Για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών Θερμοπυλών θα κατασκευαστεί Ραδιοτηλεσκόπιο διεθνών προδιαγραφών

Ανακοίνωση από το ΕΑΠ

Η Ελλάδα θα αποκτήσει επαγγελματικό Ραδιοτηλεσκόπιο διαμέτρου 30 μέτρων για πρώτη φορά. Το όργανο θα κατασκευαστεί και θα αναπτυχθεί  στο νοτιανατολικό άκρο της Ευρώπης, στο Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών «Θερμοπύλαι» (ΚΔΕΘ) στην περιοχή Σκάρφειας Λοκρίδος.

Το μεγαλόπνοο σχέδιο θα είναι το παράγωγο της ερευνητικής συνεργασίας των επιστημονικών υπευθύνων, Επίκουρης Καθηγήτριας Δρ Νεκταρίας Α.Β. Γκιζάνη, Ραδιαστρονόμου  από τη Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας (ΣΘΕΤ) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, και του Επίκουρου Καθηγητή Δρ Γιώργου Π. Βελντέ, Φυσικού-Ραδιοηλεκτρολόγου,  από το Ερευνητικό Εργαστήριο Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Εφαρμογών του Τμήματος  Ηλεκτρονικών Μηχανικών Τ.Ε. του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας (ΕΕΤΣΕ) .

Αρωγός αυτής της προσπάθειας είναι η εταιρία ΟΤΕ Α.Ε., η οποία και παραχώρησε την αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή μιας κεραίας τηλεπικοινωνιών διαμέτρου 30 μέτρων, που θα μετασχηματιστεί για τη λήψη ραδιοσημάτων από το Σύμπαν.

Με το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των ΣΘΕΤ/ΕΕΤΣΕ και ΟΤΕ, δημιουργείται το Κέντρο Ραδιαστρονομίας της Ελλάδας, με τις ανάλογες διεθνείς προδιαγραφές των αντίστοιχων κέντρων του εξωτερικού.

Οι κύριοι σκοποί είναι :

• Η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας στη Ραδιοαστρονομία στη χώρα μας, παρέχοντας την ερευνητική υποδομή στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα.
• Η σύνδεση της υποδομής του Ραδιοτηλεσκοπίου με το Ευρωπαϊκό αλλά και το Παγκόσμιο ραδιοσυμβολόμετρο (European VLBI και GlobalVLBINetwork, αντίστοιχα).
• Η ανάπτυξη τεχνογνωσίας σε ραδιοκυματικό επιστημονικό εξοπλισμό και τεχνικές, μέσω του μετασχηματισμού της κεραίας τηλεπικοινωνιών σε επιστημονικό όργανο λήψης ραδιοκυμάτων που θα λειτουργεί και: (α) μόνο του ως ραδιοτηλεσκόπιο που θα παρατηρεί  μεμονωμένα ουράνια σώματα όπως π.χ. αστέρες νετρονίων, αλλά και σε σύνδεση με άλλα ραδιοτηλεσκόπια, (β) σε ραδιοσυμβολόμετρο για παρατήρηση π.χ. κβάζαρ, κλπ
• Γεωδαισιακές μελέτες στη σεισμογενή περιοχή που βρίσκεται η Ελλάδα.

Το Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών «Θερμοπύλαι» (ΚΔΕΘ) θα γίνει πόλος έρευνας και εκπαίδευσης:

• Θα διοργανωθούν διεθνή και εθνικά επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες καθώς και κύκλοι εκπαιδευτικών σεμιναρίων και θερινών σχολείων που θα απευθύνονται στους φοιτητές ελληνικών και ξένων Α.Ε.Ι.
• Θα πραγματοποιηθούν δράσεις διάχυσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων προς το ευρύτερο κοινό.
• Οι εκλαϊκευτικές εκδηλώσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα στο ΚΔΕΘ θα αποβλέπουν στη γνωριμία των μαθητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τα επιστημονικά αντικείμενα της Ραδιαστρονομίας (αόρατη αστρονομία) και RF τεχνολογίας. Όλα αυτά θα λειτουργήσουν ως μοχλός έμπνευσης για νέους επιστήμονες.
• Αναπόφευκτα, η μετατροπή της κεραίας τηλεπικοινωνιών σε επαγγελματικό όργανο ραδιοαστρονομίας θα έχει ως απόρροια νέα πεδία εφαρμογών που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της Ελληνικής Βιομηχανίας.

Στις εγκαταστάσεις του ΕΑΠ στην Περιβόλα Πατρών ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη το πιλοτικό σχέδιο του έργου με τη μετατροπή δορυφορικής κεραίας, τύπου πιάτο, διαμέτρου 2 μέτρων σε ραδιοτηλεσκόπιο.

Με σκοπό τη χρηματοδότηση της μετατροπής της 30-μετρης κεραίας σε επιστημονικό όργανο, με επικεφαλής τη ΣΘΕΤ- ΕΑΠ σε συνεργασία με το ΕΕΤΣΕ - ΤΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα ραδιοαστρονομίας και πανεπιστήμια εξωτερικού CSIRO, ASTRON, RadioastronomyandBreakThroughListenLabs - UC Berkeley, IUCAA - Pune, NRCC - DRAO, το ΕΑΠ συμμετέχει με την ερευνητική πρόταση PYTHIA (ProgressivelyTowardsHellenicInvisibleAstronomy)  στην «1η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛΙΔΕΚ για την ενίσχυση των μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών και την προμήθεια ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας».

Η Δρ. Νεκταρία Γκιζάνη δήλωσε σχετικά: «Τα οφέλη από την κατασκευή και λειτουργία του πρώτου ραδιοτηλεσκοπίου διεθνών προδιαγραφών στον ελλαδικό χώρο είναι πολλαπλά  για τη χώρα μας, με την ανάπτυξη της ραδιοαστρονομιας στην Ελλάδα και μέσα από τη σύνδεση του ραδιοτηλεσκοπίου μας με το Ευρωπαϊκό και το Παγκόσμιο ραδιοσυμβολόμετρο, και τη διοργάνωση διεθνών και εθνικών επιστημονικών συνεδρίων. Επιπλέον η επιστημονική ακαδημαϊκή κοινότητα, θα αποκτήσει την απαραίτητη υποδομή για έρευνα και για την εκπαίδευση φοιτητών και μαθητών, για τη μελέτη της σεισμογενούς περιοχής της Ελλάδας, και για την ανάπτυξη νέων πεδίων εφαρμογών στην RF-τεχνολογία και την ελληνική βιομηχανία. Το ευρύ κοινό, θα γνωρίσει την πανέμορφη αθέατη πλευρά του σύμπαντος χαμηλής ενέργειας, που δεν μπορούμε να δούμε μόνο με τα μάτια μας. Προσδοκούμε επιπροσθέτως στη δημιουργία εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που θα ανακαλύπτει και θα καινοτομεί, για την πρόοδο της Ελλάδας».

«Φιλοδοξία μας είναι να δημιουργήσουμε και να παράσχουμε στην ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας μας ένα μοναδικό επιστημονικό όργανο για την παραγωγή νέας γνώσης και την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών. Η δημιουργία εκπαιδευτικών δράσεων για τη γνωριμία των μαθητών με τον υπέροχο αόρατο κόσμο που μας περιβάλλει θα αποτελέσει μία από τις βασικές προτεραιότητές μας», ανέφερε ο Δρ. Γιώργος Βελντές.