Συνέντευξη στους Γιάννη Αγγέλη, Δήμητρα Καδδά
– Κύριε Σταϊκούρα, ο πρωθυπουργός ολοκλήρωσε ένα τρίγωνο επαφών σε Παρίσι Βερολίνο και Χάγη. Βγήκε κάτι από αυτά τα ταξίδια;
Τα διαδοχικά αυτά ταξίδια αποτελούν κρίσιμης σημασίας βήματα του οδικού χάρτη που έχει σχεδιάσει ο Πρωθυπουργός για να προωθήσει τη στρατηγική της χώρας και της Κυβέρνησης.
Πρωτίστως όμως «έχτισαν» αξιοπιστία και εμπιστοσύνη.
– Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ για το δεύτερο τρίμηνο του 2019 πώς τα κρίνετε;
Σύμφωνα με αυτά διαπιστώνεται ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης, για το πρώτο εξάμηνο του 2019, υπήρξε γενικά αναιμικός. Είναι μάλιστα σε φθίνουσα πορεία σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του περασμένου έτους και χαμηλότερος των στόχων της προηγούμενης Κυβέρνησης.
Για τη σημερινή Κυβέρνηση, η βελτίωση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης αποτελεί στόχο πρώτης εθνικής προτεραιότητας. Για τον λόγο αυτό, σε όλες τις πολιτικές που έχει αρχίσει και εφαρμόζει, δίνει έντονη αναπτυξιακή διάσταση.
Το Υπουργείο Οικονομικών συνεχώς υπενθυμίζει το χρέος όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης αλλά και της ιδιωτικής οικονομίας να εναρμονιστούν με την εθνική στρατηγική και να συμβάλλουν με τις δράσεις τους στην επίτευξη του εθνικού στόχου.
Εάν αυτός επιτευχθεί, τότε όλοι οι υπόλοιποι στόχοι καθίστανται ευκολότερα προσεγγίσιμοι.
– Ο δικός σας στόχος ποιος είναι για το 2019; Και ποιος για το 2020; Και πως θα επιτύχετε αυτό τον στόχο, με την Ευρωζώνη να δέχεται πιέσεις;
Η εκτίμησή μου είναι ότι οι προσπάθειες του Υπουργείου Οικονομικών, συνολικά της Κυβέρνησης και όλων των Ελλήνων, θα αποδώσουν καρπούς.
Πιο συγκεκριμένα, υπό την προϋπόθεση ότι το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον δεν θα καταστεί περισσότερο δυσμενές, η επίδοση της ελληνικής οικονομίας, ως προς τον ρυθμό μεγέθυνσης, κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους θα είναι υψηλότερη από αυτή του πρώτου εξαμήνου και η επίδοση του 2020 υψηλότερη από αυτή του 2019. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το πρώτο εξάμηνο του 2019 ήταν χειρότερο από το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Αν ο μη γένοιτο η Ευρωζώνη δεχτεί υψηλές και μακροχρόνιες πιέσεις, τότε εδώ είμαστε να το συζητήσουμε, εντός και εκτός χώρας.
– Εκτιμάτε ότι θα αλλάξει η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπως εκφράστηκε τον προηγούμενο Ιούνιο για δημοσιονομικό κενό στον φετινό προϋπολογισμό; Θεωρείτε πλέον δεδομένη την επίτευξη του στόχου για 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα;
Εκτιμούμε ότι δεν θα υπάρξει δημοσιονομικό κενό για το 2019. Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος μετά την κυβερνητική αλλαγή, η αύξηση των δημοσίων εσόδων και η πειθαρχημένη εκτέλεση του Προϋπολογισμού συνηγορούν υπέρ αυτής της εκτίμησης.
Θεωρώ ότι στην ίδια εκτίμηση συγκλίνουν πλέον και οι θεσμοί, εγχώριοι και διεθνείς. Ήδη αυτό ξεκίνησε και καταγράφεται και από την Τράπεζα της Ελλάδος.
– Το περιβάλλον της οικονομίας έτσι όπως το αξιολογείτε εσείς μετά από 2 περίπου μήνες στην Κυβέρνηση, επιτρέπει για φέτος και το 2020 ακόμα μεγαλύτερες παρεμβάσεις στο φορολογικό πεδίο από αυτές που έχετε ήδη εφαρμόσει ή εξαγγείλει;
Οι παρεμβάσεις μας στο φορολογικό πρέπει να είναι προσεκτικές, καλά μελετημένες, ορθολογικές και κοινωνικά δίκαιες.
Έτσι, το 2019, μετά από την ευνοϊκή ρύθμιση που εφαρμόσαμε, με τη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22%, δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετες παρεμβάσεις.
Με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί προσεχώς, θα υπάρξει μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις από το 28% στο 24% για τα εισοδήματα του 2019 και μείωση στον φόρο μερισμάτων από το 10% στο 5%.
Επιπλέον ρυθμίσεις για το 2020 μόνο ο Πρωθυπουργός μπορεί να ανακοινώσει.
– Αν υπάρξει η βεβαιότητα για την ύπαρξη πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου τα επόμενα χρόνια ποια επιπλέον δημοσιονομική κίνηση θεωρείτε κρίσιμο να θεσπίσετε εμπροσθοβαρώς;
Ανάλογα με το μέγεθος του χώρου που θα προκύψει θα είναι και οι πολιτικές παρεμβάσεις μας με συγκερασμό των στόχων της οικονομικής αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
– Στον αντίποδα, πως θα αντιμετωπίσετε τυχόν «πιέσεις” που μπορούν να προκύψουν στα έσοδα από τις παρεμβάσεις που έχετε ανακοινώσει στην φορολογία; Ποιοι θα είναι οι «ευαίσθητοι” κωδικοί στο προσχέδιο Προϋπολογισμού του 2020;
Αρχικά, πιστεύουμε ότι οι χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές θα βελτιώσουν τη φορολογική συμμόρφωση και θα μειώσουν τα κίνητρα για φοροδιαφυγή. Ήδη, με την επιστροφή του ΦΠΑ στην εστίαση, έστω και σε κάποια είδη, στο επίπεδο του 2014, δεν προκύπτει δημοσιονομικό κενό.
Σε κάθε περίπτωση, στην εργαλειοθήκη μας έχουμε μια σειρά πολιτικών που η άμεση ενεργοποίησή τους θα αντιμετωπίσει τυχόν δημοσιονομικές πιέσεις.
Μεταξύ άλλων τoν καθορισμό ρεαλιστικών οροφών για όλους τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης, την επισκόπηση και αξιολόγηση δαπανών, τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, την υλοποίηση συμβάσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τη βελτίωση και επιτάχυνση των συστημάτων και διαδικασιών φορολογικού ελέγχου.
– Πως σκεφτόσαστε να εκμεταλλευτείτε την πολύ ευνοϊκή διεθνή συγκυρία για να πετύχετε την ταχύτερη βελτίωση στην εικόνα του χρέους;
Ήδη, με την τελευταία επιτυχημένη έκδοση του 7-ετούς ομολόγου σταθερού επιτοκίου, το μέσο κόστος εξυπηρέτησης χρέους – σε ταμειακή βάση – αναμένεται να παραμείνει σε πολύ χαμηλά επίπεδα επί μακρό χρονικό διάστημα, η μέση σταθμική φυσική διάρκειά του διαμορφώνεται περίπου στα 21 έτη, ενώ το ποσοστό δανεισμού με κυμαινόμενο επιτόκιο περιορίζεται περίπου στο 6%, καθιστώντας έτσι απολύτως προβλέψιμες τις δαπάνες εξυπηρέτησης, σε ένα περιβάλλον ιστορικά χαμηλών επιτοκίων, χωρίς να ελλοχεύει ο κίνδυνος δυσάρεστων εκπλήξεων.
Τα παραπάνω θετικά στοιχεία αποτυπώνονται και στις πρόσφατες εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης.
Οι κατευθυντήριες γραμμές της Κυβέρνησης προς τον ΟΔΔΗΧ είναι η αξιοποίηση των τρεχουσών ευνοϊκών αλλά και των εκάστοτε μελλοντικών συνθηκών της αγοράς, με στόχο τη βελτίωση των προαναφερόμενων θετικών χαρακτηριστικών του χαρτοφυλακίου χρέους, αυτές δε θα αποτυπώνονται στο επικείμενο αλλά και στα μελλοντικά δανειακά και διαχειριστικά του προγράμματα.
Ως ένα τέτοιο δείγμα θα είναι η προσπάθεια πρόωρης αποπληρωμής του ακριβού μέρους των δανείων του ΔΝΤ.
– Από τους πίνακες του ΟΔΔΗΧ προκύπτει πως το μέσο επιτόκιο δανεισμού έχει πέσει για τα επόμενα 17 τουλάχιστον χρόνια στο 1,4%. Αυτό αν το συσχετίσει κανείς με το ύψος της δέσμευσης για το πρωτογενές πλεόνασμα οδηγεί σε ένα δημοσιονομικό περιθώριο της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ. Πως σκέφτεστε να το εκμεταλλευτείτε αυτό; Θα επισπεύσετε την εξόφληση χρέους ή θα το χρησιμοποιήσετε για τόνωση της οικονομίας μέσω αλλαγής του δημοσιονομικού στόχου;
Οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών χρεογράφων μειώθηκαν σημαντικά τόσο εξαιτίας του διεθνούς περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων, όσο κυρίως της συγκριτικά μεγαλύτερης πτώσης του περιθωρίου πιστωτικού κινδύνου της χώρας, κάτι που οφείλεται στη βελτίωση των μακροοικονομικών της δεικτών και στη θετική αποδοχή της επενδυτικής κοινότητας αναφορικά με την πρόσφατη πολιτική αλλαγή και τις νέες κυβερνητικές προτεραιότητες στην άσκηση οικονομικής πολιτικής.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι η μεγάλη πτώση του προαναφερόμενου περιθωρίου καθιστά ανεπίκαιρη τη μεθοδολογία προσδιορισμού του, επί τη βάσει της οποίας προέκυψαν οι υποθέσεις για το μελλοντικό κόστος νέου δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου που χρησιμοποιήθηκαν για τα σενάρια ανάλυσης βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους.
Ως εκ τούτου χρειάζεται η επικαιροποίηση της μεθοδολογίας, με αποτέλεσμα τη βελτίωση των δεικτών βιωσιμότητας, από την οποία προκύπτει και η δυνατότητα περιορισμού του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων με δομημένο, μόνιμο και όχι συγκυριακό τρόπο.
Τα παραπάνω θα επιτευχθούν σε συνεργασία με τους θεσμικούς εταίρους μας, λαμβάνοντας υπόψη το βελτιωμένο μακροοικονομικό αφήγημα της χώρας, την πτωτική τάση των ελληνικών επιτοκίων, τη δέσμευση για επίτευξη περαιτέρω μεταρρυθμίσεων φιλικών προς την οικονομία, αλλά κυρίως τις υψηλές προσδοκίες για έναν ενάρετο κύκλο οικονομικής ανάπτυξης.
– Εκτιμάτε ότι είναι εφικτή και αν ναι πότε μία απόφαση αλλαγής του ορισμού των πρωτογενών πλεονασμάτων, για παράδειγμα μέσω της προσμέτρησης σε αυτά των εσόδων από κέρδη ομολόγων ή από άλλες πηγές; Μπορεί μία τέτοια απόφαση να ισχύσει και για τους στόχους του 2019 στο πλαίσιο της 4ης αξιολόγησης;
Η Κυβέρνηση διαμορφώνει, μεθοδικά και τεκμηριωμένα, τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες για τη δημιουργία αναγκαίου δημοσιονομικού χώρου, το ταχύτερο δυνατόν.
Φαίνεται ότι δημιουργείται ευρύτερα μία θετική δυναμική προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Προχωράμε, βήμα-βήμα, στην επίτευξη των στόχων μας.
– Τι θα γίνει με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που κάθε Κυβέρνηση το μετατρέπει σε «αμορτισέρ» εκτέλεσης του Προϋπολογισμού; Και τούτο δεδομένου ότι η τελευταία εγκύκλιος (13/8/2019) δείχνει στασιμότητα των κονδυλίων στα 7 δισ. ευρώ έως και το 2023.
Το σημαντικό πρόβλημα με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων δεν είναι μόνο το ύψος του, αλλά και η συστηματική υποεκτέλεσή του τα τελευταία χρόνια.
Κυβερνητικός στόχος είναι η αύξηση της απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών κονδυλίων και των ιδιωτικών πόρων ώστε να ενδυναμωθεί η ανάπτυξη μέσω παραγωγικών επενδύσεων.
Όμως δεν αρκεί μόνο η απορρόφηση των πόρων, αλλά και η κατανομή αυτών. Σκοπός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι να χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με δράσεις που συμβάλλουν στην αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας, στηρίζουν την αναπτυξιακή διαδικασία και τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση.
– Με δεδομένο ότι οι τράπεζες θα πάνε στα stress test του 2020 με τα αποτελέσματα του 2019, πώς το Κράτος θα μπορούσε να υποβοηθήσει στην βελτίωση των αποτελεσμάτων (ειδικά με τα κόκκινα δάνεια) στο τελευταίο τρίμηνο του 2019;
Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, η μεθοδολογία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΒΑ) για τα επερχόμενα stress tests είναι στατικού ισολογισμού, οπότε τα αποτελέσματα και τα οικονομικά μεγέθη των τραπεζών για το 2019 θα είναι η αφετηρία της άσκησης, συνεπώς κρίσιμος παράγοντας για το τελικό αποτέλεσμα.
Με αυτό το δεδομένο, εκτιμούμε ότι η Κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει τις τράπεζες εμμέσως στην εν λόγω άσκηση μέσω δύο καναλιών.
Το δεύτερο σχετίζεται με την υλοποίηση του μοντέλου εγγύησης του Δημοσίου σε τιτλοποιημένα στοιχεία [Asset Protection Scheme (APS)], για το οποίο είμαστε σε προχωρημένες διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ταυτόχρονα, η βελτίωση του οικονομικού περιβάλλοντος και των συνθηκών αγοράς αναμένεται να στηρίξουν τα οικονομικά αποτελέσματα του δευτέρου εξαμήνου των πιστωτικών ιδρυμάτων, και ενδεχομένως το μακροοικονομικό σενάριο βάση του οποίου θα διεξαχθεί η άσκηση.
– Είναι σαφές ότι οι τάσεις στην αγορά ακινήτων θα επηρεάσουν καθοριστικά το θέμα των κόκκινων δανείων. Σκέφτεστε κάποιες παρεμβάσεις στο εν λόγω πεδίο;
Η αύξηση στις τιμές των ακινήτων δρα υποστηρικτικά στην προσπάθεια των τραπεζών να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια, βελτιώνοντας της εικόνα των ισολογισμών τους.
Ταυτόχρονα η πώληση χαρτοφυλακίων «κόκκινων» στεγαστικών δανείων καθίσταται ευκολότερη και με καλύτερους οικονομικά όρους. Και από την πλευρά όμως των δανειοληπτών, η αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων, τους δίνει το κίνητρο να ρυθμίσουν τα ενυπόθηκα δάνειά τους επίσης με καλύτερους όρους, δεδομένης της υψηλότερης εμπορικής αξίας των ιδιοκτησιών τους.
Η Κυβέρνηση αναγνωρίζοντας τη σημασία της αγοράς ακινήτων και θέλοντας να δώσει ώθηση επεξεργάζεται συγκεκριμένες παρεμβάσεις.
Μείωση των φορολογικών βαρών, με στόχο αφενός την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών, και αφετέρου την αναθέρμανση της αγοράς.
Μείωση των διοικητικών βαρών, με στόχο την καταπολέμηση της σχετιζόμενης γραφειοκρατίας.
Κατάστρωση πολιτικών και λήψη μέτρων θεσμικής θωράκισης της αγοράς ακινήτων με στόχο την ωρίμανση και την αναβάθμισή της στα μάτια της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας.
– Πότε εκτιμάτε ότι θα γίνει το αίτημα προς τον ESM για την προεξόφληση των δανείων του ΔΝΤ; Σε τι αποσκοπείτε με αυτή την κίνηση;
Το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων του ΔΝΤ είναι πλέον κατά πολύ υψηλότερο από το επιτόκιο του αντίστοιχου νέου δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου.
Επιπλέον, τα εν λόγω δάνεια εμπεριέχουν κινδύνους αγοράς, όπως επιτοκιακό και συναλλαγματικό κίνδυνο, εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι σε κυμαινόμενο επιτόκιο και σε αλλοδαπό νόμισμα (SDR).
Για τους λόγους αυτούς η πρόωρη εξόφληση του πλέον ακριβού τμήματος αυτών των δανείων συντελεί στη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, στη βελτίωση των δεικτών βιωσιμότητας του, καθώς και στην μερική αντιστάθμιση των προαναφερόμενων κινδύνων αγοράς, διασφαλίζοντας έτσι την αναγκαία προβλεψιμότητα για τις μελλοντικές δαπάνες.
Το Υπουργείο Οικονομικών εργάζεται συστηματικά και μεθοδικά ώστε να εκπληρωθούν όλες οι απαραίτητες τεχνικές προϋποθέσεις για την αποδοχή του σχετικού αιτήματος πρόωρης εξόφλησης, το συντομότερο δυνατόν.
– Ως νέα Κυβέρνηση έχετε ξεκαθαρίσει ότι θα εφαρμόσετε μία εμπροσθοβαρή μεταρρυθμιστική ατζέντα. Πως αυτή επηρεάζει τα ανά 3μηνο ορόσημα της συμφωνίας του 2018 για την Ενισχυμένη Εποπτεία;
Έχουμε δεσμευτεί να υλοποιήσουμε τις αναγκαίες και συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις το συντομότερο δυνατόν και αυτό πράττουμε.
Προχωρήσαμε στην πλήρη άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων ενώ επιταχύνουμε το συμφωνηθέν πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και προωθούμε εμβληματικές επενδύσεις, όπως είναι το Ελληνικό.
Επιπλέον στις βασικές μας προτεραιότητες είναι η ολοκλήρωση ενός νέου φορολογικού κώδικα, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης με την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η αξιολόγηση δημοσίων δαπανών, η μείωση του ύψους των «κόκκινων δανείων», η εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η αποπληρωμή οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα και η επένδυση στις ενδογενείς πηγές ανάπτυξης, όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία.
Η υλοποίηση αυτών των μεταρρυθμίσεων, πολλές από τις οποίες συνιστούν εκκρεμότητες της προηγούμενης Κυβέρνησης από την 3η Αξιολόγηση της Ενισχυμένης Εποπτείας, θα βελτιώσει σημαντικά την αξιοπιστία της χώρας.
– Αναφερθήκατε στην επένδυση του Ελληνικού. Προχωράει;
Από την πρώτη στιγμή, Πρωθυπουργός και Κυβέρνηση εξέφρασαν τη βούληση να προχωρήσει κατά προτεραιότητα η συγκεκριμένη επένδυση.
Συνεπείς με αυτό, τα εμπλεκόμενα Υπουργεία προχωρούν την όλη διαδικασία.
Όσον αφορά στο Υπουργείο Οικονομικών, συγκρότησε, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας, το οποίο ξεκίνησε τις εργασίες του, προχωρά στην ενδυνάμωση του αυτοτελούς Γραφείου Ελληνικού ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στο σημαντικό ρόλο του για την υλοποίηση της επένδυσης και δρομολογεί, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, τις κανονιστικές πράξεις για το διαγωνισμό για το καζίνο.
Συνεπώς, στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής, το Υπουργείο Οικονομικών με ταχύτητα αλλά και προσοχή συμμετέχει ενεργά στην υλοποίηση αυτής της σημαντικής επένδυσης.
– Και σε ό,τι αφορά την αποκρατικοποίηση του Αεροδρομίου Αθηνών και των ΕΛΠΕ;
Η διεθνής διαγωνιστική διαδικασία για την πώληση ποσοστού 30% που διατηρεί το Ελληνικό Δημόσιο στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών προχωράει άμεσα στα επόμενα στάδια της.
Αναφορικά με το ποσοστό που διατηρεί το Ελληνικό Δημόσιο στα ΕΛΠΕ, η Κυβέρνηση εξετάζει εναλλακτικά σενάρια αξιοποίησής του και προωθεί τις κατάλληλες ενέργειες που θα συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό και την επίτευξη των επενδυτικών στόχων του Ομίλου.
Συνολικά, υπάρχει σημαντική πρόοδος και στις δύο αυτές εκκρεμότητες που άφησε, μεταξύ άλλων, η προηγούμενη Κυβέρνηση.
Ανοίξτε τη συνέντευξη στο capital.gr
ΘΕΜΑ:
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ