Οι ενεργειακές κοινότητες ως θεσμός στην Ελλάδα είναι νέος. Καθιερώθηκε στις αρχές του 2018 με το Νόμο 4513/2018. Στην Ευρώπη ωστόσο έχουν καταγράψει μια σημαντική διαδρομή. Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από περίπου 90 χρόνια. Σήμερα λειτουργούν περίπου 2.000 ενεργειακές κοινότητες που αριθμούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες μέλη.
Πρόσφατα συστήθηκε η πρώτη ενεργειακή κοινότητα στην Ελλάδα στον αγροτικό τομέα. Στόχος της η μείωση του κόστους που καταβάλλουν οι παραγωγοί για την ηλεκτροδότηση των αρδευτικών τους συστημάτων.
Τι είναι όμως οι ενεργειακές κοινότητες;
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι τοπικοί αστικοί συνεταιρισμοί αποκλειστικού σκοπού, μέσω των οποίων πρωτίστως οι πολίτες μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, αξιοποιώντας τις καθαρές πηγές ενέργειας. Αναλύοντας τον σύντομο αυτό προσδιορισμό προκύπτει ότι:
Οι ενεργειακές κοινότητες πρέπει να έχουν τη νομική μορφή του αστικού συνεταιρισμού. Η έννοια του συνεταιρισμού είναι οικεία τουλάχιστον μεταξύ των αγροτών, οι οποίοι γνωρίζουν ότι ανεξάρτητα από το ποσοστό συμμετοχής τους στον συνεταιρισμό στις γενικές συνελεύσεις κάθε μέλος έχει μια ψήφο. Για τη σύσταση της ενεργειακής κοινότητας απαιτούνται τουλάχιστον πέντε μέλη τα οποία μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου. Από τη βασική αυτή πρόβλεψη υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις που επιτρέπουν σε συμπράξεις δύο ή και περισσοτέρων ΟΤΑ να λειτουργήσουν ως ενεργειακές κοινότητες.
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι αποκλειστικού σκοπού. Η πρόταση αυτή έχει εξαιρετική σημασία καθώς το νομικό πρόσωπο που συστήνεται από τους ενδιαφερόμενους θα έχει τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθεί μόνο στην αγορά της ενέργειας. Ως εκ τούτου υφιστάμενοι αγροτικοί συνεταιρισμοί ή παραγωγοί -μέλη αυτών που ασκούν αγροτικές δραστηριότητες θα πρέπει να συστήσουν ένα νέο νομικό πρόσωπο που θα λειτουργήσει ως ενεργειακή κοινότητα.
Οι ενεργειακές κοινότητες εμπεριέχουν την έννοια της τοπικότητας. Με την πρόβλεψη αυτή εξασφαλίζεται η αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας και επιδιώκεται η εξασφάλιση συνεργειών σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η συμμετοχή στις ενεργειακές κοινότητες επιχειρήσεων που λειτουργούν μεγάλες μονάδες ορυκτών καυσίμων.
Οι ενεργειακές κοινότητες δραστηριοποιούνται μόνο στο πεδίο των καθαρών πηγών ενέργειας. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι μπορούν να επενδύσουν στην παραγωγή και διάθεση ενέργειας από ανεμογεννήτριες, από φωτοβολταϊκά συστήματα ή πάρκα, από μικρά υδροηλεκτρικά καθώς και από αξιοποίηση βιομάζας ή βιοαερίου.
Πως μπορούν να επωφεληθούν οι αγρότες από τις ενεργειακές κοινότητες
Με δεδομένο ότι οι ενεργειακές κοινότητες έχουν αντικείμενο που καλύπτει όλο το φάσμα των ενεργειακών δραστηριοτήτων οι ενδιαφερόμενοι αγρότες (ως φυσικά ή νομικά πρόσωπα) μπορούν να έχουν πολλαπλούς στόχους. Όλως ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένα παραδείγματα
- Οι αγρότες ενός οικισμού μπορούν να εγκαταστήσουν ένα φωτοβολταϊκό σύστηµα σε ένα ακίνητο (εντός ή εκτός του οικισμού που διαμένουν) και να εφαρµόσουν εικονικό ενεργειακό συµψηφισµό της παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας µε τις καταναλώσεις των κατοικιών τους ή των μονάδων παραγωγής τους.
- Οι αγρότες μιας περιοχής ή οι Αγροτικοί τους Συνεταιρισμοί μπορούν σε συνεργασία με τον ΟΤΑ της περιοχής να εγκαταστήσουν µία µονάδα παραγωγής θερµικής ενέργειας µε σύστηµα τηλεθέρµανσης για την κάλυψη των αναγκών τους σε θέρµανση.
- Οι αγρότες ή και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό/δασικό τοµέα, μπορούν να οργανώσουν σε τοπικό επίπεδο ένα σύστημα συγκέντρωσης και αξιοποίησης της βιομάζας που προκύπτει ως παραπροϊόν από τις δραστηριότητές τους με σκοπό τη λειτουργία μιας µονάδας παραγωγής ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας από βιομάζα
Με βάση τα παραπάνω παραδείγματα προκύπτει ότι οι ενεργειακές κοινότητες είναι ένα νέος μηχανισμός που μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των δαπανών για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των αγροτών αλλά και μια εναλλακτική πηγή εισοδήματος.
ΘΕΜΑ:
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ