Ανακαλύφθηκε σπήλαιο με σταλακτίτες 15.000 έως 20.000 ετών στο Μαρτίνο της Λοκρίδος και μέσα στα στενά όρια του χωριού.
1.500 μέτρα από τα σχολικά κτήρια και 1.700 μέτρα περίπου από την σπηλιά του Πάνα σε ευθεία γραμμή στους πρόποδες του βουνού Προφήτης Ηλίας, βρίσκεται μεγαλοπρεπές σπήλαιο με σταλακτίτες, μέσα σε ένα φαράγγι που σχηματίζει το βουνό.
Κάποτε στο παρελθόν είχα αναφέρει ότι: «Ο προφήτης Ηλίας για μας τους Μαρτιναίους, είναι το ιερό βουνό, των προφητών και των αρχαίων θεών από το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία και από την σπηλιά του Πάνα». Από σήμερα θα μπορούμε να πούμε και βουνό των σπηλαίων, ενώ στα σπήλαια, Πάνα, Αθανασάκη, Περιστεριώνα, Χερόμες, Μπεράτι, έρχεται να προστεθεί και το σημερινό «Σπήλαιο-Μαρτίνου», με αξιοθαύμαστους σταλακτίτες.
Πώς όμως έφθασα στο σπήλαιο, ποιοι άνθρωποι και ποια γεγονότα με οδήγησαν στο σπήλαιο;
Πριν 20 χρόνια όταν πήγαινα για κυνήγι ειδικά για πέρδικες που αφθονούσαν τότε, περνούσα δίπλα στο μονοπάτι, από ένα πηγάδι, έναν λάκκο τέσσερα με πέντε μέτρα βάθος, χωρίς να φαίνεται τίποτα άλλο.
Η ανακάλυψη ήρθε από την μαρτυρία μιας γιαγιάς της Αγγελικής Κερφύλια η οποία ήταν από το Μαρτίνο, έζησε 100 χρόνια 1864-1964, ήταν μαμή και είχε διαύγεια πνεύματος. Αυτή λοιπόν η γιαγιά είχε διηγηθεί στον εγγονό της Αθανάσιο Κερφύλια ότι επί τουρκοκρατίας, όταν έρχονταν οι Τούρκοι στο Μαρτίνο, οι Μαρτιναίοι έκρυβαν τα γυναικόπαιδα στην κρυφή σπηλιά του φαραγγιού.
Ο εγγονός της γιαγιάς ήταν συνομήλικός μου και τον γνώριζα από μικρό παιδί, μου διηγήθηκε την ιστορία και αποφασίσαμε να επισκεφθούμε το μέρος. Πλησιάσαμε το φαράγγι και μετά από μικρή περιπλάνηση βρήκαμε το στόμιο του πηγαδιού μέσα από τις πουρναριές.
Κατεβήκαμε με σχοινί γύρω στα πέντε μέτρα βάθος και είδαμε ότι, προς την βόρεια πλευρά υπήρχε κρυφή τριγωνική σχισμή στον βράχο που οδηγούσε σε μικρό διάδρομο με κεκλιμένη προς τα κάτω πορεία, άλλα δύο μέτρα βάθος.
Τώρα βρισκόμαστε στο τέλος του διαδρόμου, μπροστά μας απλώνεται το σπήλαιο, μια αίθουσα 17 μέτρων μήκος και 8 μέτρων πλάτος. Εδώ επαληθεύεται η μαρτυρία της γιαγιάς για τον μυστικό κρυψώνα του φαραγγιού.
Το θέαμα που αντικρίζουμε είναι καταπληκτικό, το πρώτο φώς που ρίχνουμε χτυπά επάνω σε σταλακτίτες, η οροφή μοιάζει με τρούλο εκκλησίας και από παντού κρέμονται σταλακτίτες σαν σπαθιά.
Από το μέγεθος των σταλακτιτών συμπεραίνουμε ότι έχουν ηλικία 15.000 έως 20.000 ετών, αν υπολογίσουμε ότι 1 εκατοστό θέλει 100 χρόνια για να δημιουργηθεί, και στην περίπτωσή μας υπάρχουν σταλακτίτες 1,5 και 2 μέτρα μήκος.
Οι πλευρές του σπηλαίου μοιάζουν με πίνακα ζωγραφικής από το πλήθος των σταλακτιτών με πολλά χρώματα, κόκκινο, μπέζ, καφέ, άσπρο, κίτρινο που λαμπηρίζουν μόλις πέσει το φως επάνω τους, σχηματίζοντας διάφορες παραστάσεις.
Το δάπεδο του σπηλαίου είναι σκεπασμένο από πέτρες που έχουν σπάσει από αλλεπάλληλους σεισμούς , αλλά και τα νερά της βροχής που τις παρέσυραν μέχρι το βαθύτερο μέρος της σπηλιάς κατά το διάβα των αιώνων.
Ακολουθούμε κεκλιμένη πορεία πάνω στις σπασμένες πέτρες αλλά και σπασμένους σταλακτίτες μέχρι το βαθύτερο μέρος του σπηλαίου, εδώ βρισκόμαστε περίπου 13 μέτρα βάθος κάτω από την επιφάνεια της γης.
Δεξιά και κάτω μόλις μπαίνουμε στο σπήλαιο υπάρχει σταλακτίτης σπασμένος , διαμέτρου 25 εκατοστών και μήκος 0,8 έως 1 μέτρο, η τομή του όμως είναι παλιά και μαυρισμένη ίσως αιώνες πριν.
Για το σπάσιμο των σταλακτιτών δεν έχουμε συγκεκριμένη μαρτυρία από την γιαγιά, είχε πει όμως ότι: «Έπρεπε να προσέχεις όταν μπεις στο σπήλαιο, τα πέτρινα σπαθιά που κρέμονταν από την οροφή, για να μην χτυπήσεις το κεφάλι σου».
Πιθανές αιτίες για τα άκρα των σπασμένων σταλακτιτών, χωρίς βέβαια να είμαστε σίγουροι για τίποτα, μπορεί να προήλθαν από τον τρομερό σεισμό του ρήγματος της Αταλάντης, που το 1894 ταρακούνησε και βύθισε στο πένθος τα χωριά μας, στο Μαρτίνο μόνο 2 σπίτια έμειναν όρθια στα 8 ρίχτερ που έχουν υπολογίσει σήμερα τον σεισμό αυτόν.
Μια δεύτερη αιτία είναι να έσπασαν τους σταλακτίτες οι ίδιοι οι κάτοικοι του σπηλαίου κατά την τουρκοκρατία για να εξοικονομήσουν χώρο, γιατί τα πέτρινα σπαθιά (σταλακτίτες) τους εμπόδιζαν. Τα σημάδια της καταστροφής φαίνονται και στους σταλακτίτες που κρέμονται και έχουν σπασμένα τα άκρα.
Μετά την ανακάλυψη αυτή του σπηλαίου ειδοποιήθηκε η Ε.Π.Α.Ν.Ε για περαιτέρω διερεύνηση από σπηλαιολόγους και αρχαιολόγους.
Παρ’ όλη την καταστροφή το σπήλαιο παρουσιάζει μια σπάνια ομορφιά από κατάμεστους σταλακτίτες στις πλευρές και σπάνια χρώματα.
Καλά φυλαγμένη στα σπλάχνα της γης σε 13 μέτρα βάθος, συνεχίζει και σήμερα να δημιουργεί σταλακτίτες καθώς οι σταγόνες του νερού από την οροφή ήταν αισθητές κατά την διάρκεια των επισκέψεών μας.
Όλα αυτά έγιναν στις 3-4-2014 ημέρα Πέμπτη. Από τότε κρατήθηκε μυστικό, το σπήλαιο και η θέση του και δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, όπως μας είχε δώσει εντολή το Υπουργείο Πολιτισμού.
Έξι μήνες μετά στις 16-9-2014 συγκροτήθηκε ομάδα από την Κ. Σ. Κατσαρού, από αρχαιολόγους, σπηλαιολόγους, αναρριχητές με σχοινιά και ανεμόσκαλες και κατέβηκαν 13 μέτρα βάθος μέσα στο σπήλαιο. Ειδοποιήθηκαν όλες οι υπηρεσίες και η ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου και του δημάρχου Λοκρών. Διερευνήθηκε το σπήλαιο και τα αποτελέσματα θα τα μάθουμε εν καιρώ, καθώς απέκλεισαν την ύπαρξη αρχαιολογικού χώρου, είναι μόνο ένα πανέμορφο γεωλογικό σπήλαιο με σταλακτίτες τουλάχιστον 15.000 ετών.
Μαρτίνο 16-9-2014
Νίκος Α. Μπάτσος
Ιστορικός ερευνητής
πηγή: www.martino.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr
ΘΕΜΑ:
ΕΚΤΟΣ ΛΑΜΙΑΣ