουσες, οι εκατοντάδες των προσκεκλημένων της μεγάλης δεξιώσεως, περνούσαν να δουν από κοντά, μαζί, τις
τρεις πρώτες φυσιογνωμίες ακτινοβολίας, στη γαλλική πρωτεύουσα των χρόνων της νίκης. Έτσι η Μαρία, αξιοποιούσε για τη χώρα της, την ακαταμάχητη γοητεία της. Έτσι, κι ας μην έλειπαν εχθροί, που την αποκαλούσαν: «Εστεμμένη ακόλαστη» Αλλά εκείνες οι κατηγορίες, θα μεγαλοποιηθούν στό περισσότερο, από τις ερωτικές ιστορίες και περιπέτειες των παιδιών της: Κάρολος Β', ο ερωτοπαθής - Ιλεάνα η ασυγκράτητη - Ελισάβετ της Ελλάδος, η επιπόλαια και άστατη. Μόνο για την Μαρία της Γιουγκοσλαβίας, δεν γίνεται πολύς λόγος. Εκείνη, φαίνεται πως προσαρμόσθηκε με τις αξιώσεις της Αυλής του Βελιγραδίου.
Διπλωματία και έρως
Λόγοι διπλωματικοί προκάλεσαν την γνωριμία του διαδόχου της Ελλάδος Γεωργίου, με την πριγκίπισσα Ελισάβετ της Ρουμανίας. Το 1913, με την συνθήκη ειρήνης του Βουκουρεστίου, ο Βενιζέλος είχε συνεργασθή πολύ με τον Ρουμάνο πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών (Μαγιορέσκου και Ιωνέσκου). Τότε είδε και την Ελισάβετ. Γυρίζοντας είχε τη γνώμη πως θα ήταν εξυπηρετικός για τα δυό κράτη, αλλά και ταιριαστός, ο γάμος Γεωργίου - Ελισάβετ. Την ίδια γνώμη είχε και ο πρώην πρωθυπουργός Γ. Θεοτόκης, που είχε κι' αυτός γνωρίσει την πριγκίπισσα. Έτσι ο Διάδοχος ταξιδεύει στο Βουκουρέστι για την γνωριμία. Και για την εξέλιξι της γνωριμίας τους, γράφει ο Π. Πιπινέλης στην βιογραφία του Γεωργίου: «Η ακαταγώνιστος ελκυστικότης της ωραίας πριγκιπίσσης τον είχε θαμπώσει από της πρώτης στιγμής που την συνήντησεν. Η συνάντησις εκείνη επρόκειτο να αφήση τα ανεξίτηλα ίχνη τα οποία αφήνει η πρώτη αγάπη. Εν τρυφερόν ειδύλλιον ήρχισε να υφαίνεται εις την διστακτικήν αλληλογραφίαν των. Έκτοτε η φωτογραφία της Ελισάβετ, θα κοσμή το δωμάτιον του Γεωργίου, όπου και αν ευρίσκεται.» Αλλά εκείνη είναι διστακτική. Γιατί — κατά τις εξομολογήσεις της — την φοβίζουν οι ευθύνες και τα δεσμά του θρόνου, η «βασιλική σκλαβιά». Θέλει την ελευθερία της. Δεν θέλει να γίνη βασίλισσα! Είναι, δεν είναι 22 χρόνων, η πριγκίπισσα που κάνει τόσο φιλοσοφικές σκέψεις. Και το Βουκουρέστι φημίζεται και πριν ακόμη από τον μεγάλο πόλεμο, για την ανεκτική κοινωνία του, για την μεγάλη ζωή της αριστοκρατίας του, την «ντόλτσε βίτα», όπως θα λέγεται σε μεταγενέστερα χρόνια. Πολλά τα απίστευτα, φέρνουν στην
καθυστερημένη Ελλάδα, για την ζωή εκείνη, στη ρουμανική πρωτεύουσα και στις ρουμανικές πόλεις γενικώτερα. Με τον πόλεμο που επέρχεται, με την συντριβή της Ρουμανίας, τον Διχασμό και την εξορία της βασιλικής οικογενείας από την Ελλάδα, όλα παραμερίζονται, αναβάλλονται, μένουν εκκρεμή. Ακόμη και το δίλημμα μιας νεαρής πριγκίπισσας, ακόμη και το ειδύλλιο ένας διαδόχου. Όλα επανεξετάζονται πάλι μετά το τέλος του πολέμου. Τώρα ο βασιλεύς Κωνσταντίνος και ο διάδοχος Γεώργιος, βρίσκονται εξόριστοι — «έκπτωτοι» — στην Ελβετία. Βασιλεύς των Ελλήνων έχει γίνει ο δευτερότοκος Αλέξανδρος. Και πολλοί πιστεύουν ότι ποτέ δεν θα επανέλθουν οι εξόριστοι. Ότι η έκπτωσις είναι οριστική. Αφού δικαιώθηκε στην προοπτική του, ο αντίπαλος του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος. Αφού νίκησαν οι Αγγλογάλλοι στον πόλεμο. Η βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας, δεν επηρεάζεται από την «έκπτωσι». Να γίνη ο γάμος, πρέπει να παντρευτή η κόρη της. Και τώρα μάλιστα, δεν έχει δισταγμούς εκείνη. Πιστεύει πως δεν υπάρχει κίνδυνος, μαζί με τα δεσμά του γάμου, να υποστή και τα δεινά των βασιλικών δεσμών. Έτσι το 1919, ανανεώνεται το ειδύλλιο του 1913. Και δεν μένει, παρά ο γάμος. Όταν όμως πραγματοποιείται η «δια βίου ένωσις», η προϋπόθεσις της Ελισάβετ για την «ελευθερία της» έχει ανατραπή: με τον θάνατο του βασιλέως Αλεξάνδρου, τις εκλογές που νικήθηκε ο Βενιζέλος, το σύνθημα των νικητών: «Έρχεται» και την επάνοδο του βασιλέως Κωνσταντίνου.
Διαδοχικοί γάμοι
Αλλά δε γίνεται πιά, πρέπει να γίνη ο γάμος. Και γίνεται στο Βουκουρέστι, τον Φεβρουάριο του 1921. Στον γαλλικό «Χρόνο» υπάρχει περιγραφή του γάμου εκείνου, με παρατηρήσεις για τις «φιλελεύτερες αντιλήψεις» της Ελισάβετ. «Ο γάμος της πριγκηπίσσης Ελισάβετ, κόρης των βασιλέων της Ρουμανίας με τον διάδοχο πρίγκηπα Γεώργιο της Ελλάδος, ετελέσθη στις 27 Φεβρουαρίου (κατά το γρηγοριανό ημερολόγιο, ή 14 με το παλιό) στη Μητρόπολι Βουκουρεστίου. Προσπάθησαν να δώσουν πολιτικήν σημασίαν στον γάμο αυτόν. Η πραγματικότης είναι πολύ πιό απλή και ίσως τα γεγονότα που διεδραματίσθησαν στην Ελλάδα πρό των αρραβώνων ήσαν η αφορμή της λανθασμένης ερμηνείας αυτού του συναισθηματικού δεσμού. Εχουν περάσει έξη χρόνια αφότου ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου είχε ζητήσει το χέρι της Ρουμανίδος πριγκηπίσσης, η οποία όμως είχε αρνηθή αυτή την ένωσι. Την παρελθούσα άνοιξι είχε την ευκαιρία να συναντήση στην Ελβετία τον πρώην διάδοχο εξόριστο και οριστικά απομακρυνθέντα από τον θρόνο της Ελλάδος. Αυτή τη φορά εδέχθη την πρότασί του. Η άντίστασίς της που δεν είχε καμφθή όσο ο διάδοχος προωρίζετο για τον θρόνο κατέρρευσε την στιγμή που δεν είχε πλέον στέμμα να προσφέρη στον υμέναιό του. Αυτή η χειρονομία είναι προς τιμήν της χαριτωμένης μνηστής του. Στην Ζωήν των μεγάλων όμως αυτού του κόσμου οι εκπλήξεις δεν λείπουν. Μερικές εβδομάδες μετά την συμφωνία των δύο νέων ο βασιλεύς Κωνσταντίνος επέστρεψε εις τας Αθήνας και ο πρίγκηψ Γεώργιος μπορεί και πάλι να ελπίζη στον χαμένο θρόνο του. Η πριγκήπισσα Ελισάβετ, που είναι ωραιότατη, χαίρει μεγάλης αγάπης εκ μέρους του ρουμανικού λαού, ο όποιος παρά τα δημοκρατικά του αισθήματα ονομάζει τα βασιλικά τέκνα, «τα παιδιά του». Φύσις καλλιτεχνική, ασχολείται επιτυχώς με την ζωγραφικήν και την μουσικήν και λέγεται ότι προτιμά την απομόνωσι του ατελιέ από τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Κατά τον πόλεμο η Ελισάβετ φάνηκε ένθερμη φίλη της Γαλλίας και Αγγλίας. Αφωσιώθηκε στους τραυματίες και ήτο πάντα υπέρμαχος των γαλλικών ιδεών. Ο γάμος ετελέσθη σε κλειστό κύκλο, διότι η βασίλισσα Μαρία πενθεί τον θάνατο της μητέρας της. Δεν προηγήθησαν της θρησκευτικής τελετής, εορταί. Τα μέλη της βασιλικής οικογενείας της Ελλάδος δεν παρέστησαν. Μόνον ο πρίγκηψ Νικόλαος, θείος του διαδόχου, ήρθε στο Βουκουρέστι συνοδευόμενος από την γυναίκα του την μεγάλη δούκισσα Ελένη της Ρωσίας. Οι αίθουσες δεξιώσεων του βασιλικού ανακτόρου του Βουκουρεστίου, που είχαν μεταβληθή σε νοσοκομεία και αποθήκες από την βασίλισσα Μαρία, ξανάνοιξαν για πρώτη φορά, για να μπόρεση το νέο ζεύγος να δεχθή τις αντιπροσωπείες από κάθε γωνιά της Ρουμανίας, που έρχονται να εκδηλώσουν την αγάπη ενός λαού βαθειά αφωσιωμένου εις την δυναστεία του. Ένας δεύτερος γάμος θα λάβη χώραν άλλωστε σε λίγες ήμερες. Του πρίγκηπος Καρόλου με την πριγκήπισσα Ελένης της Ελλάδος, που θα ενώση ακόμη περισσότερο τις δύο βασιλικές οικογένειες Ελλάδος και Ρουμανίας».
Δεύτερος γάμος
Τελετές και παρατάξεις ακολουθούν στην ελληνική πρωτεύουσα, όπου φθάνει το διαδοχικό ζεύγος, μαζί με την βασίλισσα Μαρία. Η τελευταία έρχεται εδώ, γιατί ακολουθεί και δεύτερος διαδοχικός γάμος. Του Καρόλου της Ρουμανίας, με την πριγκήπισσα Ελένη της Ελλάδος. Ο Κάρολος... Ο καημένος είχε βασανισθή πολύ από του γονείς του, αλλά και τους πολιτικούς της Ρουμανίας, για να απαρνηθή την πρώτη του αγάπη, τον πρώτο φλογερό ερωτά του. Με την Ζιζή Λαμπρινού, κόρη αξιωματικού του ρουμανικού στρατού (ελληνικής καταγωγής, ίσως αληθινά όπως δείχνει το όνομα, ίσως κατά τας παραδόσεις «ελληνικής πλεονεξίας» για ξένες προσωπικότητες). Τέτοιους γάμους — δυό αδέρφια με άλλα δυό — δεν τους επιτρέπει η Εκκλησία σε «κοινούς θνητούς». Μόνο για τα διαδοχικά Ζεύγη έκανε εξαίρεσι. Αλλά πολλοί είχαν επισημάνει την παράβασι, προβλέποντας κακό τέλος, στους γάμους εκείνους.
Η «εξόριστη»
Τά δεσμά του βασιλικού γάμου, φόβιζαν από χρόνια, την πριγκίπισσα του Βουκουρεστίου. Κι' από του φόβους της όμως ακόμη, η πραγματικότης είναι χειρότερη γι' αυτήν, όπως θα το άντιληφθή αμέσως. Εκεί στη Ρουμανία, ο πόλεμος είχε τελειώσει πια, με νίκη. Το Βουκουρέστι, πρωτεύουσα υπερδιπλάσιου κράτους τώρα, είχε ξαναβρή την προπολεμική ζωή του. Εδώ όμως, μέσα σ’ όλα τ' άλλα, ο πόλεμος συνεχίζεται. Η «καθυστερημένη αθηναϊκή κοινωνία» φαίνεται ακόμη πιό πληκτική για την πριγκίπισσα διαδόχου. Πληκτικά και στενόχωρα και τα διαδοχικά ανάκτορα (το κτίριο της αιγυπτιακής πρεσβείας, τώρα). Και η καθυστερημένη κοινωνία, με το παραμικρό «παρεξηγείται». Πήγε σ’ έναν χορό, λίγο μετά την εγκατάστασί της εδώ. Ντύθηκε «χανουμάκι», με φερετζέ και σαλβάρι. Δεν της είπαν έγκαιρα τίποτα για το άτοπο, μιά που συνεχιζόταν ο πόλεμος με την Τουρκία. Μόνο τα σχόλια για την «άμυαλη», έδωσαν και πήραν από την επομένη. Ύστερα ακολουθούν άλλες απογοητεύσεις. Αρρωσταίνει από τύφο. Φταίει η πρωτόγονη πρωτεύουσα, που δεν έχει ένα υδραγωγείο. Ο πόλεμος, συνεχίζεται πάντα. Ο Γεώργιος φεύγει για το μέτωπο. Η βασίλισσα Σοφία με την αυστηρότητα της, κάνει ακόμη πιό πληκτική και ανυπόφορη την ανακτορική ζωή. Όλοι με τον πόλεμο απασχολούνται. Και ο πόλεμος φέρνει μιά τρομακτική καταστροφή. Και η καταστροφή, φέρνει τον Γεώργιο — μαζί και την Ελισάβετ — στο θρόνο. Με την βιαίαν έξωσιν και εξορία του πατέρα του, βασιλέως Κωνσταντίνου. Από μικρή η νέα βασίλισσα, τον φοβόταν τον θρόνο, και τα δεσμά του. Αλλά και για μιά πριγκίπισσα που δεν θα είχε τέτοιους φόβους, η ειδική περίπτωσις του βασιλικού Ζεύγους τον Σεπτέμβριο του 1922, δεν είναι καθόλου αξιοζήλευτη. Αιχμάλωτο του επαναστατημένου στρατού (της Επαναστάσεως Πλαστήρα) θεωρούν πολλοί τον βασιλέα Γεώργιο. Κι' εκείνος ίσως, δεν έχει σοβαρές αντιρρήσεις στην διαπίστωσι. Δύσκολες ώρες περνάει στα Ανάκτορα. Με τον παραμερισμό του από τους επαναστάτες. Με την θανατική καταδίκη και εκτέλεσι των πολιτικών του πατέρα του. Με τον θάνατο του πατέρα του που ακολουθεί, για τον οποίον — κατά επαναστατικήν υπόδειξιν — δεν πρέπει να πενθήση επίσημα η Αυλή. Θα έπρεπε σε τέτοιες ώρες, ο εστεμμένος που υποφέρει, να ζητάη παρηγοριά, κοντά στον σύντροφο της ζωής του. Αλλά την ηρεμία την βρίσκει, μόνο σε μακρυνούς μοναχικούς περίπατους. «Η αισθηματική δυσαρμονία — παρατηρεί ο βασιλικός βιογράφος Πιπινέλης — έχει διαπιστωθή από καιρό. Έχει ανοιχθή πληγή στις σχέσεις των δύο συζύγων. Και οι λεπτομέρειες του καθημερινού βίου, μοιραίως αναζέουν κάθε τόσο, την πληγή εκείνην. Η νεαρά Ρουμανίδα πριγκίπισσα, δεν είχε την δύναμι να κρύβη, την απέραντη απογοήτευσί της...». Και τα πολιτικά γεγονότα ακολουθούν το ένα ύστερα από το άλλο: το βασιλικό κίνημα του 1923, η αποτυχία του, οι εχθρικές διαθέσεις των νικητών κατά του Γεωργίου, ένα αιματηρό συλλαλητήριο βασιλοφρόνων, κάτι μονόπλευρες εκλογές και η αξίωσις του στρατού — την επομένη των εκλογών — για την «αποδημία» του Βασιλέως. Στις 19 Δεκεμβρίου 1923, οι βασιλείς φεύγουν για την Κονστάντζα της Ρουμανίας, με το καράβι της γραμμής «Δάφνη». Τους προπέμπει μόνο ο πρωθυπουργός Γονατάς με την γυναίκα του. Η τελευταία, προσφέρει στην Ελισάβετ μιαν ανθοδέσμη. Στις 21 φθάνουν στην Κονστάντζα. και την άλλη μέρα στο Βουκουρέστι, όπου τους υποδέχονται βασιλείς, πρίγκιπες και άλλοι επίσημοι. Η εξορία της Ελισάβετ στην καθυστερημένη Αθήνα, τερματίζεται με τον γυρισμό στο Βουκουρέστι. Με τις χαρές και την «ελευθεριότητά του». Αρχίζει η εξορία του Γεωργίου, που θα κρατήση 12 ολόκληρα χρόνια.
Χωρίς δεσμεύσεις
Για λίγο, για λίγο μόνο, το ζεύγος φροντίζει μαζί την εγκατάστασί του στη «βίλλα Κοτρετσίνι». Ύστερα, πάλι ξεπροβάλλουν έντονα οι διαφορές. Τώρα εδώ, όπως δεν υπάρχει ο φραγμός από το «τι θα πη ο κόσμος», καθώς η Ελισάβετ βρίσκεται στον τόπο της, στο σπίτι της, γίνεται περισσότερο εκδηλωτική, για τις διαθέσεις της. Γι' αυτήν ο γάμος σημαίνει: «μιά ευχάριστη εθιμοτυπική κατάστασι, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς υποχρέωσι να αλλάξη τις αντιλήψεις και συνήθειες, για την ζωή της». Οι παλιές αντιλήψεις και συνήθειες, τώρα — μετά την διακοπή της αθηναϊκής εξορίας — γίνονται πάλι δικαίωμα. Δικαίωμα ελευθερίας. Η Ελισάβετ, θα ζήση τη ζωή της όπως την θέλει. Αν δε γίνεται πρώτος στόχος της παγκοσμίου σκανδαλοθηρίας, ίσως αυτό να οφείλεται σε κάποια προσχήματα που τηρεί. Ασφαλώς όμως, οφείλεται και στο ότι την επισκιάζουν, αδελφή και αδελφός. Η ανοικονόμητη ερωτομανής Ιλεάνα προσφέρεται πολύ περισσότερο για απασχόλησιν των παγκοσμίου κύρους πρακτορείων ειδήσεων, με τα ασταμάτητα θρυματουργήματά της. Την παντρεύουν με έναν συνταγματάρχη, αλλά διαλύεται η μεραρχία. Καμμιά δεν την φθάνει, ούτε στο Βουκουρέστι που φημίζεται για την ντόλτσε βίτα του, ούτε σ' ολόκληρη τη Ρουμανία που την λένε: η χώρα του έρωτος. Άλλο βέβαια το τι γίνεται στην ύπαιθρο, όπου οι κολλήγοι στα τσιφλίκια,, τρώνε «μαμαλίγκα» (χυλό καλαμποκάλευρου), που ο επιστάτης κάνει την διανομή, χύνοντας το μέσα σε μικρές λακκούβες, στο χώμα. Κάθε κολλήγος έχει μιά δική του λακκούβα. Ακόμη περισσότερο απασχολεί την κοινή γνώμη, ο διάδοχος Κάρολος, ο ερωτοπαθείς. Αυτός με τον έρωτά του προκαλεί ακόμη και διαταραχές στις ευρωπαϊκές συμμαχίες και στην μεταπολεμική ισορροπία. ΄Οπως ο Γεώργιος, το ίδιο υπόφερε και η αδελφή του Ελένη, με τον άντρα της. Κι' αυτή περισσότερο, γιατί έχουν παιδί, τον Μιχαήλ. Αλλά η πατρότης δεν αποτελεί φραγμό για τον Διάδοχο. Ερωτεύεται την Μάγδα Λουπέσκου, εβραϊκής καταγωγής, όπως το επισημαίνουν οι κυνηγοί των σκανδάλων. Δε λογαριάζει πατρικές συμβουλές και συνταγματικές απειλές του πολιτικού κόσμου της χώρας του. Πρόχειρη έχει την απάντησι:
— Δεν με ενδιαφέρει ο θρόνος.
Από την άλλη πάλι, θεωρείται ύποπτος θαυμασμού προς τα μουσσολινικά πρότυπα (φασιστικά). Οι απανωτές δηλώσεις του για περιφρόνησι προς τα θέλγητρα του θρόνου, μπροστά στης Μάγδας τα θέλγητρα, έχουν τις συνέπειες τους. Τελευταία τέτοια δήλωσι παραιτήσεως είχε γίνει το 1926. Και έτσι, όταν πεθαίνη ο Φερδινάνδος, ανακηρύσσεται βασιλεύς (με κηδεμονία και αντιβασιλεία) ο 5ετής Μιχαήλ. Τρία χρόνια μένει εξόριστος στο Παρίσι, ο ερωτευμένος. Αλλά το 1930 — όπως υπάρχει δυσφορία με την παγκόσμια οικονομική κρίσι και τις συνέπειες της — τερματίζεται το δίλημμα: «Ή θρόνος ή Μάγδα». Επανέρχεται ξαφνικά με αεροπλάνο, μαζί με τή Μάγδα. Και τα δύο θέλγητρα, τον τραβούν. Η Εθνοσυνέλευσις τον ανακηρύσσει βασιλέα. Ο μικρός Μιχαήλ, παραμένει ό,τι ήταν φυσιολογικό: διάδοχος. Και όσο για την Ελένη, γι' αυτήν από το 1928, με διαζύγιο, είχε λυθή ο γάμος της. Ο Κάρολος θα μείνη στο θρόνο, με την Μάγδα πάντα δίπλα του, ως το 1940 όταν με άλλες περιπέτειες, πάλι θα εκθρονισθή. Για την εξιστόρησί μας αυτήν, δεν έχει ενδιαφέρον η πολιτική του, ο κλονισμός της συμμαχίας με την Γιουγκοσλαβία και την Τσεχοσλοβακία (Μικρά Αντάντ) και η αποκατάστασις πάλι της συμμαχίας εκείνης (υπό την αιγίδα της Γαλλίας). Ούτε και το Βαλκανικό Σύμφωνο έχει σχέσι, όπου οι ρουμανικές κυβερνήσεις του Καρόλου (υπουργός Τιτουλέσκο) έχουν σημαντικό ρόλο. Περισσότερο ενδιαφέρον, έχει κάτι άλλο: Αφού ο βασιλεύς της Ρουμανίας που είχε καιί παιδί, χώρισε και ζη τή ζωή του, όπως την θέλει, το ίδιο δικαίωμα έχει και η αδελφή του Ελισάβετ. Κι' αυτή ζη τη ζωή της στο «δεύτερο Παρίσι», στο βαλκανικό Παρίσι. Και της Ελισάβετ η ζωή όμως, δεν θα είχε πια σημασία από ελληνικής πλευράς αν δεν υπήρχαν οι «επιπτώσεις της». Εκείνος την είχε αγαπήσει πολύ την Ελισάβετ. Έτσι φαίνεται από πολλά, από όλα. Και δύσκολα προχωρούσε στην απόφασι οριστικής διακοπής κάθε δεσμού, μαζί της. Έφυγε από το Βουκουρέστι αλλά ξαναγύρίζε που και πού. Μόνο το 1932, το εγκατέλειψε με απόφασι να μη ξαναγυρίση.
Το διαζύγιο
Ο τότε γραμματεύς του Δ. Λεβίδης, ο πιστός και αχώριστος σ’ όλα τα χρόνια του εκπατρισμού (ο μόνος με τον οποίον μιλούσε και για το προσωπικό του ζήτημα) του έδωσε συμβουλή για διαζύγιο. Η απάντησίς του ήταν αρνητική:
— Αυτό είναι αντίθετο προς τας θρησκευτικάς πεποιθήσεις μου. Αλλά ας είναι. Θα φύγουμε πάντως, οριστικώς από έδώ. Με οριστική εγκατάστασι στο Λονδίνο.
Να ήταν τάχα αυτό, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις;… Τό 1935, όταν με αίτησι και ενέργειες της Ελισάβετ, θα εκδοθή το διαζύγιο στο Βουκουρέστι, θα γράψη ο Γεώργιος σε προσωπικό φίλο: «Εδώ και είκοσι χρόνια, δεν εγνώρισα τί θα ειπή το να είναι κανείς ευτυχής». Τα χρόνια συμπίπτουν με την γνωριμία τους, με τον άτυχο ερωτά του. Εκείνος ο έρωτας, του προκάλεσε όχι ψυχικό τραυματισμό, αλλά ακρωτηριασμό μπορεί να πή κανείς. Το λέει άλλωστε και ο Π. Πιπινέλης, που τον εγνώρισε πολύ καλά: «Τα ίχνη όμως αυτής της περιπέτειας, θα μείνουν πολύ βαθύτερα, εάνω εις τον χαρακτήρα του. Θα κλείσουν οριστικώς από τον άλλον κόσμο, την ήδη μισοκλεισμένην ψυχήν του. Η προσωπικότης του ήλλαξε αναγκαστικώς, κατά πολύ την μορφήν της. Θα ήτο δε τελείως διάφορος, εάν εις την ώριμον ήλικίαν δεν είχεν ήδη κλείσει η θύρα της απλής ανθρωπινής ευτυχίας, την οποίαν δίδει εις τον άνθρωπον μία ανέφελος οικογενειακή ζωή. Αλλά η ζωή δια τον Βασιλέα θα γίνεται τώρα επί μάλλον και μάλλον καθήκον και διαρκώς ολιγώτερον χαρά». Αγέλαστο τον είπαν οι εχθροί του τον Γεώργιο, εχθροί από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Και ήθελαν να πουν ότι επειδή ήταν αγέλαστος, επέβαλε το καθεστώς εκείνο. Χωρίς να είναι υποχρεωτικό αυτό το συμπέρασμα, διαπιστώνει κανείς ότι φίλοι και εχθροί συμφωνούν σε κάτι. Στην επίδρασι που είχε στον χαρακτήρα του, ο άτυχος έρωτας για την άστατη. Και ο χαρακτήρας ενός βασιλέως, οπωσδήποτε έχει την επίδρασί του για γενικότερα ζητήματα και προβλήματα.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΣΑΣ
ΑΘΗΝΑ
1971
from ανεμουριον https://ift.tt/2nqG9zo
via IFTTT